中国国际广播电台
Çin, M.Ö 206 ila M.S 8 yılı
arasında Batı Han hanedanının
yönetimi altında bulunuyordu.
İmparator Han Gaozu olarak
adlandırılan Liu Bang tarafından
kurulan Han hanedanının başkenti
Chang’an’dı (bugünkü
Xi’an şehri).
İmparator Han
Gaozu, tahtta bulunduğu yedi
yıl içinde merkeziyetçi
otoriter yönetimini sağlamlaştırmak
için “Halka nefes aldırma”ya
yönelik bir dizi politika
uyguladı.
Han
Gaozu’nun M.Ö 159 yılında
ölmesi üzerine İmparator
Hui Di, tahta geçti. Ancak
Han hanedanının yönetimi,
fiilen İmparator Han
Gaozu’nun eşi Lü Zhi’nin
eline geçti. İktidarda 16 yıl
kalan Lü Zhi, Çin
tarihindeki sayılı kadın yöneticilerden
biriydi. Onun ardından M.Ö
183 yılında tahta geçen
imparator Wen Di ve oğlu
imparator Jing (M.Ö 156-M.Ö
143 yılları arasında tahtta
oturdu), “Halka nefes aldırma”
politikalarını sürdürerek
köylülerin vergi yükünü
azalttılar. Bunun sayesinde
Han hanedanının ekonomisinde
büyük canlılık görüldü.
Bu dönem, tarihçiler tarafından
“Wen ve Jing Düzen Dönemi”
olarak anlandırılıyor.
“Wen
ve Jing Düzen Dönemi”nden
sonra Han hanedanı, adım adım
güçlendi. M.Ö 141 yılında
tahta geçen imparator Wu Di,
Wei Qing ve Huo Qubin adlı
iki generali göndererek
Hunlar’ı yenilgiye uğrattı,
Batı Han hanedanının toprağını
genişletti, ülkenin kuzey bölgelerindeki
ekonomik gelişmeyi güvence
altına aldı. İmparator Wu
Di, yaşamının son yıllarında
savaşa son vererek tarımı
geliştirmeye yöneldi. Böylece
Çin ekonomisi, gelişmeye
devam etti. İmparator Wu
Di’nin ölümü üzerine
tahta geçen İmparator Zhao
Di, ekonomiyi geliştirmeye
devam ederek Han hanedanını
eşi görülmez bir refaha ulaştırdı.
İmparator
Zhao Di ve Xuan Di’nin
toplam 38 yıl uyguladıkları
“Halka nefes aldırma”
politikası sayesinde Batı
Han hanedanının gücü arttı.
Ancak bunun beraberinde
getirdiği, yerel yönetimlerin
güçlenmesi, Batı Han
hanedanının yönetimini
ciddi şekilde zayıflattı.
Bunu fırsat bilen Wang
Mang’ın M.S 8 yılında
iktidarı ele geçirerek
“Xin” hanedanını kurmasıyla
Batı Han hanedanı yönetimi
sona erdi.
Liu
Xiu’nun M.S 25 yılında İmparator
Guangwu Di olmasıyla Çin,
M.S 220 yılına kadar Doğu
Han hanedanının yönetimi
altına girdi.
Liu Xiu, köylü isyancıların
yardımıyla 25 yılında Wang
Mang’ı tahttan indirerek
Han hanedanı yönetimini
yeniden kurdu. Ancak bu kez
hanedanın başkenti Luoyang
oldu. İmparator Guangwu Di,
M.S 26 yılında Wang Mang’ın
uyguladığı eski politikalarının
kapsamlı şekilde değiştirilmesi
emri vererek memurluk yönetimine
çekidüzen verdi; Üç
Vezir’in (Taiwei, Situ ve
Sikong adı verilen üç üst
düzey yönetici) yetkilerini
daha da sınırlandırmak için
önemli devlet işlerinden
sorumlu altı Shangshu (bakan)
atadı; “devlet kölesi
sistemi”ni kaldırdı;
toprak sayımı gerçekleştirerek
halkın yaşamını istikrara
kavuşturdu. İmparator
Guangwu Di, Ming Di ve Zhang
Di’nin iktidar döneminde
harcanan yoğun çabalardan
sonra Doğu Han hanedanı eski
güce adım adım yeniden kavuştu.
Bu dönem, daha sonra
“Guangwu Kalkınması” dönemi
olarak adlandırıldı.
|