Ningxia'da kral mezarları ve kaya resimleri

    Çin'in kuzeybatı kesiminde yer alan Ningxia Hui Özerk Bölgesi'nin merkezi Yinchuan, "Anka kuşu şehri" olarak adlandırılır. Helan Dağı'nın doğusunda yer alan ve Batı Xia hanedanı döneminden kalan çok sayıda sit alanına ev sahipliği yapan Yinchuan, sahip olduğu kaynaklarla son yıllarda hızla gelişen turistik bir şehir haline geldi. Bugünkü programımızın ilk bölümünde sizlere, Yinchuan şehrinin çevresinde bulunan Batı Xia hanedanından kalma kral mezarlarını ve Helan Dağı'ndaki kaya resimlerini tanıtacağız.

    Yinchuan, 11. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar yaklaşık 200 yıl boyunca, Çin'in kuzeybatısında yaşayan bir göçebe topluluk olan Qiangların kolu Dangxianglar tarafından kurulan Batı Xia hanedanının başkentiydi. Dönemin Çin topraklarında hüküm süren üç hanedandan biri olan Batı Xia'nın Moğollar tarafından yıkılmasının ardından Dangxianglar, zamanla başta Hanlar olmak üzere çeşitli etnik gruplarla kaynaşarak tarih sahnesinden çekildi.

    Ningxia Özerk Bölgesi'nin merkezi Yinchuan'a arabayla yaklaşık bir buçuk saat mesafede yer alan Batı Xia hanedanından kalma kral mezarlığı, Çin'de bugüne kadar bulunan üç büyük ve en iyi korunmuş kral mezarları arasında yer alır. Helan Dağı'nın eteğinde sarı topraktan birer küçük tepeyi andıran bu mezarlar, "Doğu'nun piramitleri" olarak da bilinir.

    Batı Xia medeniyeti hakkında uzun süre araştırma yapan Batı Xia Enstitüsü Müdürü Du Jianlu, sır dolu kral mezarlarının Batı Xia medeniyetinin incisi olduğunu belirterek, burada bulunan tarihi eserlerin Çin'in diğer bölgelerinden tamamen farklı özellikler taşıdığını kaydetti. Du, bu mezarlar hakkında şu bilgileri verdi:

    "Batı Xia kral mezarları, Yinchuan'ın batısındaki Helan Dağı eteklerinin doğu bölümünde yer alıyor. Doğudan batıya yaklaşık 4.5 kilometre, kuzeyden güneye yaklaşık 10 kilometre uzanan 50 kilometrekare civarında bir alanda, dokuz tane kral mezarı ve yaklaşık 100 tane de yakınlarının mezarı bulundu. Bu mezarlarda Hanların ve Batı Xia hanedanını yöneten Dangxiangların kültürel özellikleri göze çarpıyor."

    1972 yılında bulunmasından bu yana yaklaşık 30 yıldır arkeolojik kazıları süren Batı Xia kral mezarlarından çok sayıda değerli tarihi eser çıkartıldı. Batı Xia hanedanına ait yazılar, dönemin yaşantısını anlatan resimler ve heykeller, kullanılan paralar ve ince işçilikleriyle öne çıkan bronz ve seramik eşyalar, bu değerli tarihi eserlerin bazılarıdır. Bütün bu eserler, Batı Xia medeniyetiyle ilgili araştırmalara değerli bilgiler sağlamaktadır.

    3 no'lu mezar, dokuz kral mezarı arasında en büyük ve en iyi korunan mezardır. Hanedanın kurucusu Li Yuanhao'ya ait olduğu sanılan bu mezarın, Batı Xia ve Çin tarihindeki bütün hanedanların kral ve imparator mezarları hakkındaki araştırmalar açısından büyük önem taşıdığını kaydeden Batı Xia Enstitüsü Müdürü Du Jianlu, şunları söyledi:

    "Batı Xia kral mezarları, Çin'in son imparatorluğu olan Qing hanedanını saymazsak, ülke tarihinde Hanların dışında bir etnik gruba ait tek kraliyet mezarlığıdır. Bu nedenle bu mezarlarla ilgili araştırmalar, Çin tarihindeki hanedanların kraliyet ailelerinin cenaze gelenekleri ve kuralları hakkındaki araştırmalar için büyük önem taşıyor. Aynı zamanda Batı Xia kral mezarlarında bulunan başta mineli tuğlalar olmak üzere çok sayıda mimari öğe, bu toprakların mimarlık tarihine önemli veriler sağlamaktadır."

    Yinchuan'ın sahip olduğu değerli tarihi miraslardan bir diğeri, Helan Dağı'nda bulunan kaya resimleridir. Şehre yaklaşık 50 kilometre mesafedeki bir vadide, bin dolayında kaya resmi yer almaktadır. Yarısı insan figürleri olan bu resimlerde yer alan motifler arasında sığır, at, eşek, geyik, kuş ve kurt gibi hayvan figürleri de bulunmaktadır. Kayalara oyulmuş bu resimler, kaba hatlarına karşın dönemin yaşantısını gerçekçi bir biçimde anlatmaktadır. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO tarafından 1997'de Dünya Maddi Olmayan Kültürel Miraslar Listesi'ne alınan Helan Dağı'ndaki bu kaya resimlerinin, Dünya Kültür Mirasları Listesi'ne dahil edilmesi için Nisan 2004'te resmi başvuru yapıldı. Kaya resimlerinin yer aldığı yaklaşık 600 metre uzunluğundaki vadide, geçen Eylül ayında Helan Dağı Kaya Resimleri Müzesi kuruldu.

    Yinchuan'ın ev sahipliği yaptığı tarihi eserler, yalnızca Batı Xia kral mezarları ve Helan Dağı'ndaki kaya resimleriyle sınırlı değil. Şehrin yakınlarında Ming ve Qing hanedanları döneminden kalma antik kaleler de birer turistik merkez durumundadır.