Jiacuo, Çin'in Tibet Özerk Bölgesi'nin Shannan bölgesindeki Azınlık Milliyetlerin Kültürel Miraslarını Kurtarma Ofisi Başkanı. Uzun yıllardır Tibet milliyetinin kültürel miraslarını kurtarmaya çalışan Jiacuo, bir yerel opera olan Tibet Operası'nın "Maddi Olmayan Dünya Kültürel Mirasları" listesine alınması için başvuru yapmaya hazırlanıyor. Bugünkü programımızda sizlere Jiacuo'yu ve Tibet'in kültürel miraslarını kurtarma çalışmalarını tanıtıyoruz.

    Dinlediğiniz bu parça, Tibet Operası'ndan alınma. Tibet bölgesinde çok yaygın olan Tibet Operası, şarkı ve danslarla hikayeler anlatan bir sanat tarzıdır ve 1300 yıllık bir geçmişe sahiptir. Tibet Operası'nda, erken dönemindeki "Beyaz Maske" ve son dönemindeki "Mavi Maske" olmak üzere iki sanat akımı bulunuyor. 55 yaşındaki Jiacuo, "Mavi Maskeli" operada yaşlı erkek rolünü oynamıştı ve 1985 yılından önce, Tibet'in Shannan bölgesindeki Halk Sanat Topluluğu'nda oyuncuydu. Jiacuo şöyle konuştu:

    "Tibet'in neresine gidersen, oradaki Tibet Operası'nın farklı olduğunu görebilirsin. Operalardaki sözlerin çoğu aynıdır ama söylenme tarzları ve tonlar farklıdır. Shannan bölgesinde 12 ilçe var ve her ilçedeki Tibet Operası kendisine özgü niteliklere sahip. İlk Tibet Operası Shannan bölgesinde ortaya çıkmıştı."

    Jiacuo, genç zamanlarındaki oyunculuk deneyimlerinden dolayı, yüzlerce yıllık parlak bir geçmişe sahip Tibet Operası'nı candan sevdiğini söyledi. Jiacuo, günümüzdeki Tibet Operası'nın, Çin'in diğer birçok eski opera sanatı gibi, izleyicisinin az olması, oyuncularının yetersizliği ve mali imkansızlık gibi sorunlarla karşı karşıya bulunduğunu, Tibet'in halk kültürü miraslarının da çağdaş toplumda birçok krizle yüz yüze geldiğini ifade etti. Jiacuo, Tibet milliyetinin kültürel miraslarını korumak için elinden geleni yapmak istediğini belirtti.

    Jiacuo, 1985 yılından itibaren, Tibet milliyetinin kültürel miraslarını kurtarma çalışmalarına katıldı. 1980'li yıllardan bu yana, Çin hükümetinin talimatıyla, Tibet'in çeşitli bölgelerinde Tibet milliyetinin kültürel miraslarını kurtarma ekipleri kuruldu. Bu ekipler, Çin merkezi hükümeti ve Tibet Özerk Bölgesi hükümetince ayrılan özel bütçe, Tibet milliyetine ait ve halk arasındaki kültür miraslarına yönelik kapsamlı ve sistemli arama, toplama, derleme ve araştırma çalışmalarını gerçekleştiriyor. Jiacuo'nun son 20 yıl içinde yaptığı iş söz konusu çalışmaların bir parçası.

    Jiacuo'nun yaşadığı Shannan bölgesi, Tibet kültürünün beşiğidir. Tibet'in ilk kralından son kralına kadar, toplam 32 kral bu bölgede yaşadı. Tibet'in tarihindeki birçok ilk bu bölgeye ait. Mesela, ilk tarla, ilk köy, ilk saray, ilk tapınak gibi... Shannan bölgesinde çok sayıda rengarenk kültürel mirasın bulunması, bu bölgedeki kurtarma çalışmalarını gerekli ve yoğun kıldı.

    Jiacuo ve arkadaşları, genellikle yaşları 60'ın üzerindeki yaşlı halk sanatçılarını ziyaret ederler. Tibet tarihinde, halk arasındaki sanatlar, örneğin müzik, dans, hikaye ve türküler gibi sanatlar, yazılı biçimlerle değil, halk veya sanatçılar arasında ağızdan ağıza aktarılarak bugüne kadar geliyor. Bir gün Jiacuo, köyde yaşayan yaşlı bir sanatçının birçok türkü söyleyebildiğini öğrenince, arkadaşlarıyla birlikte hemen köye gitti, ancak vardıklarında yaşlı, hastalıktan ölmüştü. Jiacuo ve arkadaşları türküleri yaşlıyla birlikte kaybettiklerinden dolayı çok üzüldüler ve bu nedenle yüreklerindeki sorumluluk duygusu daha da artmış oldu.

    Ondan sonra Jiacuo ve arkadaşları, "Çin'in Türküleri Derlemesi: Shannan Bölümü" ve "Çin'in Halk Müziği Derlemesi: Shannan Bölümü" gibi kitapları oluşturmaya başladı. Bu kitapların Tibetçe nüshaları, birkaç yıl önce yayımlandı ve Tibetli okuyucuların beğenisini kazandı. Jiacuo, doğru dürüst bir eğitim görmemesinden dolayı, kendisinin katılımıyla oluşturulan bu kitapların yayımlanmasından dolayı kendisini çok başarılı bulduğunu söyledi.

    Kitapların yanı sıra Jiacuo, başka bir işle de meşgul oluyor. Jiacuo, Shannan bölgesindeki Tibet Operası'yla ilgili belgeler toplayarak, "Maddi Olmayan Dünya Kültürel Mirasları"na başvuru yapmaya hazırlanıyor. Jiacuo, Tibet Operası'nın uzun bir geçmişe ve yüksek kültürel değere sahip olmasından dolayı, başvurusunun başarısına tam güven beslediğini belirtti.

    Jiacuo, Çin Uluslararası Radyosu muhabiriyle gerçekleştirilen bu söyleşinin sonunda, muhabirin Tibet türküsü aracılığıyla Tibet kültürünün çekiciliğini anlaması için bir türkü söylemek istediğini söyledi:

    Şarkının sözleri şöyle: Tashilumpo Tapınağı nerede? Tapınak ne kadar büyük? Tapınakta ne kadar Lama bulunuyor? Lasa nerede? Lasa, Tibet'in merkezinde, Potala Sarayı da orada.