Irak'taki en büyük Sünni siyasi bloku Uyum Cephesi dün (1 Ağustos) Nuri El Maliki'nin liderliğindeki koalisyon hükümetinden çekildiğini ilan etti. Bu gelişme, Maliki'nin liderliğindeki siyasi uzlaşma sürecine darbe vurdu. Bunun yanı sıra, Irak'taki güvenlik durumunda iyileşme görülmedi. Başkent Bağdat'da dün meydana gelen intihar saldırılarında, 70'ten fazla kişi öldü, 100'e yakın kişi yaralandı. Gözlemciler, Maliki hükümetinin ciddi siyasi krize girdiğini, hatta dağılma tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğunu belirttiler.

    Irak Uyum Cephesi, 275 koltuklu mecliste 44 sandalyenin sahibi. Irak Devlet Başkanı Yardımcısı Sünni lider Tarık El Haşimi'nin başını çektiği Irak Uyum Cephesi bir hafta önce Maliki'ye, güvenlik nedeniyle tutuklu bulunan, ancak suçlanmayan vatandaşların serbest bırakılması, militanların silahlarının alınması, insan haklarını güvence altına alma ve Irak Uyum Cephesi'nin gerçek anlamda kararlara katılması gibi bir dizi istek ileri sürdü. Irak Uyum Cephesi ayrıca, isteklerinin karşılanmaması durumunda cephenin 6 kabine üyesinin koalisyon hükümetinden çekileceği uyarısında bulundu. Maliki'nin söz konusu istekleri kabul etmemesi üzerine Irak Uyum Cephesi, dün koalisyon hükümetinden çekildiğini ilan etti ve Cephe'den gelen başbakan yardımcısı ile 5 bakan istifalarını sundular. Irak Uyum Cephesi, ayrıca, diğer siyasi partilerin içtenlik göstermemesi durumunda, ülkedeki siyasi sürece katılma olasılığını tekrar düşünecekleri uyarısında da bulundu.

    Irak koalisyon hükümetinin dağılmaması için ABD ve Irak yetkilileri son günlerde taraflar arasında arabuluculuk yaptı. Ancak gözlemciler, bu arabuluculuk girişimlerinin çok sınırlı sonuç yarattığını ve Irak hükümetinin karşı karşıya bulunduğu ciddi krizi gidermeye yetmediğini belirttiler. Bunun nedenleri şöyle sıralanabilir:

    Öncelikle, Irak'taki güvenlik durumu kötüleşmeye devam ediyor, kontrolden çıkma tehlikesi de söz konusu. Irak'taki zor durumu değiştirmek için Bush yönetimi, askeri takviyeyle mezhep çatışmalarını önlemeye ve Maliki hükümetinin gruplar arasında uzlaşma sağlamasına zaman kazanmaya çalışıyor. Şu an Irak'ta konuşlandırılan Amerikan askerlerinin sayısı 155 bine ulaştı, ancak ABD'nin asker takviye planı Irak'taki şiddet olaylarını önleyemedi. Irak hükümeti tarafından verilen rakamlara göre, geçen Temmuz ayında Irak'ta meydana gelen şiddet olaylarında bin 600 sivil öldü. Güvenlik durumundaki kötüleşme, siyasi krizi daha da derinleştiriyor.

    İkinci olarak, Irak hükümetinde yer alan gruplar arasındaki anlaşmazlık büyüyor. Irak Savaşı'ndan sonra eski çıkar ilişkileri bozuldu. Şii, Sünni ve Kürt gruplar arasında enerji çıkarları ve iktidarın paylaşımı ile orduda reform gibi konular üzerindeki anlaşmazlıklar gitgide daha keskinleşti. Bu kritik konularda Maliki hükümeti aşama kaydedemedi.

    Üçüncü olarak, ABD ve Irak arasında ve ABD içinde, Irak sorunundaki anlaşmazlıklar daha da belirginleşti. ABD, Irak Savaşı'nda Irak'ta 19.2 milyar Amerikan doları harcadı, 340 bin Iraklı asker ve polisi eğitti. Ancak Irak güvenlik birlikleri bugüne kadar güvenlik koruma görevini yerine getiremedi, hatta bazı militanlar Irak güvenlik birliklerinin ve polisin içine sızdı. Bunun dışında Bush yönetimi Eylül ayında Kongre'ye Irak'taki gelişmelerle ilgili olarak bir rapor sunacak. Bu nedenle Bush, bu tarihten önce Irak hükümetinin petrol gelirlerinin dağıtımı gibi konularda ilerleme kaydetmesini sağlayarak, ülke içindeki siyasi baskıları azaltmak istiyor. Ancak Irak Meclisi, bu ay tatile girecek.

    Gözlemciler, Irak'taki siyasi krizin çekirdeğini tarafların çatışmaları yumuşatma yerine kendi konumlarını güçlendirmeyi düşünmelerinin ve koalisyon hükümetini ise sadece kendi hedeflerini gerçekleştirmelerinin aleti görmelerinin oluşturduğunu belirttiler. Tarafların yetki için çatışmaya devam etmesi ve samimiyetle taviz vermeye yanaşmaması durumunda, Maliki hükümetinin girdiği siyasi kriz daha da derinleşecek.