Çin'in güneybatısındaki Yunnan eyaletinde kaliteli yeşim taşlarıyla dünyaca ün kazanmış Tengcong adlı bir ilçe bulunmaktadır. Geçtiğimiz 500 yıllık süre içerisinde Burmadan çıkarılan ham yeşimtaşlarının çoğu buraya getirilmiş ve işlem yapıldıktan sonra dünyaya satılmıştı. Yeşim taşı ticareti yapmak için yurt dışına giden Tengconglular memleketlerine döndükten sonra çeşitli ülkelerin özelliklerini taşıyan mimari yapılar kurdular. Bugünkü turumuzda Tengcong ilçesinde değişik mimari yapılarla dolu Heshun köyünü ziyaret edeceğiz.

    Yaklaşık 5 bin kişinin yaşandığı Heshun köyünde her ailenin kendisine özgü küçük yada büyük bir villası var. Ancak her ailenin villası mimarisi değişik. Bu nedenle buradaki klasik Avrupa, İslami ve Hint mimari yapılarını ilk kez görenler bu köyün bir park olduğunu zannederler.

    Heshun'un ünlü yazarlarından biri olan Dongping bize Heshunluların para kazandıktan sonra memleketlerinde kendileri için güzel evler yaptırdıklarını söyleyerek, bunun nedenlerini şöyle anlattı:

    "Hem çoçukları, hem büyükleri, hem de Budizm, bu güzel evler için onlara yeterli neden oluyor. Yeşim taşı ticareti için memleketten ayrılmak zorunda kalan Heshunlular memleketlerine döndükten sonra ayrılışın bedeli olarak aileleri için çok para harcıyorlar. Heshunlular memleketlerinin dışında bulundukları sürede aldıkları birikimden dolayı yaptırdıkları evler az ya da çok yabancı mimari özellikler taşıyor."

    Alınan bilgiye göre, Heshunlular dünyadan 30'u aşkın ülkeden yüzlerece ürünü memleketlerine götürdüler.

    Li Shunba adlı bayanın ailesi kuşaklar boyu Heshun'da yaşamış. Bayan Li evindeki birçok yabancı eşyadan şöyle bahsetti:

    "Bu cam eşyalar İngiltere'den, o demir kutu Almanya'dan, o su kutusu da Japonya'dan gelmiştir."

    Heshun'da birçok lüks dekore edilmiş villa vardır. Ancak villaların sahipleri ABD, Burma, Kanada ve Tayland gibi ülkede yaşıyorlar.

    Aslında dünyanın her köşesinde yaşayan Heshunlular memleketlerine kaliteli yeşim taşlar ve paranın dışında yabancı ülkelerin yaşam tarzını, yeni kültür ve düşünceleri de getirdileri. 100 yıl evvel bile burada Çin'in diğer bölgelerinde bulunmayan fotoğrafçı, klinik, tiyatro ve futbol takımı vardır. Buradaki Heshun eski kütüphanesi gelenlerin hemen dikkatini çeker.

    80 yıllık bir geçmişe sahip olan Heshun kütüphanesi, Burma'da yaşayan Heshunluların bağışlarıyla yapılmış. Heshunlular her zaman aydınlık bir gelecek istemelerinden dolayı bu kütüphane bir zamanlar en lüks mimari yapıydı. Şu an internet servisi de sağlayan bu kütüphane köyün en kalabalık yeri olarak bilinir. Burada ilkokul öğrencisi de emekli yaşlı da kitap okuyarak boş zamanı değerlendirir. Kütüphane gelenler ya para ya da yeni kitap bağışlarlar ve bu bir gelenek haline gelmiştir. Bu gelenek 80 yıllık kütüphane tarihinde hiç durmamıştır. Kütüphane başkanı Cun Shichang, burada toplam 70 bini aşkın kitap olduğunu hatırlatarak, bize şunları söyledi:

    "Heshun kütüphanesi, Yunnan eyaletinin batısında bir aydın odası olarak kabul edilmiştir. Şimdiye dek burası hiç bir zaman kapanmamıştır."

    21. yüzyıla giren ve çağdaş bir yaşam sürdüren Heshunlular tarihlerine sahip çıkıyorlar ve yurt dışındaki kültürü memleketlerine taşımaya devam ediyorlar.