Çin'in kuzeybatısındaki yolculuğumuz devam ediyor. Yaklaşık 50 kadar yerli ve yabancı gazeteciyle Urumçi kentini dolaşmayı sürdürüyoruz. Her yerde inşaat, her yerde hareket. Kentin trafiği de cabası. Tabii, trafik demişken, biraz üstünde durmak gerekiyor. Bundan 7-8 yıl önce Çin'in iç kesimlerine yaptığım yolculuklarda, trafikteki araçların seviyesi gelişmişlik düzeyini ortaya koyuyordu. Türkiye'nin iç kesimlerine yol aldıkça, Murat ve Şahin gibi eski model ve markaların arttığını düşünün. Çin'de de işte böyleydi. Ancak, böyleydi diyorum, çünkü en azından Urumçi için durum artık çok farklı. Çoğunluğu yabancı marka araçlar birbiri ardında yanımızdan geçiyor. Otomobiller oldukça yeni. Amerikan, Alman ve Japon markalar yoğunlukta. Hepsi, kentteki zenginleşmeyi yansıtıyor olsa gerek.

    Nitekim, Alman otomotiv devi Volkswagen'in en büyük fabrikalarından birini Urumçi'de açmak istemesinin nedeni son derece anlaşılır. Hızla kalkınma, beraberinde konut ve otomotiv iştahını getiriyor.

    Minibüste ilerleken bu konu tartışmaya açılıyor. Şehirdeki canlılık gazetecilerin dilinde. Ancak, birinin Volkswagen konusunda itirazı var.

    Alman üreticinin yalnızca Xinjiang'ı değil, Orta Asya ülkelerini de hedeflediğini söylüyor.

    Haritaya bakılırsa, haklılık payı hiç de az olmasa gerek. Devasa yüzölçümüyle Çin topraklarının üçte birini oluşturan Xinjiang'ın büyüklüğünü netleştirmek için bir örnek vermek yeterli sanırım. Xinjiang, Fransa'nın üç katı büyüklüğünde. Hal böyle olunca, tam 8 ülkeye komşu durumda bulunuyor. Yani, bölge, Çin'in Orta Asya ülkelerine açılan kapısı konumunda.

    Kazakistan, Tacikistan, Afganistan, Türkmenistan, Moğolistan gibi ülkeler Urumçi'nin menzilinde.

    Bu arada, dünyanın en büyük rüzgar türbini üreticilerinden Goldwind'in Urumçi'de fabrikası olduğunu bu açıdan hatırlamakta fayda var. Yine alanında en büyüklerden olan inşaat makineleri üreticisi Sany, üretim üssü olarak Urumçi'yi mesken tutmuş. Urumçi'nin yabancı konukları da var. Coca Cola bunların başında geliyor.

    Nedeni basit, Xinjiang ve Orta Asya'nın dinamizminden faydalanmak.

    Derken, kaşımızda Xinjianglı üç yetkili buluyoruz. Anlattıkları son derece çarpıcı. Aslında, son iki gündür gözlemlediğimiz gelişmelerin altını dolduyor.

    Xinjiang'da gayri safi hasıla geçen yıl yüzde 14 büyümüş. Son beş yılda ikiye katlanan ekonomik büyüklük 750 milyar yuane, yani yaklaşık 120 milyar dolara ulaşmış. Bölgenin nüfusunun 22 milyon olduğunu düşündüğümüzde, kişi başı gelir 6 bin dolar düzeylerine gelmiş.

    Xinjiang'ın 2020 yılına kadar çift haneli büyüme rakamlarıyla koşturmasına kesin gözüyle bakılıyor. Keza, beş yıllık kalkınma planları çerçevesinde bölgeye sermaye akıyor. Geçen yıl sabit yatırımlar 10 milyar doları aşmış. Özellikle hızlı tren, metro, otoban, enerji santralleri gibi büyük kalemler birbiri ardında merkezi hükümet onayını alıyor. Bu arada, hızlı tren deyip geçmeyin. Bizim bildiğimiz 200 kilometre hızlı trenlerden değil. Çincede gaotie denilen, saatte 350 kilometre seyir hızına sahip trenler söz konusu.

    Tabii, Xinjiang ekonomisinin yalnızca sabit yatırımlara dayanmadığı da özellikle belirtilmeli.

    Xinjiang yetkilileri, bölgede turizm, tarım ve yeraltı kaynaklarının ekonomiye yaptığı katkının altını çiziyor. Büro düzeyindeki bir kurumun yetkilisi, Xinjiang'da 138 çeşit maden kaynağı bulunduğunu, petrol rezevlerinin en az 20 milyon ton, doğal gaz rezervlerinin de yine en az 11 trilyon metreküp olduğunu söylüyor.

    Ekonominin ikinci dayanağı ise tarım ve hayvancılık. Pamuk, domates, üzüm, deri, et, kuruyemiş ve tahıllar. Hepsi Xinjiang'ın önemli üretim payına sahip olduğu ürünler arasında yer alıyor. Bu arada, ilginç bir istatistiğe de alamayalım. Xinjiang'da üretilen ketçap miktarı, Avrupa tüketiminin yüzde 90'ına eşit. Üstelik, üretimin çoğu ihracata gidiyor.

    Xinjiang ekonomisinin son yıllarda yeni bir itici gücü daha var. Turizm. Gün geçtikçe daha fazla turist bölgedeki 82 turizm destinasyonunun yolunu tutuyor. Urumçi'de yeni açılan oteller de bunun sonucu olsa gerek. Son bir yılda kent ve çevresinde 10'a yakın 4-5 yıldızlı otel açılmış.

    Tüm bu verilerden sonra belki en önemlisi, bölge ekonomisinde kalkınmanın henüz ilk evrelerinde oluşu olsa gerek. Tabiat ananın yeraltı ve yerüstü kaynakları yönünden son derece cömert davrandığı Xinjiang, 2020 yılında gayri safi hasılasını üçe ya da dörde katlamayı hedefliyor. Bu hedef çerçevesinde, Orta Asya ekonomisinin lokomotifi olmak amaçlanıyor.