Merkezi Ekonomi Çalışma Konferansı'nda ekonomi politikaları ve reform önlemleri, "yeni normal" koşullara göre yeniden yorumlandı. Konferans, gelecek yıl için daha az iddialı bir büyüme hedefini gündeme aldı.
Çin'in en önemli ekonomi toplantısı 9-11 Aralık günlerinde yapıldı. Önümüzdeki yıl için ülkenin ekonomik öncelikleri hakkında ayrıntılı planlarının yapıldığı Merkezi Ekonomi Çalışma Konferansı (MEÇK), üç yıldır ilk kez büyüme hedefini düşürmeyi gündeme aldı. Buna karşılık, gelecek yıl büyüme önlemlerinin artırılması bekleniyor.
Resmi kaynaklardan edinilen bilgiye göre, MEÇK 2014 toplantısında, ekonomi politikaları ve reform önlemleri, "yeni normal" koşullara göre yeniden yorumlandı. Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Mayıs ayında Çin'in Henan eyaletine yaptığı bir inceleme gezisi sırasında ekonominin yeni normal durumuna uyum gereğinden söz etmiş, ekonomik gelişmenin yavaş büyüme koşullarında sürdürüleceğini söylemişti.
"Tek Kuşak Tek Yol" adıyla da anılan İpek Yolu Ekonomi Kuşağı ve 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu projelerinde kaydedilen gelişmeler ve bundan sonraki uygulama planı Merkezi Ekonomi Çalışma Konferansı'nın ana gündem maddelerinden biriydi. Bir diğer önemli gündem ise dış ticaret, bankacılık, finans ve vergilendirme alanlarını kapsayan reform önlemleriydi.
Beijing merkezli düşünce kuruluşu Uluslararası Ekonomik Borsalar Çin Merkezi (CCIEE)'nin Enformasyon Dairesi Müdürü Xu Hongcai, 10 Aralık'ta Global Times gazetesinde yayımlanan demecinde, Konferans'ta tartışılması gereken diğer konuları şöyle sıraladı: Devlet sektörü, fiyatlama mekanizmaları, kentsel ve kırsal gayrimenkul piyasaları ve idari sistemde hızlandırılması gereken reformlar.
Yüzde 7 öneriliyor
Ekonomistler Merkezi Ekonomi Çalışma Konferansı'nın gelecek yıl için daha az iddialı bir büyüme hedefi üzerinde karar vermiş olabileceğinde birleşiyor. Ancak kararların ve yeni büyüme hedefinin, yıllık yasama ve danışma oturumlarının yapılacağı Mart ayına kadar açıklanması beklenmiyor.
Ulusal İstatistik Bürosu (NBS) eski baş ekonomisti Yao Jingyuan, 10 Aralık'ta Global Times gazetesinde yayımlanan demecinde, 2015 için GSYH büyüme hedefinin bu yılki yüzde 7,5 düzeyinden yüzde 7'ye indirilmesinin beklendiğini belirtiyor. Çin Tarım Bankası'nın kıdemli analisti Fu Bingtao da aynı rakamı veriyor.
Çin Komünist Partisi revizyona ışık yaktı
Çin, üçüncü çeyrekte 1990'dan bu yana en zayıf büyümesini gerçekleştirdi: Ulusal İstatistik Bürosu verilerine göre yüzde 7,3. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin'in bu yılki hedefini binde bir veya binde iki oranında bir sapmayla kaçırması olası.
Merkezi Ekonomi Çalışma Konferansı'ndan önce yapılan bir Çin Komünist Partisi toplantısında, olası bir aşağı yönlü revizyona ışık yakıldığı ifade ediliyor. Cumhurbaşkanı Xi başkanlığında yapılan ÇKP Merkez Komitesi Siyasi Bürosu'nun bir Cuma toplantısından sonra yayınlanan bir açıklamaya göre de "Çin ekonomisi, yeniden yapılanmaya aktif olarak odaklanırken, makul bir aralıkta yeni normal büyümeye adapte olacaktır".
Dahası, yüzde 7 büyüme hedefinin, büyüyen riskler nedeniyle, daha fazla politika düzenlemesi gerektireceği ifade ediliyor. Çin Tarım Bankası ABC'den Fu, para politikasında küçük değişiklilker yapılmasını, faiz indirimlerinin yanı sıra zorunlu karşılık oranlarında kesintiye gidilmesini bekliyor.
10 milyon iş yaratma hedefi tamam
Uluslararası Ekonomik Borsalar Çin Merkezi (CCIEE)'nin Enformasyon Dairesi Müdürü Xu Hongcai, "yeni normal" büyüme ekonomisinde kaliteye daha fazla ağırlık verileceğini belirtiyor. Xu'ya göre çelik ve çimento gibi sektörlerde kapasite ile başa çıkılmasını sağlayacaksa, yüzde 7 kabul edilebilir.
Chongqing Üniversitesi'nden ekonomi profesörü Yao Shujie, "Ekonomik büyümedeki yavaşlamaya rağmen, büyümenin kalitesi büyük ölçüde artmıştır" diyor. Yao, 9 Aralık günü China Daily gazetesinde yayımlanan yazısında, 10 milyondan fazla iş yaratma hedefinin, bu yılın ilk üç çeyreğinde gerçekleştirildiğini vurguluyor.
Kentsel ve kırsal kişi başına düşen gelirler de GSYİH büyümesine oranla önemli ölçüde daha hızlı arttı. Özellikle, kırsal kesimde kişi başına düşen gelirlerdeki büyüme kentsel gelirlerden neredeyse 2 puan yüksek gerçekleşti. Yao Shujie, kırsal-kentsel gelir eşitsizliğini azaltma hedefinde aşama kaydedildiğini belirtiyor.
Kasvetli veriler
Olumsuz dış ekonomik ortam ve ülke içinde üretim maliyetlerinin yükselmesi göz önüne alındığında, 2015'te yüzde 7'lik bir büyümeyi korumak bile başarı olacaktır deniyor.
2014'te konut fiyatlarında ve satışlarda, 70 büyük kentte görülmemiş bir düşüş yaşandı. Konut sektörünün ulusal ekonomi üzerinde olumsuz yansımaları devam edecek. Zira sektörün büyüme üzerindeki etkisi tarihsel olarak yüksek.
10 Aralık günü yayınlanan Kasım ayı enflasyon rakamları da ekonomide aşağı yönlü baskıların artacağı görüşünü güçlendirdi. Kasım'da Tüketici Fiyat Endeksi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,4 oranında arttı. Bu oran, yılın en düşük düzeyi. Üretici Fiyat Endeksi ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,7 oranında azaldı.
Geçen ay İmalat Sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), Ekim ayına göre düşük çıkmıştı. Yine Kasım ayında ihracat ve ithalat artış hızı beklenenden çok daha düşük oldu.
Önümüzdeki yıl ekonomide artan zorluklarla karşı karşıya kalınacak. Zira hükümetin önünde zorlu görevler duruyor: bir yandan sanayi kirliliği ve fazla kapasite sorunlarını çözmek, bir yandan ekonomik büyüme modelini değiştirme hedefini içeren ulusal stratejiyi gerçekleştirmek, yanı sıra nispeten yüksek bir büyüme hızını sürdürmek.
"Dünyanın en büyük ekonomileri darboğaza girebilir"
Hükümetin üst düzey düşünce kuruluşu Uluslararası Ekonomik Değişimler için Çin Merkezi Başkan Yardımcısı ve Genel Sekreteri Wei Jianguo, dış belirsizliklere dikkat çekiyor. Wei, 9 Aralık günü China Daily gazetesinde yayımlanan demecinde, dış ticarette aşağı yönlü gidişin ekonomi üzerindeki etkisinin 2015'te artacağını belirtiyor. Kıdemli araştırmacı Wei, küresel talebin 2015 yılında zayıf kalacağını, dünyanın en büyük ekonomilerinin darboğaza girebileceğini söylüyor.
Wei, Amerika Birleşik Devletleri (ABD)'nde mali gelir artışının hâlâ düşük düzeyde olduğunu anımsatarak, bu ülkede büyümenin gelecek yıl yavaşlayabileceğini belirtiyor. ABD'de kaya gazı sektörünün de düşen petrol fiyatlarından etkilenmesi bekleniyor. Wei, şöyle konuşuyor: "Ukrayna krizi Avrupa'ya genel bir durgunluk getirecek. Avrupalı liderler arasında bitmek bilmeyen sıkı ya da gevşek ekonomi politikaları tartışmaları da ekonomik toparlanmayı geciktirecek."
Wei, Aralık'ta yeniden seçilen Japon Başbakanı Shinzo Abe tarafından tanıtılan ekonomi planını ise şöyle yorumluyor: " 'Abenomics' hem teoride hem pratikte bir hatadır. Japon ekonomisinde 2015 yılında keskin bir yavaşlama bekliyorum."
Yukarda çizdiğimiz kasvetli dış ortam, Çin'i, devam eden yapısal reformlarda anahtar rol oynayan iç talebe daha fazla odaklanmaya itecek.
Merkez Bankası'nın gündemi deflasyon
Sanayide deflasyon riski şimdiden konuşulmaya başlandı. Mevduat munzam karşılık oranlarının düşürülmesi doğrultusundaki beklenti de yükseldi. Enflasyon hedefinin bu yılki yüzde 3,5 düzeyinden yüzde 3'e indirebileceği belirtiliyor.
Tüketici Fiyat Endeksi TÜFE Kasım ayında yüzde 1,4'le, Aralık 2009 yılından bu yana en düşük düzeyde gerçekleşti. Ekim ayında da TÜFE yüzde 1,6 olmuştu.
Sıcak havaların yanı sıra arzdaki yeterlilik, gıda fiyatlarında ilk on ayda yüzde 0,4 düşüş sağladı. Bu durum, Tüketici fiyatlarının düşmesinde etkili oldu. Küresel petrol fiyatlarının zayıflamış olması da TÜFE sepetindeki kalemlerin maliyetini düşürdü. TÜFE'nin yıl sonunda yüzde 2 olması bekleniyor.
"TÜFE azalmaya devam edebilir"
Kasım ayı verilerine göre Üretici Fiyat Endeksi ÜFE yıllık yüzde 2,7 düştü. Bu, Temmuz 2013'den bu yana en büyük düşüş. Üretici fiyatları art arda 33 aydır düşüyor; bu durum da 30 yıldır kaydedilen en uzun süreli düşüş.
Sanayide derinleşen deflasyonun kısa vadede frenlemesi, başta petrol ve doğal gaz olmak üzere hammadde fiyatlarının dünya çapında düşük kalması beklentisi nedediyle zor görünüyor.
Avustralya ve Yeni Zelanda Bankacılık Grubu'nun Çin baş ekonomisti Liu Ligang, Çin Halk Bankası'nın deflasyon riskini azaltmak için zorunlu karşılık oranlarını yıl başından önce azaltmasını bekliyor. Liu, "Zayıf ÜFE, ekonomik yavaşlama koşullarında Çinli işletmelerin zorlanması demektir. Borçlarda dalgalanma yaşanırken kârlar daha da düşecek" diyor.
Çin'in merkez bankası niteliğindeki Halk Bankası, 22 Ekim'de, son iki yıldır ilk kez faiz indirimi yapmıştı. Ama kesintilerin asimetrik olduğu, mevduat faiz oranları ve bankalararası piyasa faizlerinin yüksek kaldığı belirtiliyor. Liu, "Yapılan faiz indirimlerinin etkisi zayıftır; merkez bankası para politikası uygulamalarının etkili olmasını sağlamak için birden fazla rezerv oranını kesmek gerekir" diyor.
Yavaşlamanın başlıca nedenleri arasında emlak piyasasında yaşanan düzeltme, kamu işletmelerinde fazla kapasite, yüksek yerel yönetim borçları sayılıyor. Merkez bankasından para piyasasını dengede tutmak için yeterli likidite sağlamaya yönelik önlemler bekleniyor.
