中国国际广播电台
İmparator Wen Di olarak
adlandırılan Yang Jian tarafından
581 yılında kurulan Sui
hanedanı, imparator Yang
Di’nin öldürüldüğü 618
yılına kadar toplam 37 yıl
hüküm sürdü. Sui hanedanı
Çin tarihindeki en kısa süreli
hanedanlarından biriydi. İmparator
Wen Di’nin Çin’in tarihi
gelişimine yaptığı katkılardan
biri, Kuzey Zhou hanedanı döneminde
uygulanan altı bakanlık
sistemini kaldırarak üç
eyalet ve altı bakanlığa
dayalı yönetim yapısını
oluşturması; diğeri de
Kuzey-Güney hanedanları dönemindeki
ağır cezaları hafifleterek
yeni yasaları çıkarması;
üçüncüsü de devlet memuru
seçiminde yenilik yaratarak
devlet memurlarını sınavla
alma sistemini uygulamasıydı.
İmparator Yang Di’nin
tarihe yaptığı tek katkı,
Beijing ile Hangzhou arasındaki
Büyük Kanal’ı açtırmasıydı,
ki bunun amacı gezilerini
kolaylaştırmaktı. İmparator
Yang Di, acımasızlığıyla
tarihe geçti. Uyguladığı ağır
vergi yüzünden halkın
nefretini kazanan Yang Di,
isyancı köylüler tarafından
Jiangdu’da idam edildi. Sui
hanedanı, böylece devrildi.
Sui hanedanının yıkılmasından
sonra 618 yılında kurulan
Tang hanedanı, Çin’i 907 yılına
kadar toplam 289 yıl yönetti.
Tang hanedanı, “An Shi İsyanı”yla
iki döneme ayrılır. Bu iki
dönemden biri, refah dönemi;
diğeri ise çöküş dönemiydi.
İmparator Gao Zu tarafından
kurulan Tang hanedanı varisi
imparator Tai Zong olarak
adlandırılan Li Shimin 10 yıl
süren askeri seferleriyle Çin’i
yeniden birleştirdi. Tarihte
“Xuan Wumen Olayı” olarak
anılan hükümet darbesiyle
tahta geçen Li Shimin, aldığı
bir dizi etkili politikayla ülkeyi
Çin’in feodal döneminde eşi
görülmez bir refah toplumu
haline getirdi. “Zhen Guan
Refah Dönemi” olarak adlandırılan
bu dönemde Tang hanedanı,
siyaset, ekonomi ve kültür
gibi her alanda dünyadaki diğer
bütün devletleri geride bıraktı.
Daha sonra İmparator Xuan
Zong tarafından yaratılan
“Kai Yuan Refah Dönemi”,
Tang hanedanının gücünü,
halkın refahını ve
toplumsal barışı daha da
pekiştirdi. Ancak İmparator
Xuan Zong döneminin son yıllarında
yaşanan “An Shi İsyanı”,
Tang hanedanının çöküşe
doğru adım adım yaklaşmasına
neden oldu.
Sui ve Tang hanedanları döneminde
siyaset ve hukuk alanında
ilerleme kaydedildi. Bu dönemde
uygulanan Üç Eyalet ve Altı
Bakanlık Sistemi, Devlet
Memurları Sınavı sistemi ve
İkili Vergi Yasası, Çin
tarihine damga vuran
sistemlerdi. Sui ve Tang
hanedanları tarafından
izlenen dışa açık politika
sayesinde Çin’le dünya
arasındaki ekonomik ve kültürel
temaslar yoğunlaştı. Tang
hanedanı dönemindeki şiirlerin,
Çin edebiyatında ayrıcalıklı
bir yeri vardır. Chen
Zi’ang, Li Bai, Du Fu, Bai
Juyi, Yuan Zhen, Li Shangyin
ve Du Mu, Tang hanedanı dönemindeki
seçkin şairlerin
temsilcileri olarak kabul
ediliyor. Han Yu ve Liu
Zongyuan tarafından başlatılan
“Eski Edebiyata Dönüş
Hareketi”, Çin edebiyatını
uzun süre etkiledi. Yan
Zhenqin’in hat eserleri, Yan
Liben, Wu Daozi ve Wang
Wei’nin resimleri,
“Nishang Yuyi Dansı” (Rengarenk
İpek Giysiyle Dans) gibi müzik
ve dans gösterileri ve çok
sayıdaki mağara resmi ve
heykel, Çin medeniyetinin önemli
bir parçasını oluşturuyor.
Bilim ve teknoloji alanlarında
bu dönemde Çin’in dört büyük
icadından matbaacılık ve
barut ortaya çıktı.
Tang
hanedanının son yıllarında
Çin, siyasi kargaşalara
sahne oldu. “Niu Li Siyasi Mücadelesi”,
hadımların devlet yönetimini
ele geçirmesi ve birbirlerini
izleyen köylü isyanları,
hanedanın gücünü giderek
zayıflattı. Tang hanedanının
sonunda patlak veren “Huang
Chao İsyanı’na katılan
Zhu Wen, Tang hanedanı
imparatorunu tahttan indirerek
kendisini imparator ilan etti.
Böylece Tang hanedanı dönemi
kapandı ve Beş Hanedan Dönemi’nin
ilk yönetimi “Geç Liang
Hanedanı” kuruldu.
|