Nefes Kamçısı: Qiang flütü

  2018-08-06 16:32:56  cri
Uzun bir geçmişe sahip olan Qiang milliyeti Çin'deki azınlık etnik gruplardan biridir. Bundan 3 bin yıl önce hüküm süren Yin Krallığı (M.Ö. 1600-M.Ö. 1046) dönemine ait kaplumbağa kabuğu üzerindeki yazılarda Qianglarla ilgili kayıtlar bulunuyor. Ülkenin güneybatısındaki Qianglar'ın yaşadıkları Qinghai-Tibet Yaylası'nda yüksek dağlar ve derin vadiler yer alır.

Bu bölgelerde balta girmemiş gür ormanlar ve şırıl şırıl akan sular güzel bir doğa manzarası oluştururken, zengin kaynaklara sahip bu bölgelerde değerli ilaç bitkilerinin yanı sıra devlet tarafından korunan panda ve altın tüylü maymun yetiştiriliyor.

Qianglar yaşadıkları dağlık bölgelerde ulaşımı rahatlatmak için 1400 yıl önce bambudan örülmüş askılı köprü yaparlardı. Köprü aslında kol kalınlığındaki bambulardan örülmüş ve en fazla 10 adet halat üzerine tahta döşenerek inşa edilmiştir. Köprü üzerinde bir metre yüksekliğinde parmaklıklar bulunur. Ayrıca tahta köprü genellikle ormanlarda, taş köprü ise her iki yanı uçurum olan yerlerde yapılır.

Qiang milliyetinden taşçılar boş zamanlarında diğer bölgelere giderek iş yaparlar. Sichuan eyaletinin Guan ilçesinde bulunan dünyaca tanınmış Dujiangyan sulama projesi 2 bin yılı aşkın bir geçmişe sahiptir. Halen halka hizmet veren bu proje eski Qiang halkının emek ve zekasını yansıtmaktadır.

Uzun bir geçmişe sahip olan Qiang milliyeti, daha önceleri dışa kapalı bir ortamda yaşamalarından dolayı hâlâ birçok sade ve eski geleneği korumaya devam ediyor. Çin'de en erken ortaya çıkan iki tür edebiyat yani eski türkü ve eski efsaneler halen Qiang halkı arasında büyük etkiye sahiptir. Birçok seçkin eser Qiang milliyeti ile günümüze kadar ulaşmıştır. Qiang milliyetinde yediden yetmişe herkes türkü söyleyebilir. Qiangların söylediği türkülerin mısraları dört ya da yedi karakterden oluşur ve Çince'deki dört ya da yedi karakterlik şiirlere benzer. Qiang türküleri genellikle sıkıntı, dağ, sevgi, içki, kutlama ve yas temalarını kapsayan türkülerdir.

Qiangların müzik aletleri arasında Qiang flütü önemli yer tutar. Bazı yazılı kayıtlarda Qiang flütünün üç deliği olduğu, gene bazı kayıtlarda ise çift delikli flütün Qianglar tarafından icat edildiği, ayrıca Qianglara ait beş delikli flütün de mevcut olduğu söylenir. Tüm bunlar flütün uzun bir geçmişe sahip olduğunu gösteriyor. Sichuan eyaletindeki Qiangların yaşadıkları bölgelerde son yıllarda yaygınlaşan Qiang flütü bambu ya da kemikten yapılır. Bambu flütü, Minjiang nehrinin yukarı kesimindeki yağlı bambudan dörtgen şeklinde yontularak elde edilir. Kemik flüt ise koyun kemiği ya da kuşun ayak kemiğinden yapılır. Qiangların kullandığı büyük flüt 17 santim uzunluğunda, bir santim çapındadır. Tek sazlı, çift borulu, dikey üflemeli, altı tonlu flüt tek çalınır. Sesi kulağa hoş gelen, bu zarif flütü çobanlar dağlarda çalarak vakit geçirirler. Eski çağlarda Qiang flütü, müzik aleti olarak kullanmakla kalmayıp aynı zamanda kamçı olarak da kullanılmasından dolayı, "nefes kamçısı" olarak da bilinir.