İki toplantı nedir? Çin'in geleceğini nasıl etkiler?

  2018-03-08 18:04:36  cri

Çin'in siyasi takviminde, her yıl mart ayı önemli bir yer tutuyor, bu dönemde düzenlenen "iki toplantı", ülkenin geleceğine yön veriyor.

BBC'de 5 Mart günü çıkan değerlendirmeye göre, iki toplantı, "Ülkenin dikkatli şekilde tasarlanmış siyasi arenasında belirleyici" konumda. Ekim 2017'deki 19. Parti Kongresi'nin ardından, anayasa değişikliği konusu, bu yılki iki toplantıya dünya genelinde ayrı bir önem kazandırdı.

Peki, Çincede "lianghui" olarak adlandırılan "İki Toplantı" nedir?

İki toplantı, Çin'in en yüksek yasama ve danışma organlarının yıllık toplantılarını ifade eden bir kavram. Bunlar, 5-20 Mart günleri arasındaki 13. Ulusal Halk Meclisi (ÇUHM) toplantısı ve 3-15 Mart günleri arasında sürecek Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı (ÇHSDK) toplantısı. Toplantılar, 1959 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 10. yılı münasebetiyle inşa edilen 10 yapıdan biri olan Büyük Halk Sarayı'nda gerçekleştiriliyor.

En yüksek yasama ve siyasi danışma organları

Çin'in en yüksek siyasi danışma organı olan, İngiliz Lordlar Kamarası veya ABD Senatosu'na benzetilen Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı (ÇHSDK), toplumun çeşitli kesimlerinden gelen 2 bin 158 üyeden oluşuyor. Bu üyeler, 'memleket meseleleriyle' ilgili öneriler ortaya koyuyor ve bunları değerlendiriyor. ÇHSDK'nın resmi yasama gücü bulunmuyor, ancak bir çeşit 'yumuşak güç' olarak, Çin siyaseti üzerinde etkisi giderek artıyor. ÇHSDK'nin varlığı, sıradan vatandaşın endişe ve beklentilerinin, hükümetin radarına girmesini sağlıyor. Eğlence, spor, iş dünyasından tanınmış isimlerin yanı sıra, ÇKP haricindeki partilerin temsilcileri de bu mekanizma içinde yer alıyor.

Çin'de nihai yasal otoriteye sahip en yüksek yasama organı konumundaki ÇUHM ise bir nevi ABD Temsilciler Meclisi, yahut İngiliz Avam Kamarasına benziyor. Anayasa değişikliği ve kanunların düzenlenmesini bu organ yürütüyor, ayrıca kritik görevlerdeki devlet yetkililerin ve idari birim yöneticilerinin atamalarını yapıyor. ÇUHM, 2 bin 980 delegeden oluşuyor, bu delegelerin 742'si kadın, 468'i işçi ve çiftçi. Çin'deki 55 etnik grubu temsilen 438 delege de konferansa katılıyor.

İki toplantı, Çin'in içeriden bir fotoğrafını görme imkanı sunuyor. Çin hükümetini bekleyen bazı temel ödevler, bu toplantılarda masaya yatırılıyor. Yoksulluğu azaltmak, giderek artan eşitsizliği kontrol altına almak, kirlilikle mücadele, yolsuzluk, yaşlanan nüfus, güçlü bir sosyal güvenlik sistemine olan ihtiyaç, yapay zeka, robot, bitteknoloji, nanoteknoloji gibi alanlarda küresel bir lidere dönüşme gibi hedef ve sorunlar, iki toplantı sürecinde enine boyuna tartışılıyor.

İki toplantının, ileride Çin'in dünya siyasetindeki yerine dair vereceği mesajlar da yakından izleniyor. Özellikle, Çin-ABD, Çin-Rusya, Çin-Afrika ilişkilerinin ne yönde gelişeceği, uluslararası toplumun dikkatini çekiyor.

Çin'in 2018 hedefleri

2018, Çin'de reform ve dışa açılmanın 40. yılı, dolayısıyla ekonomi politikaları anlamında bu yıl ayrı bir önem taşıyor.

Başbakan Li Keqiang, yıllık toplantıların başlangıcında hükümet çalışma raporunu okudu ve yeni yıl içinde bazı hedefler ortaya koydu.

Buna göre Çin'in 2018 için GSYH öngörüsü yüzde 6,5. 11 milyon yeni iş yaratılması hedefi de dikkat çekti.

İki toplantı süresince, bakanlar ve çeşitli kurumlardan üst düzey yetkililer, basının karşısına çıkarak, kamuoyunu bilgilendiriyor. Ekonomi, bütçe, diplomasi gibi kritik konulardaki önemli açıklamalar, genelde bu toplantılar sırasında kamuoyuyla paylaşılıyor.

Savunma ve diplomasi bütçesinde artış

5 Mart'ta açıklanan savunma bütçesi ilgi çeken konulardan biriydi. Çin, 2018 yılı için savunma bütçesini 1,11 trilyon yuan (175 milyar dolar) olarak belirledi. Savunma bütçesinde geçen yıla göre yüzde 8 artış gözlendi.

Bu miktar, ABD'nin 686 milyar dolarlık savunma bütçesiyle kıyaslandığında, oldukça geride. Çin'in savunma harcamaları, GDP içinde ( GDP'nin %1,3'ü), halen pek çok gelişmekte olan ülkenin (İsrail, S.Arabistan) gerisinde yer tutuyor.

Dünya siyasetindeki etkinliğini güçlendirmeye çalışan Çin'in, diplomasi faaliyetlerine ayırdığı bütçe de, bu arzuyu destekler nitelikte: 2018'de diplomasi faaliyetlerine 9,5 milyar dolar bütçe ayrıldı. Xi'yle geçen 5 senede, diplomasi bütçesi ikiye katlandı. Çin'in 'kapsamlı diplomasisi' ekonomiden siyasete, kültürden bilimsel araştırmalara uzanıyor.