Çin'de son dönemde en çok dillendirilen ifadelerden biri de arz yönlü reformlar. Peki, Çin ekonomisinde son dönemde görülen gelişmelere bakıldığında arz yönlü yapısal reformlar ne önem taşıyor? Reformlar neden ilerletilmeli ve reform sürecinde Çin'i ne gibi zorluklar bekliyor? Bunun yanında, konuyla doğrudan ilgili bir başka soru da şu: Kamu işletmelerinin sahip olduğu endüstriyel kapasite fazlası nasıl giderilecek?

Başta ünlü ekonomist Li Yining olmak üzere Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı'nın (ÇHSDK) birçok üyesi, ekonomide "yeni norm" koşullarında arz yönlü yapısal reformların nasıl ilerletileceği sorularını yanıtladı.

Arz yönlü yapısal reformlar ülke koşullarına uyuyor

12. ÇHSDK Ulusal Komitesi 4. Toplantısı kapsamında dün düzenlenen basın toplantısında, Çin'in ünlü ekonomistlerinden Li Yining, arz yönlü yapısal reformların şu an Çin'in ekonomik koşullarına uyduğunu belirtti. Li Yining, şunlara dikkat çekti:

"Çin ekonomisi, sanayileşme çağından sanayileşme sonrası çağa geçiyor. Çin'in GSYH'sinin yarısından fazlası, üçüncül sektörden kaynaklanıyor. Bu açıdan bakıldığında ekonomide yaşanan gerileme, tüm dünyada aynı durumda. Sanayileşme sonrası dönemine giren ülkelerin hiçbirinin üretimi hızla artmıyor. Daha da önemlisi, şu an Çin'de yapısal düzenlemeler uygulanıyor. Bu süreçte, endüstriyel kapasite fazlası bulunan sektörler yeniden yapılandırılacak. Şunu görüyoruz ki, 2016 yılının genel ekonomik gelişme durumu için istikrarlı ve olumlu bir eğilim var denebilir."

Kamu işletmelerinde reform için zaman lazım

Aynı zamanda ÇHSDK üyesi de olan CITIC Grubu Başkanı Chang Zhenming, kamu işletmelerinde arz-talep dengesiyle ilgili yapısal sorunlar bulunduğunu, mesela demir-çelik, inşaat malzemeleri ve enerji sektörlerinde arz-talep dengesizliği ve endüstriyel kapasite fazlası sorunları yaşandığını kaydetti.

Kamu işletmelerinin, endüstriyel kapasite fazlasını, rezervlerini ve üretim masraflarını azaltmak gibi sorunlarla karşılaştığına işaret eden Chang Zhenming, kamu işletmelerindeki reformların devam ettirilmesi gerektiğini vurguladı. Chang, bu konuda şunları söyledi:

"Kamu işletmelerindeki reformların bir anda gerçekleşmesi mümkün değil. Genel olarak, her işletmenin kendi sorunları bulunuyor. Farklı geçmişe sahip veya farklı alanlarda faaliyet gösteren işletmeler farklı dış rekabet ortamıyla yüz yüze bulunuyor. Merkezi ve yerel şirketlerin durumları da farklı. Her şirket, uzun bir süreçte kendine özgü bir ticari modele de sahip oluyor. Kamu işletmelerinde reform için her işletme, kendi politikalarını yürütmeli. Geçen yıl kamu işletmeleri sistemindeki reform ve yeniden birleşme süreci adım adım ilerletildi."

Tarım alanında arz-talep dengesi sorunu çözülmeli

Tarım alanında uygulanacak arz yönlü yapısal reformlar da kamuoyunun ilgisini çekiyor. ÇHSDK üyesi ve ÇKP Merkezi Köy İşleri Liderlik Grubu Başkan Yardımcısı Chen Xiwen, geçen yıl Çin'in ithal ettiği soya fasulyesi miktarının, ülkedeki toplam soya fasulyesi üretiminin 7 katına çıktığını, mısır üretiminin ise geçen yıl 220 milyon tona ulaştığını belirtti. Chen, mısırda ise arzın talebi çoktan aştığını bildirdi. Bu durumda, Çin'de tahıl ürünlerinde arz-talep dengesizliği yaşanması, Çin'de üretilen tahılın fiyat açısından uluslararası rekabet gücü olmaması gibi sorunlar görüldüğünü söyleyen Chen Xiwen, tarım alanındaki arz yönlü reformlarda üç alana öncelik verilmesi gerektiğini vurguladı. Chen, sözlerine şöyle devam etti:

"İlk olarak, tahılda genel arz-talep dengesi sağlanmalı. Şu an dengesizlik yaşanıyor. Tarımın güçlenmesiyle tahıl üretimi artırılmalı. İkinci olarak, piyasanın ihtiyaçlarının karşılanması için tahıl çeşitliliğinin yapısı da düzeltilmeli. Üçüncüsü ise fiyat açısından rekabet gücü artırılmalı. Aksi takdirde uluslararası piyasalardan tahıl ürünleri yine Çin piyasasına girecek. Bu açılardan, tarım alanında arz yönlü reformlar ilerletilmeli. Reformlarda ise bilimsel ve teknolojik inovasyon teşvik edilerek, daha kaliteli tahıl türleri yetiştirilmeli, üretim masrafı azaltılmalı ve böylece verimlilik artırılmalı."