İsrail ve Lübnan arasında esir değişimi

    İsrail ve Lübnan Hizbullah Partisi dün (16 Temmuz) sınır bölgesinde esir değişimi yaptı. Bu olay, İsrail ve Lübnan Hizbullah Partisi için nasıl bir önem taşıyor? İsrail ve Lübnan arasındaki barış görüşmelerini ilerletebilecek mi? Çin Uluslararası Radyosu'nun Kudüs'teki muhabiri, bu soruları İsrail Çağdaş İşler Araştırma Projesi'nin sorumlusu, Lübnan ve Gazze bölgesi güvenlik uzmanı Korgeneral Ya'akov Amidror'a yöneltti.

    Lübnan Hizbullah Partisi dün sabah Uluslararası Kızılhaç Derneği aracılığıyla İsrail'e iki İsrailli askerin cesedini, İsrail de Lübnan'a dört Hizbullah Partisi üyesi ve Lübnan uyruklı suçlu Samir Kuntar ile 199 Hizbullah Partisi üyesinin cesedini iade etti. İsrailli uzman Amidror, esir değişiminin amacını şöyle değerlendirdi: 

    "Bu olayla her iki tarafın çıkarları yansıtıldı. Askerlerinin yurtlarına dönmesine büyük önem veren İsrail, bu askerlerin öldüğünü bilmesine rağmen, kendi geleneklerine göre toprağa verilmelerini istedi. Hizbullah Partisi ise birkaç üyesinin ve onlar için sembolik anlam taşıyan Kuntar'ı geri istedi. Çünkü Hizbullah Partisi Kuntar'ın dönmesiyle, İsrail'le savaşa girmesinin meşruluğunu kanıtlamak istiyor."

    İsrail halkı, terör saldırıları düzenleyen Kuntar'ın iade edilmesinden hoşnutsuzluk duyarken, Lübnan Hizbullah Partisi ise esir değişiminden önce Kuntar'ı kahraman olarak karşılayacağını ve esir değişiminin partinin bir zeferi olduğunu ilan etmişti. İsrailli uzman Amidror bu konuda şunları belirtti: 

    "Görüşmeye katılan herkes, katil Kuntar'ın Hizbullah Partisi'ne iade edilmemesi durumunda İsrailli askerlerin de geri verilmeyeceğinin bilincindeydi. İsrail için askerlerin cesetlerini geri almak, Kuntar'ı elinde tutmaktan daha önemliydi. İdeolojik bakış ve kültürü ilgilendiren bu sorun, maddi değerlerle hesaplanmaz. Hizbullah Partisi'nin, dört yaşındaki çocuğu öldüren Kuntar'ı kahraman olarak görmesi ve onun dönüşünü zafer ilan etmesi de onların kültürünün bir ifadesidir."

     Lübnan Hizbullah Partisi Temmuz 2006'da düzenlediği sınır ötesi operasyonda iki İsrailli askeri kaçırmıştı. Hatırlanacağı gibi bu olay Hizbullah Partisi ile İsrail arasında 34 gün süren büyük çaplı silahlı çatışmalara yol açmıştı. Bu durumda dünkü esir değişimi, İsrailli askerlerin kaçırılmasıyla patlak veren İsrail-Lübnan çatışmasının sona erdiği anlamına mı geliyor? Bu soruya Amidror "hayır" yanıtını verdi:

    "Durumu savaşın kendisi değiştirir. Savaştan sonra Hizbullah Partisi lideri Hassan Nasrullah, İsrail'in tepkisine çok şaşırdıklarını belirterek, 'İsrail'in bu kadar ciddi tepki göstereceğini bilseydik, savaş açmazdık" demişti. Hizbullah Partisi şimdi çok temkinli davranıyor, bu da son iki yılda İsrail'in kuzeyinde sükûnetin korunmasının önemli nedenlerinden biridir."

    Ortam nispeten istikrarlı olmasına rağmen, Amidror, Lübnan'ın iç siyasi mücadelesinde önemli bir güç olan Hizbullah Partisi'nin, geçen Mayıs ayında, muhalefet partisi olarak kabinede veto hakkını kullanmasını sağlayan koltuk sayısına eriştiğini hatırlatarak, Hizbullah Partisi'nin nüfuzunun artması nedeniyle, esir değişiminin İsrail-Lübnan ilişkilerinde büyük bir değişiklik yaratmayacağını savunuyor. Amidror bu konuda şöyle konuştu: 

    "Şu aşamada iki ülke arasında diyalog yapılamaz. Hizbullah Partisi şu anki durumu korumak ve vargüçle Lübnan'ı kontrol altına almak istiyor. Kanımca Hizbullah Partisi Lübnan'daki iç sorunlara eğilerek yurtiçindeki gücünü artırmaya çalışacak, ancak İsrail'e saldırmayacak. Hizbullah Partisi hâlâ kendi gücünü toplamaya çalışıyor. Partinin Lübnan'da askeri ve siyasi açılardan gücünün durmadan büyüdüğünü söyleyebiliriz. Bunun yanı sıra Hizbullah Partisi kabinedeki koltukların üçte birine sahip olduğu için, hükümetin herhangi kararını veto edebiliyor. Bu nedenlerle Lübnan hükümeti ile İsrail arasında diyalog olanağı sıfır diyebiliriz."