Sarı Irmak'ın kıyısında bir "inci"--Lanzhou

    Sarı Irmak, Çin ulusunun "ana nehri" olarak kabul edilir. Çin kültürünün beşiklerinden biri olan Sarı Irmak'ın yukarı kesiminde bulunan Lanzhou, Gansu eyaletinin merkezidir. Kent eski zamanlarda tarihi İpek Yolu'nda önemli bir duraktı. Bu tarihi şehir, bugün bile Sarı Irmak kültürü ile İpek Yolu kültürünün izlerini taşıyor.

    Kuzeyi ve güneyi dağlarla çevrili Lanzhou şehri, ortasından geçen Sarı Irmak nedeniyle ikiye ayrılır. Özgün coğrafyası ve iklimi ile bol güneş görmesi nedeniyle Lanzhou, bir meyve kentidir. Özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında bu civarda yetişen kavun ve armutların tadına doyum olmaz.

    Lanzhou'ya ün kazandıran, yalnızca güzel manzaraları ve tatlı meyveleri değildir. Sarı Irmak, "Okuyucu" dergisi ve dana etli makarna da kente ait "markalar"dır.

    Lanzhou'nun ortasından geçen Sarı Irmak, şehrin ana damarı ve simgesidir. Sarı Irmak kültürünün başlıca sembollerinden biri olan deri kayık, su çarkı ve demir köprüler, Lanzhou sakinlerinin günlük yaşamında önemli rol oynamıştır, bazıları ise hâlâ oynamaya devam etmektedir.

    Eskiden Sarı Irmak'ın Lanzhou'dan geçen bölümünde ulaşım, köprü olmadığı için koyun derisinden kayıklarla sağlanırdı. Lanzhou Belediyesi Kültür ve Yayın Müdürü Fan Wen, bu geleneksel ulaşım aracı hakkında şunları söyledi:

    "Koyun derisinden kayıklar, 1950'li yılların sonu ile 1960'lı yılların başlarına kadar yaygın biçimde kullanıldı. Hatta Sarı Irmak üzerindeki ilk hidroelektrik santralinin kuruluş çalışmaları sırasında, santral donanımlarının önemli bir bölümü bu kayıklarla taşındı. Aslında bu kayıklar, ulaşımdan çok kültürel kaynaşmada önemli rol oynadı. Sarı Irmak'ın yukarı kesiminde yer alan Lanzhou, aynı zamanda birçok etnik grubun bir arada yaşadığı bir bölgedir. Koyun derisinden kayıkların icadı ve yaygın kullanımı, farklı etnik gruplara mensup insanlar arasındaki kültürel kaynaşmayı hızlandırmıştır."

    Sarı Irmak, tarih boyunca Çin kültürünün oluşumu ve gelişmesi sürecinde önemli bir konuma sahip olmuştur. Bu zengin kültürel birikimin bir ürünü de, ilk defa bundan 27 yıl önce okurla buluşan "Okuyucu" adlı dergidir. Yıllık tirajı milyonlara ulaşan bu dergi, bugün Çin'deki yaklaşık 9 bin dergi arasında en çok satılanıdır. "Okuyucu" dergisinin yalnızca bir dergi değil, aynı zamanda Lanzhou şehrinin bir markası haline geldiğini belirten Genel Yayın Yönetmeni Peng Changcheng, şunları kaydetti:

    "21. yüzyıla girdikten sonra dergimiz için 'Çinlilerin ruhuna hitap eden dergi' sloganını belirledik. Hedefimiz, geniş bir bakış açısıyla okuyucuların manevi yaşamını zenginleştirmektir."

    Dana etli makarna da Lanzhou'nun "markaları" arasında yer alıyor. Bundan yaklaşık 90 yıl önce Lanzhou'da yaşayan Ma Baozi adlı bir Müslüman aşçı tarafından icat edilen bu makarna, kuzu eti, turp ve kırmızı biberle yapılan sulu bir makarna çeşididir. Lanzhou sakinlerinin ilk tercihi olan dana etli makarna, bugün ülkenin her köşesinde rağbet görmektedir. Bir Çin fastfudu sayılabilecek bu özgün makarna, bugün kendi başına bir yemek kültürü oluşturmuştur.