[Beijing'de Zaman] Edebiyatta Çin Seddi
Çin Seddi'nin yapılışı Batı edebiyatına nasıl yansıdı?. Kuşkusuz benim cehaletim de olabilir, ama ne kadar düşündüysem de aklıma sadece iki örnek geldi. Bunlardan biri, Kafka'nın bir öyküsü, öteki Jorge Luis Borges'in bir denemesi.
|
[Beijing'de Zaman] Edebiyat Tanrısı
Sonu maazallah "edebi ateizme" kadar varabilecek bu kuşkuculuğu gidermek için hemen söyleyeyim: Evet, Edebiyat Tanrısı var! Nereden mi biliyorum? Edebiyat peygamberliği taslayacak değilim, ama kanıtları var.
|
[Beijing'de Zaman] Düş, şiir ve yeni Xanadu
Borges "şimdi ve sonsuza dek hiç görmeyeceğim diyarlar" diye söz etmişti Çin'den. Ama o ışığı azalan gözleriyle görmese de, toprağına ayak basmasa da gönül gözüyle görüyordu bu ülkeyi. Yeni kurulan Xanadu'yu ise, görmek istemeyen gözler bile görmek zorunda kalıyor.
|
[Beijing'de Zaman] Kubilay Han'ın Sarayı'nda bir edebiyat günü
Modernlik, Beijing'de tarihin üzerinden bir silindir gibi geçip kentin ruhunu ezmiyor. Tersine, daha da belirgin şekilde hissedilmesini sağlıyor. Bu sayede, bugün Beijing'de uzak yüzyılların ötesinden Kubilay Han'ı da, onu yazan Marco Polo'yu da, onun esinlendirdiği Coleridge'i de hissedebiliyoruz.
|
[Beijing'de Zaman ] Çin'de ve Türkiye'de Mayıs 1919
Asya'nın en doğu ve en batı uçlarında emperyalizme karşı mücadele bayrağını yükseltip 20. Yüzyıla damgasını vuran üç büyük devrimden ikisini yapan iki kardeş halk, geleceklerinin güvencesi olarak gördükleri gençlerine, 15 gün arayla kutladıkları birer özel gün armağan etti.
|
|
[Beijing'de Zaman] Bisikletlere ne oldu?
Beijing'de bisikletliler gene var tabii. Ama kavşaklarda aniden harekete geçip ortak bir manevrayla hareket eden bisikletli orduları yok artık. O büyük bisiklet topluluklarını, artık geçmişin bir anısı olarak kabul etmekten başka çare yok. Onca bisikletli nereye gitti? Tabii ki bisikletlerinden indiler. Ama ya bisikletlerine ne oldu?
|
[Beijing'de Zaman] Beijing'de yine bir uçurtma vakti
Beijing semaları gene rengârenk uçurtmalarla şenlendi. Beş metrelik kanat açıklığıyla neredeyse bir keşif uçağı cüssesinde olanından yedi santimetrelik boyuyla küçük bir serçe gibi minnacık olanına, nazlı bir turna gibi edâlı edâlı salınanından cevval atmacalar gibi olmadık dalışlar yapanına kadar envâî çeşit uçurtma gökleri süslüyor. Artık Beijing'de uçurtma vakti.
|
[Beijing'de Zaman] Bir Qingmin Günü sorusu: Li Bai'nin annesi Türk müydü?
Çin şiirinin altın çağı Tang Hanedanı döneminde yaşayıp eser vermiş dâhi şair Li Bai'nin annesi Türk soylu muydu? Bizim önemli şairlerimiz Cemal Süreya ve İlhan Berk, Li Bai'yi bizden biri olduğu için mi dizelerine yansıttı? Çin edebiyatının bu büyük evladını biz de kendimizden sayıyoruz. Evet, o bizden. Çünkü bütün insanlığın kültür hazinesine ait.
|
[Beijing'de Zaman] Salkımsöğüdün anavatanında manolya günleri
Bejing'de ağaçlar henüz tam yapraklanmadı. Ama yeşil yeşil uç veriyorlar. Salkımsöğüdün dalları da sanki yeşil bir sisle, incecik yeşil bir tülle sarmalanmış gibi. Burası salkımsöğüdün anavatanı. Dünyaya buradan yayılmış. Beijing'de yakında manolya mevsimi başlıyor. Manolya ağaçları birer gelin gibi süslenecek.
|
[Beijing'de Zaman] Çok okuyan mı, çok gören mi Çin'i daha iyi öğrenir?
Bir İngiliz "Çin ömür boyu sürecek bir kariyerdir" demiş. Yani sadece görerek öğrenilemeyeceği gibi, üç-beş kitap okumakla da bitecek iş değil. Çin edebiyatını öğrenmek için, genel tarihini bilmek gerek. Ama Çin tarihi deyince 5 bin yıllık bir zamandan söz ediyoruz. Gene de bir ucundan başlamaktan başka çare yok.
|
|
[Beijing'de Zaman] Tonyukuk'tan günümüze Türkçede Çin edebiyatı
Türk yazınının en eski örneklerinden biri şöyle başlıyor: "Ben Bilge Tonyukuk, Çin'de doğdum." Oysa bugün Çin'ceden yapılan çeviriler yok denecek düzeyde. Edebiyatlarımız birbirimizin diline aktarıldıkça, Bilge Tonyukuk yüzyılların ötesinden bugünkü torunlarına kaygıyla değil, ferah bir yürekle ve gülümseyen bir yüzle bakacak.
|
[Beijing'de Zaman] Çin roman geleneği
Roman sanatının içinde bulunduğu tıkanıklık belki Asya'da yükselen yeni uygarlığın sanattaki sıçramasıyla aşılacak. Asya'da en önemli rolü Çin oynadığına göre, bambaşka tarihsel koşullarda kendine özgü değişik bir roman geleneği yaratan bu ülke, dünya romanının yeni açılımına belirleyici katkılarda bulunabilir.
|
[Beijing'de Zaman] Karagöz Türkiye'ye Çin'den mi geldi?
Geleneksel Türk gölge oyunu Karagöz'ü Yunanlıların sahiplenmesi canımızı sıkar. Ama Karagöz'ün bizim ellere de başka diyarlardan gelmiş olabileceği ihtimalini hiç düşündünüz mü? Karagöz oyunun kökünün Çin'e dayandığını düşündüren akla yakın nedenler var.
|
[Beijing'de Zaman] Türklerin Marco Polo'su kimdi?
Türk edebiyatında seyahatnâme türüne örnek olabilecek ilk eserler de Çin ile ilgiliydi. Yani Türklerin de Marco Polo'su ve İbn Batuta'sı var. Onların da Çin'i gezdikleri ve hakkında kitap yazdıkları dönem aşağı yukarı aynı zaman kesitine denk düşüyor.
|
[Beijing'de Zaman] Çin gökkubbesi altında geleneksel Yılbaşı
Çin'de artık geceleri gökyüzü, âniden devâsâ bir çiçek gibi açılıp salkım salkım yağan rengârenk nur taneleriyle aydınlanıyor. Kaç gecedir Beijing semaları allı morlu, yeşilli sarılı kıvılcım nakışlarıyla süslü.
|
|
[Beijing'de Zaman] Brecht'in diliyle Lao Zi
Çin ile çok yakından ilgilenmiş olan Brecht, yeni Rönesansın Asya'dan yükseleceği kanısındaydı.
|
[Beijing'de Zaman] Şairin selamı şiirle olur
Şair Hüseyin Haydar: Çin'i seviyorum, çünkü anayurdum Türkiye'yi seviyorum.
|
[Beijing'de Zaman] Beijing Kitap Fuarı'nda
Beijing Kitap Fuarı Çin'deki yayıncılık sektörünün "rüzgârgülü" olarak nitelendiriliyor.
|
[Beijing'de Zaman] Cao Cao geldi mi?
Çin Operası'nda, romanda ve şiirde yaşayan Cao Cao, 1700 yıl sonra kalıntılarıyla da insanlar arasına dönüyor.
|
[Beijing'de Zaman] Çin'de ve Türkiye-Çin ilişkilerinde 2009
Geçmişte yıl sonunda Çin'de meydana gelen olayların dökümü yapılırken genellikle doğal felaketler ve ekonomik sorunlar öne çıkardı. 2009'da Çin'de olanlara bakıldığında ise sorunların giderek küreselleştiği dikkat çekiyor.
|
|
