CRI Hakkında | Eski Versiyonumuz
Tarihi, bugünü ve geleceğiyle İpek Yolu
  2016-08-23 15:01:48  cri

Tarihi, bugünü ve geleceğiyle İpek Yolu

İpek Yolu kavramını son günlerde daha sık duymaya başladık. Çin'in öncülüğünde geliştirilen Bir Kuşak – Bir Yol düşüncesi, tarihi bağları yeniden diriltmeyi hedefliyor. Peki, tarihi İpek Yolu neydi? Nasıl ortaya çıktı? Neden ve ne zaman İpek Yolu olarak adlandırıldı? Tarih boyunca hangi ünlü seyyahlar bu yolun yolcusu oldu? Ve yeni İpek Yolu neler getirecek?

Esasen yakın bir döneme kadar bu ticaret yolları hiçbir kayıtta İpek Yolu olarak geçmiyordu. Eskiden gidilen güzergâh yola adını verirdi; Semerkand Yolu, Kaşgar Yolu, Tebriz Yolu gibi... Veya yön belirten sözcüklerle yol tarif edilirdi; Kuzey Yolu, Güney Yolu, Batı Yolu...

1877 yılında coğrafyacı Baron Ferdinand von Richthofen, hazırladığı bir harita çalışmasında Çin'i Roma'ya bağlayan ticaret yollarına şu adı verdi: "The Silk Road." İpek Yolu adlandırmasının böylece ortaya çıktığı sanılıyor. Kuşkusuz tarihî İpek Yolu ne sadece tek bir yoldan, ne de sadece ipek ticaretinden ibaretti... Farklı yollar açılıyor, onlarca çeşit ürün uzak diyarlara gönderiliyordu. Sadece mallar değil; inançlar, kültürler, türküler, nakışlar, desenler, mimari biçimler de bu yolun yolcusuydu... Buhara'daki Kalan Minar'ın tuğla bezemesi, Sivas Ulu Cami'nin minaresinde karşımıza çıkabiliyordu...

İpek Yolu'nun ilk yolcusu...

İpek Yolu'nun bilinen ilk yolcusu, Han Hanedanı devlet adamı Zhang Qian'di. MÖ 138'de Orta Asya seyahatine çıktı. Ancak 12 yıl sonra MÖ 126'da Çin'e dönebildi. Zhang Qian, Batı'dan çok değerli bilgilerle ülkesine döndü.

İpek Yolu ismi çok sevimli görünüyor; ancak bu yolda seyahat her yolcunun harcı değildi. İpek Yolu, zorlu bir coğrafyayı, çetin hava şartlarını aşmak zorundaydı.

922 yılında İbn Fadlan'ın kervanı korkunç bir tipi yüzünden neredeyse yok olma noktasına gelmişti.

1287 yılında Moğolların Türk elçisi Rabban Çauma İpek Yolu'nda görüldü... Kuş uçmaz kervan geçmez yollarda neredeyse susuzluktan öleceğini not etti.

14. yüzyılın ilk yarısında İbn Battuta, bu yolu geçerken o kadar yorgun düştü ki, yere yığılmamak için kendini iple atına bağladı...

1247'de Moğollara elçi olarak giden Rahip Plan Carpin'in yolculuğu da bir hayli zorluydu...

Xian'dan İstanbul'a

Tarihî İpek Yolu, Xian'dan başlıyor. Buradan Dunhuang'a varan uzun Gansu koridoruna giriliyor, daha sonra yol ikiye ayrılıyor: Bir yol Tarım Havzası'ndan ve diğer yol Taklamakan Çölü'nün güneyinden geçiyor.

Taklamakan yoluyla gidince sırasıyla Miran, Çerçen, Niya, Kereya, Hotan, Yarkend ve Kaşgar'a ulaşılıyor. Tarım Havzası vasıtasıyla gidince ise Hami, Turfan ve nihayet yine Kaşgar...

Kaşgar, Hindistan yolunun son durağı. Kaşgarlı Mahmut, Kaşgar için "Aşağı Çin" diyor. Burası, İpek Yolu'nun en önemli duraklarından biriydi.

Peki, yeni bir İpek Yolu mümkün mü?

Jean-Paul Roux "Orta Asya: Tarih ve Uygarlık" adlı kitabında bu konuda umut verici ifadeler kullanıyor:

"Eskiden İpek Yolu, Orta Asya'nın servetiydi; bu yolun kapanmasıyla bölgede felaket çanları çalmış ve bu yolla birlikte kültürü de yok olmuştur. Bu yolların yeniden açılması, insanoğlunun yaratıcılığının doruğa çıktığı, tapınaklarında ve mağaralarında ölümsüz resimler ve heykeller yaratan seçkin sanatçıların ve Zerdüştlerin, İbn Sinaların dünyaya gözünü açtığı bu binlerce yıllık toprakların yeniden doğuşunu getirecek midir?"

Bir Kuşak – Bir Yol ve Türkiye

İşte bir Bir Kuşak-Bir Yol girşimi, bu toprakların yeniden doğuşunu sağlamak için her geçen gün şekillenmeye devam ediyor.

Bir Kuşak-Bir Yol girişimi, 65 ülkede 4,4 milyar insanı, yani dünya nüfusunun yüzde 63'ünü ilgilendiriyor. Bu, 21 trilyon dolarlık ekonomiye tekabül ediyor.

Türkiye Dışişleri Bakanlığı'na bağlı Stratejik Araştırmalar Merkezi'nden (SAM) Selçuk Çolakoğlu, yazdığı bir makalede şunu çok net ifade ediyor: "Bu projenin (Bir Kuşak – Bir Yol) gerçekleşmesini en çok isteyen iki ülke Türkiye ve Çin."

Türkiye, coğrafi konumu, tarihi ve kültürel arka planı gereği, bu projenin doğrudan muhataplarından ve aktörlerinden biri. Nitekim Türkiye, 2008 yılında İpek Yolu Girişimi ve Kervansaray Projesi'ni ileri sürdü. Çin de bu projenin ilgili ülkelerinden biriydi.

Şimdi gelin bu girişimin nasıl ortaya çıkıp geliştiğine bakalım; sizler için "Bir Kuşak, Bir Yol" kronolojisi hazırladık...

"Bir Kuşak, Bir Yol" kronolojisi

Eylül 2013 – Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Kazakistan'a yaptığı ziyaret sırasında Nazarbayev Üniversitesi'nde bir konuşma yaptı. Xi, konuşmasında Çin ve Orta Asya işbirliğiyle İpek Yolu Ekonomik Kuşağı'nın inşa edilebileceğini söyledi. Böylece, bu düşünce Çin liderlerince ilk kez ortaya koyulmuş oldu.

Ekim 2013 - Cumhurbaşkanı Xi, Endonezya parlamentosunda yaptığı konuşmada, 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu'nun kurulması için Çin ve ASEAN ülkeleri arasında yakın işbirliği yapılması önerisinde bulundu. Xi, aynı konuşmasında kıtada altyapı inşasının finansmanının sağlanması, bölgesel bağlantıların ve ekonomik entegrasyonun ilerletilmesi için Asya Altyapı Yatırım Bankası'nın kurulmasını önerdi.

Kasım 2013 – Çin Komünist Partisi 18. Merkez Komitesi 3. Toplantısı'nda komşu ülkelerle altyapı bağlarının güçlendirilmesi ve Bir Kuşak - Bir Yol girişiminin hızlandırılması çağrısı yapıldı.

Şubat 2014 – Xi Jinping, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Bir Kuşak - Bir Yol'un ve bu projenin Rusya'nın Avrupa-Asya Demiryolu planıyla bağlantısının inşası konularında uzlaşıya vardı.

Mart 2014 – Çin Başbakanı Li Keqiang, hükümetin çalışma raporunda Bir Kuşak - Bir Yol'un inşasının hızlandırılması çağrısında bulundu.

Kasım 2014 – Cumhurbaşkanı Xi, Çin'in İpek Yolu Fonu'nun kurulması için 40 milyar dolar yatıracağını duyurdu. Başkent Beijing'de düzenlenen APEC toplantıları esnasında yaptığı açıklamada Xi, fonun Bir Kuşak - Bir Yol üzerinde yer alan ülkelerdeki altyapı, yeraltı kaynakları, sanayi işbirliği ve finansal ortaklık projeleri ile diğer projelere yatırım ve finans desteği sağlamada kullanılacağını belirtti.

Mart 2015 – Başbakan Li, hükümetin çalışma raporunda bir kez daha Bir Kuşak - Bir Yol'un hızlandırılmasının önemini vurgulayarak, Çin'in altyapı inşasını hızla güçlendirmede komşularıyla birlikte hareket edeceğini, gümrük işlemlerini kolaylaştıracağını ve uluslararası lojistik yolları kuracağını dile getirdi.

Mart 2015 – Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, bu girişimin ABD'nin Marshall Planı ile mukayese edilmesine karşı çıktı. Girişimin, "kapsayıcı ortaklığın ürünü olduğunu, jeopolitik bir araç olmadığını ve modası geçmiş Soğuk Savaş zihniyetiyle değerlendirilmemesi gerektiğini" söyleyen Wang, Çin'in 2015 dış politikasında Bir Kuşak - Bir Yol girişiminin ilerletilmesine odaklanılacağını söyledi.

Mart 2015 – Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu, Dışişleri Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı ortaklaşa bir eylem planı yayımlayarak, Bir Kuşak - Bir Yol'un ilkeleri ve çerçevesi ile işbirliği öncelikleri ve mekanizmasını açıkladı. Aynı gün (28 Mart), Cumhurbaşkanı Xi Jinping'in Çin'in Hainan eyaletinde düzenlenen Boao Asya Forumu'nun yıllık toplantısının açılışında yaptığı konuşmanın gündeminde de yine Bir Kuşak - Bir Yol vardı.

Nisan 2015 – Asya Altyapı Yatırım Bankası'nın kurucu üye sayısı 57 olarak belirlendi.

İlgili Haberler
Yorumunuzu Gönderin
Çin-Türkiye ilişkilerinde yeni kilometre taşı
Çin-Türkiye ekonomik ilişkilerinde yeni bir dönem başlıyor. Türk Lirası, Çin finans dünyasına ayak bastı.
Çinli kulüpler büyük transferlerine devam ediyor

Chelsea'nin yıldız orta saha oyuncusu Oscar, 60 milyon avroya Çin'e gelmeye hazırlanıyor. Peki Çinli kulüpler yabancı futbolcular için ne kadar para ödüyor? Bu sorunun cevabı ve haftanın ekonomi gündemine genel bir bakış için Ekodiyalog'a kulak verin.

Diğerler>>
Çin'de 2016'da neler konuşuldu? (1) (Çin Mahallesi)
Çin'de 2016 yılında gündemde neler vardı? Çinlilerin en çok dikkatini çeken gelişmeler nelerdi? Çin Mahallesi'nin sakinleri, 2016'yı nasıl geçirdi?
Çin'in 5. büyük icadı 24 Sezon nedir? (Çin Mahallesi)
Çinlilerin günlük hayatına yön veren bir takvim sistemi olan 24 Sezon'a kâğıt, pusula, matbaa ve baruttan sonra Çin'in 5. büyük icadı diyenler de var. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne alınan 24 Sezon, bir kez daha gündemde.
Diğer>>
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (07-01-2015)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (19-11-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (05-11-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (08-10-2014)
• Biliyor Musun Bilmiyor Musun (24-09-2014)
Diğer>>
Anket
Soru-Yanıt
  • Nükleer Güvenlik Zirvesi'nde Çin'in gücü ortaya kondu

  • Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping 31 Mart-1 Nisan günlerinde ABD'nin başkenti Washington'da düzenlenen ve dünyanın odaklandığı Nükleer Güvenlik Zirvesi'ne katıldı.
    Diğer>>
    İzleyici Postası
  • Koyun yılınız kutlu olsun (Pınar Koçak)

  • Koyun Yılının en güzel müjdeler, en güzel sürprizlerle kapınızı çalması dileğiyle...
  • Çin kadınlarına (Ali Güler)

  • Düşlerimde gelir bir güzel bana, alır götürür beni uzak bir diyara...

    Diğer>>
    Linkler
    © China Radio International.CRI. All Rights Reserved.
    16A Shijingshan Road, Beijing, China