中国国际广播电台
Çin’in kuzeybatısındaki
Ninxia Hui Özerk Bölgesi’nde
bulunan Batı Xia kralı
mezarlarının arkeolojik çalışmaları,
Çin’in 20. yüzyıldaki 100
büyük arkeolojik keşfinden
biri olarak görülürken Çin’deki
etnik grupların arkeolojik
tarihinde de önemli rol oynadı. 770
yıl önce, şimdiki Çin’in
topraklarının ortasında,
Han milliyetinin Song hanedanı,
kuzeydoğusunda Nuzheng
milliyetinin Liao kraliyeti ve
kuzeybatısında da Dangxiang
milliyetinin Daxia, yani Batı
Xia kraliyeti olmak üzere
üç kraliyet vardı.
Batı Xia kraliyetinin
bağımsız olarak kendi lehçesi
ve yazısı vardı. 1227 yılında
Kubilay’ın ordusu Batı Xia
kraliyetini işgal ettikten
sonra Batı Xia Dangxiang
milliyetini kılıçtan geçirdi.
Batı Xia kraliyetinin bütün
kitapları tahrip edildi. Batı
Xia kraliyetinden sonraki
insanlara yalnızca sırlar
kaldı.
1970’li yılların başlarında
Batı Xia kraliyetinin kalıntıları
tesadüfen keşfedildikten
sonra, bundan sonraki 30 yıl
süre içinde Çinli
arkeologlari Batı Xia
mezarlarını araştırma, ölçme
ve çıkarma çalışmalarını
yoğunlaştırdı ve ilk
olarak Batı Xia kralı
mezarlarının yeri saptandı.
Batı Xia kralı
mezarları esas olarak yaklaşık
50 kilometrekarelik çöllük
alanda kuruldu ve içinde
toplam dokuz imparator mezarı
ve 250’i aşkın soylu mezarı
bulunuyor. Çin’de şu anda
en büyük ve izleri en iyi
korunan imparator mezarlarından
biridir. Güneye bakan bu yapılar
dörtgen şeklindedir ve muhteşem
görünüme sahiptirler.
Üç numaralı mezar söz
konusu dokuz Batı Xia kralı
mezarının en büyüğü ve
en iyi korunmuş olanıdır.
Arkeologlar bu mezarın
sahibinin Batı Xia
kraliyetinin ilk imparatoru Li
Yuanhao olduğu kanısındadırlar.
Aslında Batı Xia mezarları
araştırma çalışmaları
üçüncü mezardan başlatıldı.
Batı Xia mezarlarındaki
pagodalar, Doğu Piramitler
olarak da adlandırıldı.
Pagodalar, mezarlığın
kuzeybatısı ve mezar odasının
tam arkasında bulunuyor.
Sekiz köşeli koni şeklindeki
pagodaların her katının
boyutu giderek küçülüyor,
en büyüğü 34 metre civarında.
Pagodaların temelindeki beş
kat şimdiye kadar açığa çıkarılamadı.
Mezar pagodası, Batı Xia
mezarlarından en önemlisi ve
en yüksek statüye sahip yapı
olarak belirlendi. Çin’in
diğer bölgelerinde
rastlanamayan bir mezar bölgesi
esas olarak Batı Xia soylularının
cenaze adetlerini yansıttı.
30 Nisan 2000 tarihinde
arkeologlar üçüncü mezarı
temizleme çalışmalarını
yoğunlaştırırken mezarın
bahçesinin kuzeydoğu köşesinde
insan yüzlü ve kuş vücutlu
bir “kuş adam” figürüne
rastladılar. Arkeologlara göre,
bu “kuş adam” Budizm
kitabında belirlenen bir
Buda. Söz konusu bu Buda,
Himalaya dağlarında ve
Budizm cennetinde yaşayan güzel
sesli bir kuş ve Budist
mimaride sık sık bu kuş
oyması ve resimlerine rastlanır.
Batı Xia mezarlığı bölgesinde
şimdiye dek 140 bin ev tuğlası
ve 200 adet dekorasyon
malzemesi ve diğer antika
eserler çıkarıldı.
Arkeologlara göre, Batı Xia
mezarlarında Çin’in eski
Han milliyeti imparator mezarının
özellikleri benimsenirken
Budist mimarinin büyük
etkisi de görülüdğü gibi
Han milliyetinin kültürü ve
Danxiang milliyetinin kültürü
uyumlu bir şekilde birleştiriliyor.
Böylece bu mezar grubu, Çin
mezarlık mimarisinin özgün
bir kolunu oluşturdu ve Çin
mezarlık kültürünün gelişme
tarihinde önemli konumda
bulundu. Bu mezarlardan çıkarılan
büyük miktarda antika
eserler, Batı Xia tarihi ve kültürünün
özelliklerini yansıtarak eşsiz
bir birikime işaret ediyor.
|