Dalay Lama, siyasi amaçlarla şiddet kullanıyor

    Çin Tibet Bilimi Araştırma Merkezi uzmanları, Lasa'da geçen 14 Mart günü meydana gelen şiddet olaylarının Dalay Lama kliği tarafından toplumsal istikrarı bozarak "Tibet'in Bağımsızlığı" amacına ulaşmak için az sayıdaki yasa dışı eylemci aracılığıyla çıkarıldığını söyledi.

    1986'da Beijing'de kurulan Çin Tibet Bilimi Araştırma Merkezi, Tibet'in ve Tibetlilerin topluca yaşadığı diğer bölgelerin tarihi, mevcut durumu ve geleceği üzerinde araştırma yapan bir bilimsel kuruluş. Merkezin dört uzmanı, bugün (26 Mart) Beijing'de düzenlenen basın toplantısında, Lasa'da 14 Mart günü yaşanan şiddet olayları hakkındaki görüşlerini anlattı. Merkezin Genel Sekreteri Lhagpa Phuntshogs, Lasa'daki olayların tarihi nedenlerden kaynaklandığını belirterek şunları söyledi:

    "İsyan türündeki bu olay, siyaset ile dini birleştiren rejimi yeniden kurmayı amaçlıyor. Bölücüler, Tibet'teki mevcut laik sistemden, bölge nüfusunun yüzde 95'inin toprak kölesi olduğu o eski feodal kölelik sisteminin tarihe karışmasından, Tibet toplumunun geri kalmışlıktan ve dışa kapalılıktan kurtulmasından hiç memnun değil, bunu değiştirmek istiyorlar. Sözde Tibet'in bağımsızlığının asıl amacı, siyasetin dinle birleştiği eski kölelik rejimini yeniden canlandırmaktır."

    1950'li yıllarda Dalay Lama kliğinin yönetimindeki Tibet, feodal kölelik toplumuydu. Bölge nüfusunun yüzde 95'inden fazlasını oluşturan toprak köleleri ve köleler, üretim araçları ve bireysel özgürlüklerden yoksun biçimde acı bir yaşam sürdürüyordu. Bürokrat, soylu ve üst düzey Budist rahiplerden oluşan yönetici sınıf, bölge nüfusunun yüzde 5'inden az bir bölümünü oluşturmasına karşın bütün üretim araçları ile kölelere sahipti. Çin Merkezi Hükümeti ile Tibet yerel yönetimi arasında 1951'de imzalanan Tibet'in Barışçı Kurtuluşuna İlişkin Anlaşma'yla Tibet, barışçı biçimde kurtuluşa kavuştu. Tibet'in o dönemdeki gerçek koşullarına göre hazırlanan anlaşmada, Tibet'teki reformların yerel yönetimce gerçekleştirilmesi ve vatandaşların reform talepleri konusunda Tibet yerel yöneticileriyle istişare yapılmasından sonra karar verilmesi öngörülmüştü. Tibetli vatandaşların her geçen gün daha da artan demokratik reform talebi karşısında Dalay Lama kliği, feodal kölelik rejimini korumak amacıyla 10 Mart 1959'da silahlı bir isyan başlattı. İsyanın başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından 14. Dalay Lama ve bazı yandaşları, yurt dışına kaçarak sürgün yaşamına başladılar. Çin Tibet Bilimi Araştırma Merkezi Genel Sekreteri Lhagpa Phuntshogs, bu yıl Lasa'da yaşanan şiddet olaylarının Dalay Lama kliği tarafından 1959'daki silahlı isyanın anısına planlanıp kışkırtıldığına işaret ederek, bunun temel amacının Tibet'i Çin'den koparmak olduğunun altını çizdi.

    Lasa'da yaşayan şiddet ve sabotaj olayları sırasında 18 masum vatandaş öldürüldü, 120 konut ile 908 işyeri kundaklandı, yedi okul ile beş hastane maddi hasar gördü. Olayın yarattığı doğrudan maddi kayıp ise 250 milyon yuana ulaştı. Çin Tibet Bilimi Araştırma Merkezi uzmanlarından Dramdul, bu olayların Dalay Lama kliği tarafından etnik sorun bahane edilerek siyasi amaçlarına ulaşmak için çıkarıldığını vurgulayarak şöyle konuştu:

    "Bu olaylardan zarar görenler arasında Han ve Huiler'in yanı sıra Tibetliler de bulunuyor. Bu da olayın bir etnik veya din sorunu değil, bir siyasi sorun olduğunu gösterdi. Bu olaylarla karanlık bazı kimselerin, sözde etnik sorunlar bahanesiyle, etnik gruplar arasındaki birlik ve beraberliği bozarak vatanı bölme amacına ulaşmaya çalıştığı anlaşıldı."

    Tibet ekonomisinde üst üste yedi yıl yüzde 12'nin üzerinde büyüme sürdürüldü, bölgede yaşayan köylü ve çobanların kişi başına düşen net geliri de üst üste beş yıl iki haneli hızla arttı. Tibet Araştırma Merkezi'nde Tibetin ekonomik ve toplumsal gelişmesi konusunda uzman olan Tanzen Lhundrup, bununla ilgili olarak şunları anlattı:

    "Reform ve dışa açılma politikasının uygulandığı son 30 yılda Tibet'te hem alt yapı gelişti, hem de vatandaşların yaşam, sağlık ve eğitim düzeyi gerçek anlamda yükseldi. Tibetlilerin reform ve dışa açılmanın meyvelerinden yeterli derecede kazanç elde ettiğini gösteren örnekler, saymakla bitmez."

    Tanzen Lhundrup, Dalay Lama'nın peşinde koştuğu "Tibet'in bağımsızlığı"nın Tibet halkının iradesine ters düştüğünü ve emeline asla ulaşamayacağını vurguladı.