Tibet'teki halk kültürünün gelişme durumu

    Tibet Özerk Bölgesi, Çin'de halk kültürünün nispeten zengin olduğu bölgelerden biridir. 50 yıl önce siyaset ve dinin birleştiği feodal kölelik döneminde dini kültürün yönlendirici konumda bulunmasından dolayı, halk kültürünün bazı bölümleri önemsenmedi ve kayboldu. 1950'li yılların sonlarından itibaren Çin hükümeti Tibet'te halk kültürüne yönelik koruma çalışmalarını güçlendirdi ve kaybolmak üzere olan birçok halk kültürü korundu.

    1950'li yılların sonlarından bu yana ve özellikle son 20 yıl içinde Çin hükümeti Tibet'teki halk kültürünün korunması ve geliştirilmesi için bu konuya ayrılan bütçeyi sürekli artırdı. Tibet Özerk Bölgesi Sosyal Bilimler Akademisi Milliyet Enstitüsü Başkan yardımcısı Tsering Phuntsok şu bilgiyi verdi:

    "Devletimiz maddi olmayan halk kültürü miraslarına büyük önem veriyor. Gesaer Kralı Destanı'nın derlenmesi ve yayımlanması ve araştırılması, devletin sosyal bilimler araştırma projesine alınmıştı."

    1990'lı yıllarda Çin hükümetinin destek ve yardımıyla, Tibet'teki yayınevlerince 14 yıl süren çalışmaların ardından "Çin Öyküleri Tibet Bölümü", "Çin Halk Şarkıları Tibet Bölümü" ve Çin Atasözleri Tibet Bölümü" olmak üzere 38 milyon 400 bin kelimelik üç kitap yayımlandı.

    Tibet Özerk Bölgesi Halk Sanatçıları Derneği Başkanı Tseten Dorje bununla ilgili olarak şöyle konuştu:

    "Adı geçen üç kitap Tibet tarihinde hiç görülmemişti. Devlet bu çalışmaya yüklü bütçe ayırdı."

    Tseten Dorje, feodal kölelik sisteminde halk kültürü miraslarını korumak şöyle dursun, halk sanatçılarının konumunun da çok düşük olduğunu hatırlatarak şunları kaydetti:

    "Feodal kölelik sisteminin uygulandığı dönemde sanatçılar toplumun en aşağı kesiminde yer alıyordu ve saygı görmüyorlardı. Halk sanatçılarının ne konumu, ne de özgürlüğü vardı."

    1950'li yılların sonlarından itibaren Çin hükümetinin gösterdiği yoğun ilgiyle Tibet'in halk kültürü edebiyat ve sanatın zarafeti olarak kabul edildi ve halk sanatçılarının konumu da yükselmeye başladı. Tseten Dorje, şöyle dedi:

    "Halk sanatçılarının konumu değişti. Halk sanatçılarından bazıları Halk Siyasi Danışma Konferansı üyeliğine seçildi. Maddi durumları büyük ölçüde iyileşirken, sosyal konumları da önemli ölçüde yükseldi."

    Tseten Dorje'nin bağlı olduğu Tibet Özerk Bölgesi Halk Sanatçıları Derneği, Tibet halk edebiyatı ve sanatı eserlerinin toplanması, kurtarılması, derlenmesi, muhafaza edilmesi ve araştırılmasından sorumlu. Dernekte Tibet halk kültürünü korumayla görevli uzmanlar bulunuyor. Tseten Dorje, şunları ifade etti:

    "Derneğimizin 200'ü aşkın üyesi var ve her yıl Tibetçe ve Çince eserler yayımlıyor. Bu eserler ya halk edebiyatı, zanaat, örf ve adetler gibi genel konuları, ya da Tibet kokuları, Tibet kıyafeti gibi özel konuları işliyor."

    Tseten Dorje, son yıllarda Çin merkezi hükümetinin desteğiyle Tibet Halk Sanatçıları Derneği'nin Tibet'in geleneksel kültürünü korumak alanında birçok çalışma yaptığını ve bunların Dalay Lama kliğinin "Tibet kültürünün yok olduğu" iddiasını çürüttüğünü belirterek şunları söyledi:

    "Eskiden Tibet'te kültürel gelişme söz konusu değildi. Dalay Lama kliği ve az sayıdaki bölücü Tibet kültürünün yok olduğunu iddia ediyor. Bunlar yalandır, iftiradır. Bu tür sözleri duyunca çok öfkeleniyoruz. Tibet kültürüne yönelik koruma çalışmaları bilinmiyor, ama bu işle uğraşanlar bunu çok iyi biliyor. Bu konuda kaydedilen gözle görülür başarılar var."

    Tibet Özerk Bölgesi maddi olmayan kültürel mirasları koruma uzman çalışma grubundan uzman Phuntsok Namgyai, Çin Uluslararası Radyosu muhabirine şunları söyledi:

    "Son 50 yıl içinde Çin merkezi hükümeti hukuki, ekonomik ve idari yollarla Tibet kültüründeki seçkin geleneklerin ve milli özelliklerin kurtarılması, aktarılması ve korunmasını sağladı. Tibet dili öğretimi, Tibet'in geleneksel müzik, dans ve halk öyküleri de dahil olmak üzere halk kültürü ve sanatı eşi görülmemiş şekilde yaygınlaştırıldı."