Asya ile Avrupa arasındaki Rusya halkası güçleniyor

'Avrasya'nın entegrasyonunun' SİÖ Zirvesi'nin de gündeminde olduğuna ilişkin yorumlar basında yer aldı... Avrasya'nın batı ayağında neler oluyor? SİÖ'nin iki önemli üyesinden biri olan Rusya'nın Avrupa'daki etkisi, hatta ağırlığı artıyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i Çin'den uğurladık.

Putin, 4 Haziran'da St. Petersburg'da yapılan Rusya-AB zirvesinde şöyle konuşmuştu:

"Biz güçlü bir Avrupa Birliği'nden yanayız. Avrasya'nın entegrasyonu ve Rusya-AB ilişkilerinin güçlenmesi için tarafların çalışması gerekiyor. Avrasya'nın entegrasyonu ve AB ile ilişkilerimizin gelişiminde herhangi bir sorun görmüyoruz."

Putin bu konuşmayı yaptıktan sonra Shanghay İşbirliği Örgütü zirvesine katılmak üzere Pekin'e hareket etti.

ABD'yle enerji savaşında ilk raund Rusya'nın

Rusya-Avrupa ilişkilerinin gelişmesi aynı zamanda ABD'nin Avrupa üzerindeki kontrolunun zayıflaması, dolayısıyla NATO'nun esaslarının da zayıflaması anlamına geliyor. İşte tam da bu nedenle ABD; Rusya-Avrupa ilişkilerinin gelişmesine engel olmaya çalışıyor.

ABD ile Rusya arasında Avrupa üzerinde enerji sorunu ekseninde bir savaş uzun süredir yaşanıyordu. O savaştan galip çıkan Rusya oldu. Almanya ile uzun yıllara dayalı işbirliği, kuşkusuz Rusya'nın bu galibiyetinde önemli rol oynadı. Rusya'yla büyük çaplı ticari ilişkileri sürdüren Almanya nükleer enerjiden de vazgeçerek Rusya'dan enerji ithalatını artırma kararı almıştı.

Rus-Alman ilişkilerinin pekişmesi başlı başına büyük çaplı tarihi sonuçlar yaratacak bir gelişme. Küresel stratejilerini NATO üzerine kuran ABD, bu açıdan da Rus-Alman yakınlaşmasından rahatsızlık duyuyor.

Yine Çin ile Rusya arasında pürüssüz diyebileceğimiz stratejik ortaklık ilişkilerinin son on yıldır hızla gelişmesi, Rusya'ya kuvvet verdi. Putin'in ziyaretinden sonra Çin-Rusya ilişkilerinin büyük ivme kazanması bekleniyor.

Avrasya'nın entegrasyonunda enerji işbirliğine büyük önem veriliyor. Şanghay İşbirliği Örgütü'nün de enerji birliğini ilk sıraya yükselterek güçlendirme kararı alması kuşkusuz rastlantı değil. Beijing'de bu yönde önemli adımlar atıldığı belirtiliyor.

Nabucco, başarılı olamadı

Rusya'nın Avrupa pazarındaki üstünlüğünde, kuşkusuz Avrupa'nın Rus gazına bağımlılığının önemli etkisi var. Rusya'nın etkisini sınırlamak için ABD'nin planladığı çözüm, Batı Avrupa'ya Nabucco olarak bilinen hattan Türkmen gazının sevkiyatıydı. ABD böylece enerji kaynağı üreticisi Rusya'nın Orta Asya ve Hazar ülkeleri üzerindeki büyük etkisini de sınırlayacaktı. Washington söz konusu projeye destek, ayrıcalıklar ve bazı projeler için kredi yardımı, gaz yatakları rezervleri araştırması gibi vaatlerde bulunuyordu. Ancak Nabucco başarılı olamadı. Uzmanlar, bunun nedeninin sadece politik değil, daha çok ekonomik olduğuna dikkat çekiyorlar.

Putin: Güney Akım'ın yapımına başlıyoruz

Nabucco projesindeki belirsiz durum Nabucco'nun rakibi "Güney Akım" Rus boru hattının konumunu sağlamlaştırdı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 4 haziranda St. Petersburg'da yapılan Rusya-AB zirvesinde, Güney Akım boru hattının yapımının bu yılın sonunda başlatılacağını müjdeledi.

Putin, Türkiye'nin kendi ekonomik sahasından geçişle ilgili Rusya'ya gerekli izinleri verdiğini, Avrupa'ya doğrudan enerji arzı sağlayacak Güney Akım doğalgaz boru hattı inşaatının başlayacağını söyledi. Putin, 2 yıllık bir sürede hattın aktif hale gelmesini planladıklarını bildirdi.

Rusya Devlet Başkanı Putin, geçen yıl Aralık ayında Moskova'da yapılan görüşmede Güney Akım'a izin veren notayı Enerji Bakanı Taner Yıldız'dan teslim almış, Türkiye'nin kendilerine yılbaşı hediyesi sunduğunu ifade etmişti.

Uzmanlar, "2017'de işletmeye alınması planlanan ve hiçbir sorunu olmayan Güney Akım ile Nabucco projesinin karşılaştırılması bile mümkün değil" diyorlar.

Kuzey Akım projesine Avrupalı şirketler de katıldı

Rusya'nın Avrupa'ya yönelik diğer projesi de hızla ileredi.

Yine AB Zirvesi'ndeki konuşmasında Putin, Kuzey Akım'ın ilk ayağından enerji sevkiyatının başladığını, ikinci ayağın da inşaatının tüm hızıyla ilerlediğini belirtti. Rusya lideri, "Denizin altından geçen ikinci ayağın inşaatının tamamlandığını da size iletmek isterim" biçiminde konuştu.

Putin'in sözünü ettiği Kuzey Akım projesinin ikinci boru hattı, Avrupalı gaz tüketicilerinin ihtiyacının dörtte birini karşılayacak.

Rus Gazprom'un yanı sıra bu projede batı enerji sektöründen EXON ve Basf gibi devler, ayrıca Fransız Gaz de France bulunuyor. Almanya, Danimarka, Hollanda, Belçika, Fransa ve İngiltere ile uzun vadeli anlaşmalar yapılmış durumda.

Batı Sibirya'dan gaz geliyor

Gaz boru hattının doldurulması için kaynak olarak Batı Sibirya'daki Yamal yarımadasında bulunan Yujnorusskiy gaz yatakları öngörülüyor.

Bu projenin geleceği hakkında Rusya Petrol ve Gaz Sorunları Enstitüsü Müdürü Akademisyen Anatoliy Dmitriyevski şöyle konuşuyor:

"Bugün tüm dünyanın ilgisi Arktika kıta sahanlığı üzerine yoğunlaşmıştır. Kuzey Buz Denizi sınırları içinde muazzam hidrokarbon yatakları bulunmaktadır. Uzmanlarımız, Profesör Stokman araştırma gemisi ile Murmansk'ın 600 km kuzey doğusunda bulunan yatakları keşfettiler. Saptanan rezerv 3,7 trilyon metreküp ki bu Avrupa'nın ana gaz sevkiyatçısı Norveç rezervlerinin birbuçuk katıdır. Buradaki rezervlerin işletilebilir hale getirilmesi için Norveçli Statoil ve Fransız Total şirketleriyle ortaklık kurduk."

Çin ekonomisi sorunu çözecek

Muazzam Arktika rezervleri keşfedildikten sonra Rus yetkililer, dünyada yaşanan ekonomik kriz nedeniyle talep ve finansman sıkıntısını projeksiyonlarına dahil etmek zorunda kalmışlar. Ancak Asya ülkeleriyle enerji işbirliği sayesinde bu soruna çözüm bulacaklarına inanıyorlar.

Rusya Petrol ve Gaz Sorunları Enstitüsü Müdürü Akademisyen Anatoliy Dmitriyevski'ye tekrar kulak veriyoruz:

"Yakıtın Kuzey akım boru hattı ile sıvı halde Güney Amerika'ya, Hindistan'a ve Çin'e sevkiyatı planlanıyor. Asya-Pasifik bölgesinde giderek artan talep, sektörümüz için birinci öncelikli hale gelebilir."

Rusya'dan Asya içlerine petrol boru hatlarının çoktandır döşenmeye başladığını da hatırlatalım. Doğalgaz boru hatları da gündem dahilinde …

'Putin'in siyasi ideali Çin'le ilişkilere bağlı'

Çin Uluslararası Sorunlar Araştırma Enstitüsü Rusya, Doğu Avrupa ve Orta Asya Ofisi Başkanı Chen Yurong, Putin'in büyük siyasi idealinin gerçekleşebilmesinin, Rusya'nın Uzak Doğu'yla, özellikle de Çin ile işbirliğine bağlı olduğunu söylüyor.

Chen, "Putin'in büyük siyasi ülküsü, güçlü bir Rusya kurmak. Rusya, güçlenmek için önce kendi Uzak Doğu bölgesinin ekonomisini geliştirmeli" diyor.

Aslında Putin de öyle yapıyor diyebiliriz. Putin, cumhurbaşkanlığı seçim kampanyası sırasında, hızla büyüyen ve güçlü Çin'in, Rusya için bir fırsat olduğunu söylemişti. Kudretli devlet adamı Putin, Çin'in süratle büyüyen ekonomisinin Rus ekonomisini geliştirmek için büyük fırsatlar yarattığını görüyor.

Rusya'da yakın zamanda bir Uzak Doğu çalışmaları birimi kurulduğunu da hatırlatalım. Demek ki Rusya dış politikasında ve ekonomide Uzak Doğu'ya ağırlık vermeye karar vermiş.

8 Haziran 2011