Kasım 2003'te UNECKO'nun Paris'teki merkezinde açıklanan dünyanın ikinci grup "İnsanlığın sözlü ve maddi olmayan mirasları eserleri temsilleri" listesine Çin'in eski yaylı çalgılarından "Guqin" da alınmıştır.

    Yaylı çalgı çalmak, go oynamak, hattatlık ve resim yapmak sanatları Çin'in eski dönem aydınlarının öğrenmesi gereken 4 sanat dalıydı. Burada bahsettiğimiz bu 4 sanattan yaylı çalgı, Çin'in eski yaylı çalgılarından biri olan "Guqin"dir. "Guqin" sanatı bu 4 sanat arasında en derin kaynaklara sahiptir.

    "Guqin" yaylı çalgısıyla ilgili kayıtlar, ilk olarak Millattan Önce 5. yüzyıl civarında derlenmiş olan "Shijing" adlı kitapta görülmüştür. Çin'in orta kesiminde yer alan Hubei eyaletindeki Zeng adlı beyliğin reisi Yi'nin mezarından çıkarılan yaylı çalgı "Guqin", 2 bin 400 yıllık tarihe sahiptir. Kayıtlara göre, ilk dönemdeki 5 yaylı "Guqin" çalgısı, Millattan Önce 3. yüzyıl civarında 7 yaylı olarak gelişerek bugüne kadar gelmiştir.

    7 eşit uzun yaydan oluşan "Guqin"in her yayından birçok ses çıkarılabilir. Özgün bir ses rengine sahip "Guqin"dan çıkan müzik sesi yukarıdan aşağıya doğru azalır.

    "Guqin" çalgısı ilkin imparator ve soyluların ibadet, saray toplantısı ve diğer kutlama törenlerinde kullanılmıştır. Daha sonra halkın içine daha çok girmesine rağmen, Guqin sadece aydınların çalgısı olmuştu. Üst düzey topluma ait bir sanat olarak çeşitli dönemlerdeki aydınların yarattıkları müzik notaları çoktu. Bugüne kadar korunan seçkin müzik notaların sayısı yüzü geçerken, ezgilerin sayısı ise 3 binin üstündedir. Ünlü ezgilerden "Yüksek Dağ", "Akar Su", "Bahar", "Beyaz Kar" gibi ezgiler Çin müziğinden parlak birer pırlantadır.

    Çin'in çeşitli dönemlerinde "Guqin" çalgısını konu alan hayranlık verici hikayeler vardır. Bunlardan en ünlü olan "Yüce dağlar ve çoşkulu akan ırmakta birbirini iyi bilenler vardır" adlı hikayedir. Eski kitaplardaki kayıtlara göre, Millattan önce 6. yüzyıl civarında Yu Boya adlı bir insan, müzik kurallarını iyi bilir ve Guqin'i iyi çalarmış. Yu Boya bir gün "Guqin"i de çok seven Zhong Zhiqi'ye rastlamış. Yu Boya, Zhong Ziqi için Guqin'i çalarken, ezgide gelecekteki büyük isteği ve hedefini de açıklamış. Zhong Zhiqi bu ezgiyi dinledikten sonra "Guqin'in sesinden yüce dağın görkemini kavrayabiliyorum" diyerek Yu Boya'nın çalma tekniğini övmüş. Yu Boya başka bir ezgi daha çalmış. Zhong Zhiqi "Guqin"in sesinden gece gündüz durmaksızın akan çoşkulu ırmaktaki kahramanlık duygusunu hissettim" diyerek onun çalma tekniğini yine övmüş. Bu yorumlardan şaşkınlık ve heyecan duyan Yu boya, Zhong Zhiqi'ye kendisini en iyi anlayabilen kişi gözüyle bakmış. İki adam ertesi yılın aynı günü, aynı zamanında ve aynı yerde görüşerek çalgı çalma tekniklerini birbirlerinden öğrenmeyi kararlaştırmışlar. Ertesi yıl Yu Boya öngörülen görüşme yerine gelmiş, ancak Zhong Zhiqi'nin dünyaya gözlerini yumduğunu öğrendi. Aşırı bir üzüntü yaşayan Yu Boya "Guqin" çalgısını, yaylarını tümüyle kestikten sonra parçalamış ve ömür boyunca bu çalgıyı çalmamaya ant içmiş. Bu hikayeden kaynaklanan "Yüce dağda ve çoşkulu akan ırmakta birbirini iyi bilenler vardır" deyimi, nesilden nesile yayılmıştır.

    "Guqin", bugün Çin'in özelliklerine en çok sahip olan müzik aletlerinden biri olarak görülüyor. Onun anlamı ve değeri, diğer genel müzik aletlerinkinden fazladır.. "Guqin" sanatının kültürü müziğın tüm kavramlarını içinde barındırarak Çin'in eski dönem aydınlarının estetikdeğerini ve düşüncesini ifade eder.