Haber Analiz: Dünyanın gözü Kanada'da

  2018-12-13 11:02:21  cri

Xu Qinduo-CRI Haber Merkezi

Kanada British Columbia Yüksek Mahkemesi'nde Çinli teknoloji şirketi Huawei'nin Mali İşler Direktörü Meng Wanzhou için önceki gün yapılan kefalet duruşmasının üçüncü gününde Meng'in gayri menkul ve nakit olmak üzere toplam 10 milyon Kanada doları ile şartlı olarak serbest bırakılmasına hükmedildi.

Kanada yönetimi, Meng'i kefaletle serbest bırakma kararı vererek, olayın çözümüne yönelik bir adım attı ve olumlu bir sinyal verdi. Fakat Meng, özgürlüğe kavuşmak için uzun bir yoldan geçecek.

Kanada medyasında yer alan haberlerde, ABD'nin 8 Ocak'tan önce Kanada'ya iade talebinde bulunabileceği ve Meng'in iade konusunda sorgulanmak için 6 Şubat'ta tekrar mahkemeye çıkabileceği belirtildi. Haberlerde ayrıca, Meng'in ABD'ye iade edilmesi ve suçlu bulunması durumunda 30 yıl hapis cezası alabileceği ifade edildi.

Huawei, 2008 yılında Kanada piyasasına girdi. Kanada basınında yer alan haberlere göre, Huawei'nin ülkenin yasalarını ihlal ettiğiyle ilgili hiçbir sabıkası yok. Şirketin ayrıca Ottawa, Toronto ve Waterlou'da AR-GE merkezleri bulunuyor ve Kanada'ya 500'den fazla istihdam olanağı sağlıyor. Şirket hatta, Kanada'nın en yüksek reytingli televizyon programlarından biri "Hokey Night in Canada"nın sponsorlarından biri.

Şimdi, dünyanın en barışçıl ülkesi olarak adlandırılan Kanada, ABD'nin talimatı ile bu ülke adına yasa uyguluyor. Bununla birlikte, ne ABD ne de Kanada, Meng Wanzhou'nun yasaları ihlal ettiğine dair bir delil ortaya koyabilmiş değil.

Kanada'nın bu düşüncesiz eylemleri Çin-Kanada ilişkilerinde maddi ve manevi hasar yarattı. Çin'le iharacatı genişletme ve daha fazla Çinli turist çekme çabaları da boşa gidebilir. Ayrıca, Kanada'nın Çin'deki imajı da zarar görüyor. Dolayısıyla Kanada, durumu doğru değerlendirerek, kendisine tuzak kurmamalı.

Bazı Batılı ülkeler, uzun zamandan beri Huawei'ye düşmanlık duygusu besliyor, bu da Huawei'nin en çok soruşturmaya maruz kalan çok uluslu şirkete dönüşmesine neden oluyor. Ancak, soruşturma yürütenler Huawei'nin yasaları ihlal ettiğine dair herhangi bir delil sunamıyor. Bu tür asılsız suçlamalar da insanlarda, "Huawei'nin açıklanamayacak hiçbir sırrı olmadığı, ancak bazı ülkelerin ise şirketin hızlı gelişmesinden derin endişe duyduğu" yönünde izlenim yaratıyor.

Geçtiğimiz günlerde bu konuyla ilgili dünyanın önde gelen basın kuruluşlarında çıkan haberler ile analizlerde, Meng Wanzhou'nun tutuklanması, bazı ülkelerin Huawei ile Çin'in teknolojik açıdan yükselişini engelleme çabalarının bir parçası olarak nitelendi. Açıkçası, bu ülkelerin niyetleri son derece karanlık. Böyle bir durumdan Kanada'nın haberdar olmaması mümkün değil. Ancak Ottawa yönetimi, Çin-Kanada ilişkilerini göz ardı ederek ve ABD'nin talebine uymak suretiyle Meng Wangzhou'yu gözaltına aldı. Bunun üzerine Çin de dengeli bir Çin-Kanada ilişkisini ve adil çok taraflı uluslararası sistemi savunmak için karşılık vermek zorunda kaldı.

Bilindiği gibi, ABD yurtiçi yasalarıyla birçok kez yabancı işletmelerin üst düzey yetkililerine mal varlığını dondurma gibi hukuki önlemler uyguladı. Bu kez Kanada'nın başka birinin maşası olarak, hiçbir sabıkası bulunmayan bir üst düzey yetkiliyi göz altına alması kuşkusuz bir dizi olumsuz etki yaratacak.

Öte yandan, ülkeler arasında yaşanan bu tür anlaşmazlıklar, çok uluslu şirketlerin yetkililerinde bir sonraki hedef olma endişesi yaratacaktır. Çinli Huawei şirketinin bir üst düzey yetkilisi böyle bir durumla karşılaştı, diğer ülkelerin işletmelerinin üst düzey yetkilileri de aynı muameleyi görecek mi? Böylesine ürkütücü bir durumda, Kanada için elverişli bir serbest yatırım ve ticaret ortamı nasıl söz konusu olabilir?

Kanada, Meng Wanzhou olayının Çin-Kanada ilişkilerine daha büyük zarar getirmesini önlemek, uluslararası eşitlik ile adaleti savunmak, güvenli ve serbest küresel ticaret ortamını güvence altına almak için bir an önce hatasını düzeltip, çok taraflılık ve serbest ticarete daha büyük katkılarda bulunmalı. Kanada ancak bu şekilde dünyanın saygısını ve güvenini kazanabilir ve tek taraflılık ile "uzun kol yargı yetkisinin" maşası olmaktan kurtulabilir.

Neticede, Men Wanzhou'nun bir an önce serbest bırakılması akıllıca bir tercih olacaktır. Bütün dünyanın gözü bu kararda!