Haber Analiz: Çok kutuplu dünya için çifte kazanç penceresini açalım

  2018-12-06 18:51:20  cri

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping 6 Aralık'ta Avrupa ve Latin Amerika'da yer alan dört ülkeye resmi ziyaretlerini tamamlayıp G20 Buenos Aires Zirvesi'ne katıldıktan sonra başkent Beijing'e döndü.

Xi Jinping, turunun son durağı olan Portekiz'de yerli ve yabancı muhabirlerin karşısına geçerek 40 bin kilometre mesafe kat ettiği 9 gün süren ziyaretlerinde tüm dünya ülkelerinin küresel barış, istikrar ve refah beklentilerini derinden hissettiğini söyledi. Xi, dünyanın şu anda çeşitli sorunlar ve meydan okumalarla karşı karşıya bulunmasına rağmen, Çin'in öteden beri karşılıklı saygı, eşitlik, istişare, barışçı kalkınma ve işbirliği ilkelerinden hareket ederek diğer ülkelerle el ele verip insanoğlunun ortak kader topluluğunu oluşturmaya çalıştığını kaydetti.

Mevcut küresel sorunları ve meydan okumaları tüm ülkelerin istişare yoluyla ele alıp çözüme kavuşturmasına ihtiyaç duyulmakta. Xi Jinping'in Avrupa ve Latin Amerika'ya yaptığı yılsonu ziyaretlerine bakıldığında, Çin'in üç "değişmeyen" eylemini sürdürdüğünü söylemek mümkün. Birincisi Çin eskiden olduğu gibi yine diğer ülkelerin beklentilerini dinleyerek sorunları çözmek için onlarla yoğun istişarede bulundu. İkincisi, Çin eskiden olduğu gibi çok taraflılık ve çifte kazanca dayalı işbirliğini destekleyen çözümler getirmeye devam etti. Sonuncusu, Cumhurbaşkanı Xi Jinping gerek ikili, gerekse çok taraflı görüşmelerde eskiden olduğu gibi bu kez de ülkesinin geniş dünya görüşünü ve sorumluluklarını hayata geçirme kararlılığını ortaya koydu. Çin'in bu tutumu, karmaşık ve değişken küresel durumlara yatıştırıcı bir etki getirdi.

Bildirilerin ortak noktası: Çifte kazanç odaklı işbirliği

Xi Jinping'in ziyaretleri esnasında Çin; İspanya, Arjantin, Panama ve Portekiz ile ayrı ayrı ortak bildiriler yayınladı. Çin'in Kuşak ve Yol inisiyatifi kapsamında söz konusu dört ülkeyle stratejilerini kaynaştırmayı yoğunlaştırma, üçüncü piyasada ve çifte kazanca dayalı işbirliğini genişletme niyeti bu bildirilerin temel noktalarını oluşturdu.

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping'in Portekiz ziyareti sırasında iki ülke arasında Kuşak ve Yol inşasını birlikte hızlandırmayı öngören anlayış muhtırası imzalandı. Yeni İpek Yolu'nun kara güzergâhının ve Deniz İpek Yolu'nun önemli bir kavşağında yer alan Portekiz, Kuşak ve Yol girişimi bakımından çok sayıda avantaja sahip. Portekiz'in bu konuda atacağı adımlar, diğer Avrupa ülkelerine de örnek oluşturabilir. Portekiz'in en büyük sigorta şirketi olan Fidelidade'in CEO'su Jorge Magalhaes Correia basına verdiği demeçte, ülkesinin Kuşak ve Yol inşasında kalkınma fırsatları yakalayabileceğine işaret ederek, diğer Avrupa ülkelerinin de bu inisiyatifi algılamalarına yardımcı olabileceğini kaydetti.

Kuşak ve Yol küresel işbirliğinin önemli bir platformu oldu

Vurgu yapılması gereken bir başka konu ise Çin'in öteden beri Avrupa'nın bütünleşmesine önem verdiğidir. Xi'nin ziyaret ettiği İspanya ve Portekiz, AB'nin önemli üyelerinden. İki ülke de Kuşak ve Yol inisiyatifi kapsamında Çin'le stratejik kaynaşmayı güçlendireceklerini ilan ettiler. Bu, önerilişinin ardından geçen 5 yıl içinde Kuşak ve Yol inisiyatifinin artık küresel işbirliğini güçlendirmede önemli bir platform haline geldiğinin bir kanıtı.

Halklar arası bağın güçlendirilmesine yönelik adımlar atıldı

Kuşak ve Yol inisiyatifinin beş öğesinden biri ise halklar arasındaki bağların sıkılaştırılması. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping son ziyaret programında halklar arası bağlantıyı güçlendirmek için yoğun çaba harcadı. Çin-Panama Ortak Bildirisi'nde, iki ülkenin halklar arası bağlantıyı sıkılaştırmak adına kültür, eğitim, sağlık, turizm ve medya alanlarında değişimi güçlendireceği belirtildi. Bu hedefi gerçekleştirmek için alınması planlanan tedbirlerin biri de Çin'in Panama'yı turistik destinasyon olarak seçmesidir. Xi'nin ziyareti sırasında imzalanan 2019-2023 Çin-Arjantin Kültür Alanında İşbirliği Eylem Planı'na göre, karşılıklı kültür yılı etkinliklerinin düzenlenmesi ve kültür değişimi gündemde. İki ülke, personel değişimini kolaylaştırmak için vize kolaylığını güçlendirmeyi de göz önünde bulunduruyor.

Karşı tarafın anadiliyle iletişim kurmak, halklar arasında bağlantının temelini oluşturuyor. Dolayısıyla bu temelin sağlamlaştırılması için bu sene Çin'de İspanyolca dersleri lise müfredatına dâhil edildi. Öte yandan İspanya, Arjantin ve Panama'da Çin Kültür Merkezi ve Konfüçyüs Enstitüleri'nde Çince öğrenerek Çin kültürünü deneyimleyen vatandaşların sayısı da günden güne artıyor. Çin'de 17 üniversitede Portekizce eğitimi veriliyor. Portekiz'de ise 4 Konfüçyüs Enstitüsü bulunuyor ve birkaç üniversitede de Çince dersleri veriliyor.

G20 kritik bir dönemde gerçekleştirildi

Cumhurbaşkanı Xi Jinping'in bu ziyaretlerindeki önemli bir gündemi de G20 Zirvesi'ne katılmaktı. 10 yıl önce 2008 yılında yaşanan küresel finans krizi dolayısıyla G20 Liderler Zirvesi mekanizması başlatılmıştı. Adı geçen mekanizmanın uygulanmasının 10. yıldönümü münasebetiyle bu seneki G20 Zirvesi daha çok ilgi gördü. Xi Jinping, zirvenin açılış töreninde kılavuz niteliği taşıyan bir konuşma yaptı. Cumhurbaşkanı Xi'nin zirvenin ardından ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı görüşme de dünya medyasının ilgi odağıydı.

Çok taraflı ve ikili görüşmelerde, dünyanın en büyük gelişmekte olan ülkesinin lideri olarak Cumhurbaşkanı Xi, gelişmekte olan ülkeleri temsilen yaptığı konuşmada, çok taraflılık hususunda geniş mutabakat sağlayıp uluslararası ticarette "dışa açılma, kapsayıcılık ve kurallılık" olmak üzere üç yönlendirici ilkeyi ortaya koydu. Küresel yönetişim sürecinde kalkınma konusunun ön plana alınması ile dışa açık işbirliği, ortaklık ruhu, inovasyonun öncülüğü ve ortak kazanç ilkelerinde ısrar edilmesi gerektiğinin altını çizen Xi, büyük ülkeler arasındaki ilişkilerde olumlu etkileşimin sağlanması gerektiğini kaydetti. Xi'nin bu vurguları, uluslararası toplumda büyük yankı uyandırdı.

Xi, 2018 yılına veda etmek üzereyken gerçekleştirdiği son ziyaretleriyle Kuşak ve Yol inşasını ilerletti, ortaklık ilişkilerini ve ruhunu derinleştirdi, Çin'in küresel yönetişim sürecine faal olarak katılmasını sağladı. Hiç kuşkusuz, tüm ülkelerin güzel yaşam beklentisinin arttığı ve küresel durumun değişken olduğu bir dönemde dünya kararlı, uyanık ve sorumluluk sahibi daha çok lidere ihtiyaç duyuyor.

(Yazar: Guan Juanjuan-CRI Haber Merkezi)