Çin'in başkenti Beijing'de uzun süre İmparatorluk Sarayı olarak kullanılan Yasak Kent Müzesi'nde Xinjiang'da üretilen çok sayıda halı muhafaza ediliyor. Bu halılar, tarihte Xinjiang'da yaşayan farklı etnik grupların yöneticileri tarafından merkezi yönetimin başında olan imparatora hediye olarak sunulmuştur. Bununla birlikte tarih kayıtlarına göre, M.S. 7. yüzyılda Çin'i yönetmeye başlayan Tang Hanedanı döneminde hanedanın başkenti Chang'an'da (bugünkü Xi'an) tarihi İpek Yolu aracılığıyla Orta Asya ve Xinjiang'dan getirilen halıların satıldığı dükkanlar vardı. Han Çinlileri de halı dokunmacılığını öğrenmeye başladılar. Han zanaatkarları, Han kültürü ile sınırlardaki etnik grupların kültürlerini uyumlu biçimde bir arada toplayan desenleri içeren halılar dokuyorlardı.
Xinjiang halıları, İpek Yolu'nda ticaret yapan Doğulu ve Batılı tüccarların da gözdesiydi. Bugün İngiltere'nin başkenti Londra'da bulunan Victoria Müzesi ve Albert Müzesi'nde, ABD'nin başkenti Washington'da bulunan Washington Dokunmacılık Müzesi'nde ve Almanya'daki Frankurt El Sanatları Müzesi'nde Xinjiang halılarını görmek mümkündür.
Halıcılık, Xinjiang genelinde yaygın olan bir meslektir. Xinjiang halılarının en ünlüsü Hotan halısıdır. Hotan, 2000 yıl önce bile "Halının Memleketi" olarak adlandırılıyordu. Bu addan Hotan'da yediden yetmişe herkesin halı dokunmacılığını bildiği anlaşılabilir.
Hotan koyunlarının yünleriyle dokunan Hotan halısı, son derece düzgün, yumuşak ve sağlamdır. Yörede yaşayan Uygurların özgün sanat anlayışını sergileyen Hotan halıları, ince işçiliği, zengin desenleri ve parlak renkleriyle biliniyor. Hotan halılarının desenleri ise, ya tarihi İpek Yolu'nun güzergahında yaşayan insanların yaşamlarını ve efsaneleri anlatıyor, ya da çiçek, ağaç ve ot motiflerinden oluşuyor.
Halı, Hotan'da yaygın olarak da kullanılıyor. Burada yaşayan hemen hemen her ailede yatakta serili veya duvarda asılı Hotan halısı görmek mümkündür. Düğünlerde ve bayramlarda, konukların kendi elleriyle dokudukları bir halıyı hediye etmeleri, ev sahibine gösterdikleri saygı ve dostluğun en iyi ifadesi olarak kabul ediliyor.
Günümüzde bilim ve teknoloji alanındaki yeniliklerle birlikte, Hotan halılarının işçiliği de çok gelişti. Hotan halılarında bugün artık Uygurların geleneksel desenlerinin yanı sıra, yabancı ülkelere ve Çin'in iç kesimine özgü desenleri de görmek mümkün. Xinjiang'a gelen turistlerin çoğunluğu, buradan halı almadan evlerine dönmezler.
|