(Haber Analiz) Çin-Portekiz ilişkilerinde yeni sayfa

Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, resmî ziyarette bulunmak üzere bugün Portekiz'e ulaştı. Xi'nin Portekiz Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa'nın daveti üzerine gerçekleştirdiği ziyaret, Çin'den bu ülkeye cumhurbaşkanı düzeyinde sekiz yıl aradan sonra yapılan ilk ziyaret olma özelliği taşıyor. Bu yıl iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin tesisinin 40'ıncı yıldönümü kutlanırken, Xi Jinping'in ziyaretiyle iki ülke arasındaki ilişkilerde yeni bir sayfa açılacağı belirtiliyor.

Çin ve Portekiz, coğrafi açıdan birbirlerine uzak olmalarına rağmen istikrarlı siyasi ilişkilere sahip. Ticaret ve ekonomi alanlarında da yakın işbirliği yapan iki ülke, yoğun kültürel temaslar yürütüyor. Farklı alanlardaki ilişkilerde de geniş bir potansiyel mevcut.

400 yıl önce Portekizli tüccarlar Çin'in güney sahillerine gelmişti. Dolayısıyla iki ülke arasındaki bağlar çok eskilere dayanıyor. 1979 yılında Çin ile Portekiz arasında diplomatik ilişkiler kuruldu. Bu tarihten sonra karşılıklı ziyaretler yoğunlaştı ve karşılıklı siyasi güven pekiştirildi. İki taraf Makao sorununu da pürüzsüz bir şekilde çözdü ve Makao anavatanına yeniden kavuştu. İkili ilişkiler, 2005 yılında ise kapsamlı stratejik ortaklık seviyesine yükseltildi.

Çin, Portekiz'in Asya'daki birinci ticaret ortağı konumunda. Avro Bölgesi'ndeki finans krizinin Portekiz'i sarstığı, ülkenin yabancı sermayeye ihtiyaç duyduğu bir dönemde Çin, buradaki yatırımlarını artırdı. Portekiz, günümüzde Çin'in AB ülkelerindeki yatırımları için başlıca destinasyonlardan biri hâline geldi.

Çin'in Portekiz'de gerçekleştirdiği yatırımların tutarı 9 milyar avroyu aştı. Enerji, finans, sigortacılık, haberleşme, sivil havacılık, su işleri, müteahhitlik, inşaat malzemeleri ve sağlık gibi alanları kapsayan bu yatırımlar, 36 binden fazla Portekiz vatandaşına iş imkânı sağladı.

Cumhurbaşkanı Xi Jinping'in Portekiz ziyareti esnasında ikili ilişkilere dair bir ortak bildiri yayımlanması da bekleniyor. Ayrıca, Xi'nin Portekiz temaslarında Kuşak ve Yol İşbirliği Mutabakat Zaptı ve çeşitli alanlarda işbirliği anlaşmaları da imzalanacak. Tüm bunlar, Çin-Portekiz kapsamlı stratejik ortaklık ilişkilerinin gelişmesine olduğu gibi, Çin-AB işbirliğinin zenginleşmesine de önemli ve olumlu katkılar yapacak.

AB üyesi olan Portekiz, öteden beri birliğin Çin ile işbirliğini aktif şekilde destekliyor. Önemli bir coğrafi konumu haiz Portekiz, dış ticaret, lojistik ve nakliyat konularına büyük önem veriyor. Çin ve Portekiz, 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu'nun ortaklaşa inşası temelinde işbirliğindeki dev potansiyeli açığa çıkartabilirler. İki tarafın işbirliği aracılığıyla Çin ile Avrupa arasında bir bağlanırlık platformu kurulabileceği gibi, Portekiz de Kuşak ve Yol'un ortaklaşa inşası sürecinde önemli bir güç hâline gelebilir.

Diğer yandan, Çin ile Portekiz arasında üçüncü taraflarda yapılan işbirliği, Çin'in Portekizce konuşan diğer ülkelerle işbirliğinin güçlenmesine de yardımcı olacak.

Çin ile Portekiz, hâlihazırda enerji alanında Brezilya, İngiltere ve Fransa gibi farklı ülkelerle verimli üç taraflı işbirlikleri yürütüyor.

Dünyada yapısal anlamda büyük sınamaların bulunduğu günümüzde, Çin-Avrupa ilişkileri de yeni itici güçlere ihtiyaç duyuyor.

Kuşak ve Yol'un inşası henüz yeni başlamışken Cumhurbaşkanı Xi'nin Portekiz'e yaptığı ziyaret, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açacağı gibi, Çin-Avrupa ilişkilerine de dinamizm katacak. Ziyaret, dünya ekonomisinin toparlanması ve uluslararası durumun istikrarı için de bir teminat sağlamış olacak.

(Yazar: Cui Hongjian - Çin Uluslararası İlişkiler Araştırma Enstitüsü Avrupa Araştırmaları Merkezi Başkanı)