Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından dün (31 Ekim) yapılan açıklamada, Çin, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (KDHC) ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) heyet başkanlarının Çin'in önerisiyle Beijing'de gayri resmi bir görüşme gerçekleştirdikleri, 6'lı Görüşmeler'in sürdürülmesi konusunda içten ve derinliğine fikir alışverişinin yapıldığı görüşmede, 6'lı Görüşmeler'in kısa süre içinde yeniden başlatılması konusunda anlaşma sağlandığı duyuruldu. Kamuoyunda üç ülke arasında gerçekleştirilen gayri resmi görüşmede elde edilen sonuçların KDHC'nin nükleer denemesinden kaynaklanan gerginliğin giderilmesine yardımcı olabileceği görüşü savunuluyor.

    Kore Yarımadası'ndaki nükleer sorun konusunda Çin, KDHC, ABD, Rusya, Japonya ve Kore Cumhuriyeti'nin katılımıyla düzenlenen 6'lı Görüşmeler, Ağustos 2003'te başlatılmıştı. Zorlu geçen görüşmelerin Eylül 2005'te tamamlanan dördüncü turunun ikinci aşamasında taraflar, ilk ortak bildirgeyi kabul ettiler. Bildirge, KDHC'nin nükleer silah ve var olan nükleer programlardan tümüyle vazgeçerek Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'na bir an önce yeniden dönme; ABD tarafının ise Kore Yarımadası'nda nükleer silah bulundurmama, nükleer veya konvansiyonel silahlarla KDHC'ye saldırmama yönündeki taahhütlerini içeriyor. Bildirgede ayrıca, KDHC'nin nükleer enerjiyi barışçı amaçla kullanma hakkına sahip olduğunu beyan ettiği, diğer tarafların da buna saygı gösterdiği kaydedildi. Bu gelişme, uluslararası toplum tarafından olumlu karşılandı. Ancak 6'lı Görüşmeler'in Kasım 2005'te yapılan beşinci turunun ilk aşamasında Ortak Bildirge'nin hayata geçirilmesi konusunda anlaşma sağlanamaması üzerine görüşmeler kesildi. O tarihten bu yana KDHC, ABD ile doğrudan görüşme yapmayı sürekli talep ederken, ABD bu ülkeyle yalnızca 6'lı Görüşmeler çerçevesinde diyalog yapmakta ısrar etti. Bu iki tarafın ısrarlı tutumları nedeniyle 6'lı Görüşmeler, bir türlü başlatılamıyor.

    Gayri resmi görüşmede varılan anlaşma, ilgili taraflarda hemen yankı buldu. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan, sözcüsü aracılığıyla yaptığı açıklamada, 6'lı Görüşmeler'in bir an önce yeniden başlatılarak olumlu ilerleme kaydedilmesi, böylece bölgede var olan gerginliğin azaltılması yönündeki arzusunu dile getirdi.

    ABD Başkanı George W. Bush dün Beyaz Saray'da yaptığı konuşmada, 6'lı Görüşmeler'in yeniden başlatılması konusunda varılan son anlaşmayı olumlu değerlendirirken, Kore Yarımadası'ndaki nükleer sorunun çözümünün daha çok çaba gerektireceğine işaret ederek, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin KDHC'ye yaptırımı öngören kararının uygulanmasını sağlamaya devam edeceklerini vurguladı.

    Anlaşmayı yorumlayan Kore Cumhuriyeti Dışişleri ve Ticaret Bakanlığı sözcüsü Choo Kyu-ho, 6'lı Görüşmeler'in yeniden başlatılmasını ve görüşmelerin dördüncü turunda onaylanan Ortak Bildirge'nin hayata geçirilmesi konusunda anlaşma sağlanarak Kore Yarımadası'nın nükleer silahlardan arındırılması hedefinin bir an önce gerçekleştirilmesini arzuladıklarını kaydetti. Sözcü, 6'lı Görüşmeler'e taraf olan diğer ülkelerle yakın istişarelerde bulunarak, nükleer sorunun çözümü ve Kore Yarımadası'ndaki barış ve istikrarın korunması için diplomatik girişimleri sürdürmeye hazır olduklarını da ifade etti.

    6'lı Görüşmeler'e katılan Rusya heyetine başkanlık eden Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksander Alekseyev, sağlanan anlaşmayı çok olumlu bir ilerleme olarak nitelendirerek 6'lı Görüşmeler'in yakın bir gelecekte yeniden başlatılması yönündeki arzusunu dile getirdi.

    Japonya Kabine Sekreteri Shiozaki Yasuhisa ise 6'lı Görüşmeler'in Kore Yarımadası'ndaki nükleer sorunu çözecek en iyi mekanizma olduğunu savunurken, KDHC'nin görüşmelere nükleer güce sahip ülke sıfatıyla katılmasını kabul etmeyeceklerini, bu ülkeye yönelik yaptırımları da kaldırmayacaklarını ileri sürdü.

    ABD heyet başkanı Christopher Hill, dün Çin'deki ABD Büyükelçiliği'nde düzenlenen basın toplantısında, 6'lı Görüşmeler'in Kasım veya Aralık ayında düzenlenebileceğini kaydederken, KDHC'nin görüşmelere dönmek için herhangi bir önşart ileri sürmediğini belirtti.

    6'lı Görüşmeler'in geleceğine temkinli yaklaşan Kore Cumhuriyeti'nin uzmanları ise, KDHC'nin kendisini nükleer güce sahip ülke olarak nitelendirdiğine dikkat çekerek, bunun görüşmelerin daha karmaşık hale gelmesine ve daha büyük engellerle karşılaşmasına yol açabileceğini savundu.