Yöresel lehçelerle söylenen türkü, hikaye, atasözü, fıkra, tekerleme ve benzerlerinden oluşan yerli "talk show"lar, Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nde yaygın olarak görülen bir halk sanatı türü. Çin Halk Sanatçıları Derneği üyesi ve Xinjiang Urumçi Halk Sanatçıları Derneği Başkanı Zhao Guozhu, Xinjiang'da tanınan bir "talk show" ustası.

    Zhao Guozhu'nun sahnelediği bir Xinjiang "talk show" gösterisinden bir parça dinliyorsunuz. Son iki yılda Xinjiang'ın hangi kasabasına veya köyüne giderseniz gidin, Xinjiang'a özgü özellikler taşıyan bu tür "talk show"ları duyabilirsiniz.

    Xinjiang'ın kışı oldukça uzun ve soğuktur. Dolayısıyla sık sık içki masasında buluşan insanlar, yemeğe renk katmak için fıkralar anlatırlar ve türkü söylerler. Bununla birlikte geniş bir coğrafyada yer alan Xinjiang'da yolculuk yapanlar, sıkılmamak ve yorgunluk atmak için de benzer yöntemlere başvururlar. Böylece zamanla Xinjiang'a özgü "talk show" ortaya çıktı.

    1964'te Xinjiang'da doğan Zhao Guozhu, küçük yaşlarında köydeki dedelerin anlattıkları hikayelere ve fıkralara bayılırdı. Zhao Guozhu, çocukluğundan söz ederken, şunları anlattı:

    "Küçük yaşlardan beri 'talk show' yapanlara bayılırım. Bu güldürme sanatı, özgün özellikleri ve mizah anlayışıyla ilgimi çekiyor."

    Xinjiang'ın merkezi Urumçi'de 1970'li yılların başlarında sanat yaşamına adım atan Zhao Guozhu, özellikle köylü ve çobanların "talk show" gösterilerine olan ilgisini korudu. Zamanla halk sanatçılarının "talk show" parçalarını derlemek, Zhao Guozhu'nun çalışmalarının önemli bir parçası haline geldi. Daha sonra "talk show" parçaları yaratmaya da başlayan Zhao Guozhu, 44 yaşına bastığında ilk "talk show" eseri "Liu'nun Talk Showları"nı yayınladı. Yörede yaşayan vatandaşları ilgilendiren konuları işleyen bu "talk show" parçaları, geniş yankı uyandırdı. Bunun ardından Zhao Guozhu, birkaç "talk show" kitabı daha yazdı.

    Halk sanatçılarını ziyaret ederek onlardan türkü, fıkra, tekerleme ve hikaye öğrenmek, Zhao Guozhu'nun çalışmalarının önemli bir parçası. Zhao, bize şöyle bir olay da anlattı:

    "Hami'de yaşlı bir türkücü var. Xinjiang Türküleri adlı kitapta yer alan türkülerin büyük çoğunluğu, bu türkücü tarafından seslendirilmişti. Ancak , evinde ziyaret ettiğimizde yaşlı türkücü, artık görme kabiliyetini yitirmişti ve ancak daha önceki türkü kayıtlarını bize dinletebiliyordu. O an, bu tür halk sanatlarının kurtarılmasının aciliyetini anladım."

    Hami gezisinden sonra Zhao Guozhu, türkü, fıkra ve tekerleme gibi dilden dile dolaşan halk sanatı eserlerini derleme çalışmalarına daha büyük hız verdi. Nereye giderse gitsin, Zhao Guozhu, yanında hep kalem, kağıt bulunduruyor. Zhao, not ettiklerini belirli bir sıralamaya göre derler, buna göre yeni eserler de yaratır. Bu nedenle Zhao Guozhu'nun "talk show" parçaları, vatandaşların günlük yaşamıyla iç içe olduğu gibi birçok yeni unsur da içeriyor. Çin Kitlesel Kültür Çalışanları Derneği üyesi Cheng Wanli, Zhao Guozhu'nun "talk show" parçalarını şöyle değerlendirdi:

    "Zhao Guozhu, yıllar süren derleme çalışmalarının temelinde yeni 'talk show' parçaları yarattı. Onun parçaları, halk sanatçılarından derlenenlerin tekrarı değil, temelinde bunların olduğu yepyeni eserlerdir. Çağdaş yaşama hitap eden bu parçalar, Xinjiang 'talk show'larının gelişmesine yapılan büyük bir katkıdır."

    Xinjiang'daki birkaç üniversitede Xinjiang'ın sözlü sanatları konusunda ders vermek Zhao Guozhu'nun yeni işi oldu. Zhao Guozhu, üniversitelerdeki edebiyat ve müzik bölümlerinin öğrencilerine ders vermesinin amacını şöyle dile getirdi:

    "Yaptığım iş, bir kişinin uğraşı ile mümkün değildir. Dolayısıyla Xinjiang'ın halk kültürünün daha fazla insanın, özellikle üniversite öğrencilerinin ilgisini çekmesini istiyorum. Ancak böylelikle Xinjiang'ın halk sanatlarını derleme çalışmaları güç kazanacaktır."

    Sevgili izleyiciler, Xinjianglı "talk show" ustası Zhao Guozhu hakkında kısaca bilgi verdiğimiz Dünü ve Bugünüyle Xinjiang programımızın bu bölümüyle ilgili sorumuz şöyle:

    "Xinjiang'ın talk showları, hangi unsurları içeriyor?"

    Sorunun cevabını programımızda kolayca bulabilirsiniz. Cevabınızı mektup ya da elektronik postayla gönderin, ödülümüzü kazanın.