Binicilik ve okçulukta marifetli Xibolar

  2018-03-19 16:19:14  cri
Çin'deki azınlık etnik gruplara mensup olan Xibolar, eski çağlardaki Xianbeilerin torunlarıdır. Eski zamanlarda göçebe bir yaşam sürdüren Xianbeiler kuşaktan kuşağa avcılık ve balıkçılıkla geçiniyordu.

Binicilik ve okçulukta marifetli Xibolar arasında çok sayıda seçkin okçu bulunuyor.

Xibolar, Çin takvimine göre, her yılın 4. ayının 18. gününde atalarının batıya göçmesini bir bayramla kutlarlar.

"Batıya Göç" bayramı Xiboların en önemli bayramıdır. Xiboların ataları 16. yüzyıldan önce, kuşaktan kuşağa Song-Nen ovasında ve Hulunber otlağında yaşamışlardı.

18. yüzyılın ortalarında Qing Hanedanı yönetimleri, sınır bölgelerindeki savunmayı güçlendirmek için Shenyang gibi bölgelerde yaşayan Xibo etnik grubuna mensup 1018 er ve subay ile ailelerinden oluşan toplam 3275 kişiyi, Mançu milliyetinden yetkililerin komutanlığında, ülkenin kuzeybatısındaki Xinjiang bölgesine gönderdi.

Xinjiang'a göç edecek Xibolar ve kuzeydoğuda kalmaya devam eden diğer Xibolar, ay takvimine göre yılın 4. ayının 18. günü Shenyang'daki Xibo milliyetine ait Taiping tapınağında toplanarak, atalarını anmış ve veda yemeği yemişlerdir. Ertesi sabah Xibo etnik grubuna mensup bu er ve subaylarla aileleri, komşu ve akrabalarıyla vedalaşarak batıya doğru yola çıkmıştır.

Xibolar, 17 ay süren çetin yolculuktan sonra Xinjiang'a ulaştı. Bugünkü Çapçal Xibo Özerk İlçesi, batıya göç eden Xiboların ilk yerleşim yeridir. Günümüzde Çapçal'da yaşayan Xibolar ise onların torunlarıdır. Aradan 200 seneden fazla bir zaman geçti. Ay takvimine göre her yılın 4. ayının 18. gününde bayramlık kıyafetlerini giyerek çeşitli anma faaliyetleri düzenleyen Xibolar, bu günü kendilerinin geleneksel bayramı olarak belirlemişlerdir.

Okçuluk Xiboların yaşamında önemli yer tutuyor. Eski çağlarda gerek balıkçılıkta gerekse askerlikte iyi ok atma tekniğini geliştirmek gerekmiştir. Qing Hanedanı döneminde iyi bir asker olmanın ön şartı, at üstünde 100 metre içinde durmadan üç ok fırlatarak atışların tamamını isabet ettirmekti. Günümüzde Xibolar okçuluktaki marifetlerini sürdürmektedir.

Xibo çocuklar koşmaya başladıktan sonra biniciliği, yay gerebilecek güce erdiklerinde okçuluğu öğrenmeye başlarlar. Xiboların örf-adetlerine göre, eğer doğan çocuk erkek olursa, babası bebeğe bir küçük yay ve ok satın alır. Ok kırmızı kurdeleyle bağlanarak kapının girişine asılır. Bu, bebeğin büyüdükten sonra biniciliği ve okçuluğu iyi bilen bir adam olmasını dilemenin işaretidir.

Okçuluk aynı zamanda Xibo milliyetinden erkekler ve kızların iletişiminde önemli yer tutuyor. Erkekler kızların gönlünü kazanmak isterlerse mutlaka iyi okçuluk tekniklerini öğrenmeliler. Eğer kız bir delikanlıyı severse, bu delikanlı ile beraber ok atar. Böylece iki genç birbirini daha iyi tanıyabilirler ve sonunda evlenirler.

Xiboların toplu halde yaşadıkları bölgelerdeki hemen hemen her köyde okçuluk alanı ve her ailede yay ve ok bulunuyor. Dolayısıyla Xibolar arasında sayısız iyi okçu vardır. Xibolara göre, iyi bir okçu olmak, en büyük şereftir ve yetenekli okçular, başkalarının saygılarını kazanabilirler.

Xiboların en sevdiği geleneksel spor da kuşkusuz okçuluktur. Xibolar, Çin'in geleneksel bayramları olan Bahar Bayramı ve Ay Bayramı sırasında okçuluk gösterileri ve yarışmaları düzenlerler. 1970'li yıllarda Çapçal Xibo Özerk İlçesi'nde okçuluk takımı kurulmuş ve okçuluk salonu inşa edilmiştir. Uzun yıllardır Xibo milliyeti, Çin Milli Okçuluk Takımı'na sürekli yetenekli okçular göndermektedir. Bu okçulardan bazıları, ülke içi ve dışındaki bir çok yarışmada altın ve gümüş madalyalar kazandılar.