中国国际广播电台
Çin’de Ay Takvimi’ne göre
Aralık ayı “La ayı”
olarak da adlandırılır ve
12. ayının 8. günü Laba
Bayramı olarak kutlanır.
Laba Bayramı, Çin’in Han
milliyetinin geleneksel
bayramlarından biridir, ayrıca
Bahar Bayramı’nın başlangıcı
sayılır. Tarihi kayıtlara
göre Laba Bayramı Çin’in
eski çağlarındaki La ayını
anma töreninden kaynaklanıyor.
Çin, tarihi boyunca tarıma büyük
önem veren bir ülke olmuştur.
Tarımdan bol ürün alınınca
eski Çinliler bunun gökteki
ve yerdeki ilahi güçlerin
yardımı sonucu gerçekleştiğini
sanmışlar ve bol ürünü
kutlayan, “La ayını anma töreni”
olarak adlandırılan muhteşem
teşekkür törenleri düzenlemişler.La
ayını anma töreni sona
erdikten sonra Çinliler
bayramı neşe içinde
kutlamak için komşuları
onuruna yemek verirler, yeni
üretilen darılarla lapa pişirerek
hep birlikte yerler. Zamanla
La ayını anma töreni, esas
olarak ataları kurbanla anan
bir bayram haline geldi. M.S
5. yüzyılda da hükümet Ay
Takvimine göre yılın son ayının
8. gününü Laba Bayramı
olarak ilan etti.
Budizmin Çin’de yayılmasından
sonra, Laba Bayramı’nda
ataları anma ve lapa yeme
geleneklerinden esinlenerek yılın
son ayının 8. gününün
Budizmin kurucusu
Sakyamuni’nin Buda olma günü
olduğuna dair yeni bir masal
derlendi. Bu masala göre
Sakyamuni, Buda olmadan önce
Budizm uğruna yıllarca dünya
zevklerini feda etmiş, açlıktan
bir deri bir kemik kalana
kadar zayıflamış. Tam bu sırada
Sakyamuni, bir çoban kızla
karşılaşmış. Çoban kız
karnını doyurması için ona
lapa vermiş. Sakyamuni lapa
yedikten sonra gücüne tekrar
kavuşmuş, bir ağaç altında
derin düşünceye dalmış ve
nihayet 12. ayının 8. günü
Buda olmuş. Bu olayı anmak için
Budistler, pirinç ve yemişlerle
lapa pişirirler ve böylece
Buda’ya tapınırlar.
Çinlilerin Laba lapası
yemeleri de bin yılı aşkın
bir geçmişe sahiptir. Bu
gelenek, ilk olarak Sun
hanedanı zamanında başlamıştır.
Her Laba gününde,
imparatorlukta olsun, resmi
makamlar ve tapınaklarda
olsun, Laba lapası pişirilmeliydi.
Halk arasında da her aile
atalarını anmak için aynı
lapayı pişirirdi. Bunun yanı
sıra, tüm aile fertleri bir
araya gelerek Laba lapasını
yerler, yakınlarına ve
dostlarına da hediye olarak
verirlerdi.
Laba lapasının çeşitleri
çoktur. Halk arasındaki
geleneksel Laba lapası, sekiz
çeşit ana malzeme ve sekiz
çeşit yardımcı malzemeden
yapılır. Sekiz rakamı
Laba’ya, yani “8. ayının
8. günü” sözcüğüne de
uyumludur. Bilindiği gibi Çin’de
8 rakamı uğurludur.Laba
lapasının başlıca
malzemeleri arasında kırmızı
fasulye, yeşil fasulye,
bakla, nilüfer tohumuı, darı,
pirinç, yapışkan pirinç,
yapışkan darı, buğday,
yulaf, mısır ve süpürge
darısı vardır. Ev sahipleri
kendi tercihlerine ve damak
tadlarına göre bunların içinden
sekiz çeşit malzemeyi seçer.
Laba lapasının yardımcı
malzemeleri de kuru şeftali
ve kayısı, ceviz, iğde,
kestane, hurma, karpuz çekirdeği,
nilüfer tohumu, yer fıstığı,
fındık, çam fıstığı ve
kuru üzüm arasından seçilir.
Hazırlanan ana
malzemeler ile yardımcı
malzemeler suyla birlikte bir
güveç içinde kısık ateşte
pişirilir. Pişme işlemi
tamamlandıktan sonra içine
şeker, gül ve güzel kokulu
bir çiçek ilave edilir. Bazı
aileler yalnızca yapışkan
pirinç, Yimi, Ling Jiaomi ve
nilüfer tohumlarını ham
malzeme olarak kullanarak lapa
pişirirler. Pişirilen lapa
bembeyaz ve berraktır, güzel
yemek takımlarına konulduğunda
da hem çok güzel görünür,
hem de çok lezzetli olur.
Karlı Aralık ayında tüm
aile fertlerinin sofra etrafında
toplanarak tatlı ve lezzetli
Laba lapasını yemesinin ne
kadar güzel bir şey olduğunu
bir düşünün…
Eski Beijingliler öteden
beri Laba Bayramı’na Bahar
Bayramı’nın hemen gelişinin
sinyali gözüyle bakarlar. O
gün her ailede Laba lapa
yenir. Beijing’de vaktiyle
şöyle bir türkü yayılmış:
“Yaşlı nine sen bıkıp
usanma / Laba Bayramı’ndan
hemen sonra yeni yıl gelir /
Birkaç gün Laba lapasını
yiyelim / yavaş yavaş ilk ayın
23. günü gelir…” (Çin’in
Ay Takvimi’ne göre ilk ayın
23. günü, Ocak Tanrısı’nı
uğurlama günüdür.)
Laba Bayramı’nda Laba
lapasını pişirme geleneğinden
başka, Çin’in kuzey bölgesinde
halk arasında “Laba sarmısağı”
turşusu yapma geleneği de
vardır. Ev kadınları, sarmısakları
temizler, bir kavanoza koyar
ve içine pirinç sirkesi
doldururlar. Laba Bayramı gününden
itibaren kavanozu kapatır ve
nispeten sıcak bir ortama
yerleştirirler. Yıl sonu
gecesinde aile fertleri Jiao
Zi’yi sarmısak turşusuyla
beraber yerler. Hazır sarmısak
turşusu yeşim taşı gibi
yemyeşildir, koyu kırmızı
sirke ilave edildiğinde de çok
güzel görülür ve bir araya
gelen aile fertlerinin katıldığı
aile yemeğine bayram havası
katar.
|