"Çin ile Hindistan savaşırsa sonuç felaket olur"

Çin ile Hindistan arasında bir ayı aşkın süredir devam eden sınır gerginliği, uluslararası toplumun dikkatini çekiyor.

Avustralya uyruklu Çin-Hindistan Savaş Tarihi Uzmanı ünlü tarihçi Neville Maxwell, dün Çin Uluslararası Radyosu'na verdiği demeçte, Çin-Hindistan sınır sorununu değerlendirdi.

Maxwell, Çin'in diyalog kapısını açık bıraktığını, ancak Hindistan'ın doğru yöne dönmeye istekli olmadığını belirtti. Anlaşmazlığın müzakere yoluyla barışçı çözümüne ihtiyaç duyulduğuna dikkat çeken Maxwell, gerginliğin kötüleşmesi durumunda sonucun felaket olacağını söyledi.

91 yaşındaki Maxwell, 1962 yılında İngiliz "The Times" gazetesinin Hindistan'daki temsilcisi olarak çalışırken meydana gelen Çin-Hindistan Sınır Çatışması hakkında derinlemesine araştırma yaptı. Maxwell, "Hindistan'ın Çin ile Savaşı" (India's China War) adlı eserinde Hindistan Savunma Bakanlığının arşivlerini referans alarak savaşta kışkırtan tarafın Hindistan olduğuna dikkat çekti. Bu kitap, Çin-Hindistan Savaşı'nı inceleyen yetkin bir eser olarak görülüyor.

Çin ve Hindistan birliklerinin, iki ülkenin sınırındaki Doklam platosunda karşı karşıya gelmesi ve durumun çıkmaza girmesinin nedenini açıklayan Maxwell, şöyle konuştu:

"Çin ve Hindistan birlikleri sınır bölgesinde karşı karşıya geldi ve bir çözüm bulunamadı. Neden? Çünkü Hindistan, başlangıçtan beri sınır bölgesindeki anlaşmazlık üzerine görüşme yapmayı reddediyor. Oysa ki sorunu çözmek için yüksek seviye diplomasi ve siyasi zekâ gerekiyor."

"İki taraf dış etkenlerden kurtulmalı"

Çin-Hindistan ilişkilerinin şu aşamada normal olduğu kanısını ileten Maxwell, iki tarafı dış etkenlerden kurtulup, sorunun doğru çözüm rotasını takip etmeye çağırarak, şunları söyledi:

"New Delhi ve Beijing ilişkilerinde sarsıcı bir değişiklik görmüyorum. İkili ilişkiler nispeten istikrarlı, pek dostane değil, fakat iki taraf da anlaşmazlığın sürmesine karşı. Ancak iki ülkenin sınırında bir anlaşmazlık devam ediyor. Bu durum, bu sene yaşanmasa, seneye başka bir noktada ortaya çıkabilirdi."

"Provokatif taraf Hindistan"

Sınır gerginliği başladığında Çin, Hindistan'ın kışkırtmasına karşılık "önce askerlerin geri çekilmesi, sonra görüşmelerin başlatılması" yönünde sert bir tutum sergiledi. Provokasyonu Hindistan'ın başlattığına işaret eden Maxwell, ülkenin son yıllarda Çin'e karşı tavrını şöyle değerlendirdi:

"Son yıllarda Hindistan'ın bazı girişimleri Çin'i gerçekten iğneledi, kışkırttı. Mesela, Hindistan'ın Dalay Lama'nın Tawang bölgesindeki faaliyetlerine, ABD'li diplomatların iki ülkenin sınırındaki tartışmalı bölgelere girmesine izin vermesi ve Çin hükümetini eleştirmesi, Çin'i öfkelendirdi. Yine söylüyorum, Çin yönetimi genelde temkinlidir, ancak kendisini öfkelendirecek girişimlere izin vermemesi de sürpriz olmaz."

"Çin ve Hindistan'ın savaşması dünya savaşına yol açabilir"

Çin ve Hindistan'ın temel politikalarının ekonomik kalkınmayı ve halkın maddi ve kültürel seviyelerini yükseltmeyi amaçladığını kaydeden Maxwell, bir savaşın başlatılması halinde bunun iki ülkeye de felaket getireceğini belirterek sözlerine şöyle devam etti:

"Çin ve Hindistan arasında ikinci tur savaş başlarsa ölçeği çok daha büyük olacak. İki tarafın kullanacağı ileri teknolojili yıkıcı silahlar düşünülürse, yalnızca ikinci tur değil, hatta bir dünya savaşı bile başlayabilir."

İki ülkeye önkoşulsuz sınır görüşmelerini başlatma çağrısında bulunan Maxwell, Çin tarafının gerginliğin tırmanmasını önlemek için temkinli davrandığını, Hint liderlerin de siyasî zekâ göstererek Hindistan halkına barış ve istikrarı getireceğine inandığını dile getirdi.