Time dergisine kapak olmak…

Alman haftalık haber dergisi Der Spiegel'in 11 Kasım 2017 tarihli Çince kapağı dikkat çekti: Kırmızı fon üzerine sarı renkle "Xing lai!" yazıyordu kapakta, "Uyan!"

İlginç bir tesadüf eseri, Time dergisi de aynı hafta Çince bir kapakla çıktı. "China won" (Çin kazandı) başlığının altına, Çince karakterler de koyulmuştu. Kapak konusunun yazarı Ian Bremmer'in verdiği bilgiye göre, Time dergisi ilk kez kapağında iki dili aynı anda kullanıyordu!

İki büyük derginin aynı hafta Çin unsurlarını kapaklarına taşıması, akıllara önceki örnekleri getirdi.

İngiliz The Economist'in Ocak 2012 tarihli sayısının kapak konusu Çin'di, kapakta Çinli işçilerin resmedildiği bir çizim ve Çince karakterler kullanılmıştı. Bu kapak dosyasıyla başlayan 2012 yılı, The Economist'in Çin'e özel ilgi gösterdiği bir yıl oldu, yıl boyunca Çin'le alakalı toplam 200 rapora yer verildi. Konuların çeşitliliği de artıyordu, ekonomik ve siyasi haberlerin yanı sıra, dergi içeriğinde Çin'den toplum, kültür ve bilim haberleri de çeşitlilik göstermeye başlamıştı.

Bir itibar göstergesi olarak Time'a kapak olmak…

Time'a kapak olmak her zaman bir itibar olarak görülmüştür. Derginin kapakları, sanat eserleri gibi çerçevelenip satılmaktadır. Bir şekilde dergiye kapak olamayanlar, görsel montajlama teknikleriyle kendilerini bu dergiye kapak yapma yoluna bile gitmiştir. (İsterse Amerikan başkanı olsun!)

Türkiye bu açıdan zengin bir "mirasa" sahip: Atatürk'le başlayan Time'a kapak olma serüveninde, İnönü, Şükrü Saracoğlu, Menderes, Kenan Evren ve son olarak Erdoğan gibi devlet liderlerinin yanı sıra farklı alanlardan birkaç isim daha kapakta boy gösterdi.

Time dergisinin kapak arşivine girip "China" yazarak arama yapıldığında 66 sonuçla karşılaşılıyor.

Çin için, dergiye kapak olma serüveni, 1924 yılında savaş beyi Wu Peifu ile başladı. Daha sonra derginin kapağını, Milliyetçi Çin'in lideri Chiang Kai-shek domine edecekti, o dönemki dünya siyasetinin etkisiyle, Chiang tam 10 kez kapakta yer aldı. Chiang'ın ilk kez 4 Nisan 1927'de Time kapağında görülen yüzü, 18 Nisan 1955'teki kapakla tarih sahnesinden çekildi. Bu sürede Chiang iki kez de, Amerikan kamuoyunda çok sevilen eşi Song Meiling'le birlikte kapakta yer aldı. Diğer yandan, Madam Chiang gücünü eşinden alan bir first lady değildi, zengin ve etkili bir aileden geliyordu, Chinag Kai-shek'in Amerikan kamuoyu nezdinde kabul görmesini sağlayan en önemli isimdi. İşte bu Madam Chiang, 1 Mart 1943'te tek başına kapakta kendine yer bulmuştu. O sayının başlığı şöyleydi: "Madam Chiang – O ve Çin, dayanma gücünün ne olduğunu biliyor."

Elbette sonraki yıllarda mevzu Çin olunca Time kapağında kendini gösteren isimler Mao Zedong ve Zhou Enlai olacaktı. Mao Zedong 12 kez dergiye kapak olarak Chiang'ın "rekorunu" kırdı. Mao bazı kapaklarda tek başına yer alsa da bazı sayılarda kapağı başka isimlerle paylaştı. Mao, ölümünden sonra da kapakta yer almayı sürdürdü: 27 Haziran 2005 tarihli sayı "Çin'in Yeni Devrimi"ni irdelerken, kapakta Mao'nun illüstrasyonu tercih edilmişti.

Çin'in eski başbakanlarından Zhou Enlai 1951-75 arasında 5 kez dergiye kapak oldu. Zhou, 10 Mayıs 1954 tarihli kapakta, arka plandaki ejderha figürünün önünde güler yüzüyle görülüyordu.

Deng Xiaoping 4 kez kapak oldu

Modern Çin'in mimarı Deng Xiaoping dört kez dergiye kapak oldu. Deng'in kapakta yer aldığı 1983 ve 1985 yıllarında çıkan sayılarda, sırayla Mao'dan ve Marx'tan "uzaklaşmaya" dikkat çekiliyordu. 1986 yılında Deng "Yılın Adamı" olarak kapaktaydı. Time dergisi, Deng'in ölümünün ardından 1997 yılında özel bir dosya hazırlamıştı, "Gelecek Çin" yazıyordu başlıkta, Deng'den sonrakilerin Çin'i bir süper güç yapıp yapamayacağı tartışılıyordu.

30 Nisan 1984'te ABD Başkanı Reagan'ın Çin ziyareti öncesinde elinde Cola şişesi tutan sıradan bir Çinli kapaktaydı. Kapak fotoğrafında arkada Çin Seddi uzanıyordu ve "Çin'in Yeni Yüzü" başlığını atmıştı dergi.