Xinjianglı yetkili, Çin'den yasa dışı yollarla göç eden bazı kişilerin radikal örgütlere katıldığını, bunun ülke güvenliği için tehdit oluşturduğunu söyledi.
Tayland yönetimi, Beijing tarafından iadesi talep edilen 100'ün üzerinde kaçak göçmeni Çin'e göndermişti. Bazı ülkelerde tepki uyandıran karar, Türkiye'de protestolara yol açmıştı. Türk basınında, Uygurların Çin'de zulüm gördükleri için Tayland'ın da aralarında yer aldığı bazı ülkelere kaçtıkları, bu kişilerin, Çin'e iade edilmeleri hâlinde kötü muameleyle, hatta işkence ve idamla yüz yüze gelecekleri yönünde haberler yapılmıştı.
"Radikal örgütler tüm dünyanın ortak düşmanı"
Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin merkezi Urumçi'de düzenlenen toplantıda, yakınları yurtdışında yaşayan Çin vatandaşları ile Xinjiang'daki Türkler buluştu. İlgili yetkililerin de katıldığı toplantı sonrasında görüşlerini aldığımız Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi yönetimine bağlı Göçmen İşleri Ofisi Başkanı Ali Abdülhamid'e yakın dönemde sıklıkla gündeme gelen yasa dışı göç konusunu sorduk.
Son zamanlarda yasa dışı yollardan yurtdışına kaçan Çinli göçmenlerin bazı radikal örgütlere katıldığının bilindiğine işaret eden Ali Abdülhamid, ilgili ülkelerin bu konuda Çin ile yakın eşgüdümde bulunmalarını umduklarını, çünkü radikal örgütlerin tüm dünya halklarının ortak düşmanı olduğunu vurguluyor.
Yasa dışı yollardan ülkeyi terk edenlerinin amaçlarının kötü olduğunu söyleyen Ali Abdülhamid, "Yurtdışındaki bölücü örgütlere veya bazı radikal güçlere katılmak üzere ülke dışına çıktılar. Bu, ülkemizin güvenliğine zarar getirecektir" diyor.
Xinjianglı yetkili, söz konusu kişilerin neden bu yolları kullanarak ülke dışına çıkmayı seçtiklerini, seyahat özgürlüğüne sahip olup olmadıklarını sorduğumuzda ise "Bu kişilerin sabıkaları kötü olabilir, bu yüzden normal yollardan pasaport alamıyor olabilirler. Çin, bir hukuk devleti. Yurda giriş çıkışlarla ilgili yasalar var. Bazı şahıslar, yurtdışına çıkış yasağı bulunan kişiler listesinde yer aldığı için de gizlice ülkeden ayrılmaya çalışıyorlar" yanıtını alıyoruz.
"Bu topraklarda doğdum, burada ölürüm"
Kazak etnik grubuna mensup Çin vatandaşı Musahan Mukay'ın kayınbiraderi Kazakistan'da yaşıyor. Önce çocuğunun eğitimi için Çin'den ayrılmış, daha sonra ise Kazakistan'a yerleşmişler. Akrabasının işlerinin iyi olduğunu söylüyor, hatta onu görmek için altı kez Kazakistan'a gitmiş.
Küçük bir kasabada yaşayan Musahan Mukay, emekli bir devlet memuru. Tanıdıklarının da kendisinin de pasaport alırken herhangi bir zorlukla karşılaşmadığını belirtiyor.
Yasa dışı yollardan ülke dışına çıkılmasını tasvip etmediğini söyleyen Musahan Mukay'a Çin dışına yerleşmeyi düşünüp düşünmediğini soruyoruz, "Gitmem, burası benim vatanım, bu topraklarda doğdum, burada ölürüm" diyor.
Xinjiang Ziraat Üniversitesi Kimya Fakültesi'nden Uygur Profesör Meliha Ahmet de abisinin ABD'de yaşadığını ve ticaretle meşgul olduğunu belirtiyor. Meliha Ahmet, tanıdığı birçok Uygur'un da normal yollardan pasaportlarını alarak ülke dışına çıktıklarını söylüyor.
Yeri gelmişken, Prof. Meliha Ahmet'e üniversitelerde oruç yasağının olup olmadığını soruyoruz. Zira Batı basınında çıkan haberlerde resmî kurum çalışanlarının ve de öğrencilerin bu yasaklara maruz kaldığı savunulmuştu.
Böyle bir yasaktan haberdar olmadığını belirten Prof. Meliha Ahmet, bir öğretim görevlisi olarak, öğrencilere eğitimlerine ve sağlıklarına kötü tesir etmemesi için oruç tutmamalarını tavsiye ettiğini söylüyor. "Fakat, bu herkesin kendi tercihi, zamanları varsa tutabilirler" diyor. Prof. Meliha Ahmet, öğretim görevlilerinin de öğrencilerin de oruç tutmasının çok zor olduğunu, derslerin çok sık ve çok yorucu olduğunu dile getiriyor.
"Özel bir etnik grup veya din yok"
Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi yönetimine bağlı Göçmen İşleri Ofisi Başkanı Ali Abdülhamid de bazı yabancı basın organlarının gerçeği çarpıttığına dikkat çekiyor ve "Çin'de kanunlar önünde her etnik grup eşittir. Birlikte yaşar ve gelişirler. Birbirine yardımcı olur, birbirini örnek alırlar. Özel bir etnik grup veya özel bir din yoktur, hepsi eşittir" ifadesini kullanıyor.
Ali Abdülhamid, dış basında çıkan Uygurların zulme uğradığına, onlara adaletsizce davranıldığına dair iddiaların da aslı bulunmadığını, bu iddiaların Çin'in etnik politikalarına aykırı olduğunu vurguluyor.
Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin merkezi Urumçi'de düzenlenen toplantıda, yakınları yurtdışında yaşayan Çin vatandaşları ile Xinjiang'daki Türkler bir araya geldi. İlgili birimlerden yetkili ve uzmanların da katıldığı toplantıda, Batı basınında ve Türk basınında çıkan haberlere ilişkin de değerlendirmelerde bulunuldu. Toplantıda, ayrıca Urumçi'de yaşayan Türklerin görüş ve önerileri de dinlendi.
