Kore Yarımadası'ndaki nükleer sorun hakkında Çin'in başkenti Beijing'de yapılan 6'lı Görüşmeler'in 5. turunun 3. aşama toplantısı, dün (13 Şubat) sona erdi. Altı gün süren toplantının bitiminde kabul edilen Ortak Bildirinin Hayata Geçirilmesi İçin Başlangıç Aşamasındaki Eylemler adlı ortak belgede, "eyleme karşı eylem" ilkesi doğrultusunda görüşmelerin 4. turunda yayımlanan Ortak Bildiri'nin aşamalar halinde ve eşgüdüm içinde hayata geçirilmesi öngörülüyor. Uluslararası kamuoyunda, son toplantının 6'lı Görüşmeler sürecindeki yeni bir başlangıç olduğu gibi, Kore Yarımadası'nın nükleer silahlardan arındırılması sürecinde önemli ve sağlam bir adım atıldığını da gösterdiği görüşü hakim.

   Çin heyetine başkanlık eden Dışişleri Bakan Yardımcısı Wu Dawei, toplantının kapanış töreninde yaptığı konuşmada şunları söyledi:

   "Bütün tarafların çabaları sonucunda toplantıda, Ortak Bildiri'nin hayata geçirilmesiyle ilgili başlangıç aşamasındaki eylemler konusunda önemli fikir birliği noktaları oluştu. 6'lı Görüşmeler'in 5. turuna konulan bu mükemmel nokta, 6'lı Görüşmeler'de ve yarımadanın nükleer silahlardan arındırılması sürecinde ileriye doğru önemli ve sağlam bir adım daha atıldığını simgeliyor. Bu adım, yarımadada ve Kuzeydoğu Asya bölgesindeki barış, istikrar ve gelişmeye yararlı olacağı gibi, ilgili ülkeler arasındaki ilişkilerin düzeltilip geliştirilmesi ve Kuzeydoğu Asya'da uyumlu bir yeni düzenin oluşturulması için de bir katkıdır."

   Altı tarafın başlangıç aşamasında paralel olarak atacakları adımların belirlendiği ortak belgede, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'nin (KDHC) Yongbyon bölgesindeki nükleer tesisini, nihai hedef kullanım dışı bırakmak olmak üzere kapatması, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı mensuplarını her iki tarafın onayladığı bütün denetimleri gerçekleştirmek üzere ülkesine yeniden davet etmesi ve diğer tarafların 60 gün içinde KDHC'ye acil enerji yardımı yapmaları öngörülüyor. Belge uyarınca Kore Yarımadası'nın nükleer silahlardan arındırılması, KDHC-ABD ve KDHC-Japonya ilişkilerinin normalleştirilmesi konularında da beş çalışma grubu oluşturulacak.

   Çin Sosyal Bilimler Akademisi uluslararası ilişkiler uzmanlarından Gao Hong, ortak belgeyi olumlu karşılayarak şu değerlendirmelerde bulundu:

   "Ortak belge KDHC'nin nükleer güçten vazgeçmesi, uluslararası toplumla ekonomik işbirliği gibi bir çok somut konu içeriyor. Tarafların bütün çabalarının meyvelerini yansıtan belgede, ortaya konan taleplere de cevap verildi."

   6'lı Görüşmeler'in 5. aşamasındaki ilk toplantının bitiminden sonra görüşmeler, bir süreliğine çıkmaza girmişti. Tarafların, özellikle Çin'in etkin çabaları sonucunda görüşmeler, geçen Aralık ayında yeniden başlatıldı. Dolayısıyla son toplantıda sonuç elde etmek hiç kolay olmadı. Gao Hong, ilerlemelerden sevinç duyulurken, Kore Yarımadası'nın nükleer silahlardan arındırılmasının uzun ve karmaşık bir süreç gerektirdiğinin de görülmesi gerektiğini savunarak sözlerini şöyle sürdürdü:

   "Kore Yarımadası'nda ve Kuzeydoğu Asya bölgesinde yine de karmaşık bir durum söz konusu. Tarafların ortak çabaları sonucunda atılan bu adımdan sonra da yine bazı engellerle karşılaşılacaktır. Dolayısıyla taraflar, bu ilk adımdan sonra daha büyük çaba harcayarak yeni adımlar atmalı, daha yeterli düzeyde ve derinliğine diyaloglar yaparak bölgedeki sorunları çözmeli, böylece kalıcı barış mekanizmasının kurulması hedefine doğru ilerlenmelidir."

    Gelinen nokta, aynı zamanda 6'lı Görüşmeler'in Kore Yarımadası'ndaki nükleer sorunu çözebilecek etkili bir mekanizma olduğunu da kanıtladı. Çin Devlet Müşaviri Tang Jiaxuan, görüşmelere katılan heyet başkanlarıyla yaptığı görüşmede, siyasi sorunların müzakere ve istişare yoluyla çözülmesinin günümüz dünyasında doğru ve uygulanabilir bir yol olduğunu vurgulayarak şunları kaydetti:

    "6'lı Görüşmeler'in üç genel hedefinden açıkça söz etmenin zamanı geldi. Bunların ilki, yarımadanın nükleer silahlardan arındırılması; ikincisi önemli bir platform olan 6'lı Görüşmeler aracılığıyla ilgili ülkeler arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi; üçüncüsü de yine bu platformla Kuzeydoğu Asya bölgesindeki barış ve istikrarın pekiştirilerek kalıcı barış ve huzurun gerçekleştirilmesidir."