Çin'in eski çağlarında heykelcilik

    Heykelcilik, güzel sanatların bir dalıdır. İlkel toplumların son döneminde Çin'in Sarı Nehir ve Yantze Nehri havzalarında yaşayan insanlar, zarif toprak ve seramik heykeller yapardı. Seramikten yapılmış eşyalar üzerinde oyulan hayvan heykeli estetik, eşya ise kullanışlıydı. Yantzte Nehri havzasında çıkarılan seramik heykeller, genellikle küçük boyutlu hayvan heykelleridir. 1974 yılında Çin'in Sha'anxi eyaletinin Lintong ilçesinde çıkarılan Qin Hanedanı dönemine ait asker ve at heykelleri, dünyayı şok etti. Yeraltı Ordusu olarak adlandırılan bu asker ve at heykelleri aynı zamanda "Dünyanın 8. Harikası" unvanına da layık görüldü. Çin'i birleştiren ve ilk feodal imparatorluğu kuran Qin Shihuang'ın güçlü ordusunun bir simgesi olan bu asker, araç ve at heykelleri gerçek boyutlarındadır, , ayrıca ordu düzenine göre dikdörtgen cephe halinde dizilmişlerdir. Gerçek ve canlı gibi görünen farklı pozisyonlardaki bu asker, araç ve at heykellerinin her biri paha biçilmez sanat eseridir.

    Batı Han Hanedanı dönemindeki taş heykelleri, Çin tarihinde bulunan en eski ve en iyi korunan büyük çaplı taş heykel topluluğudur. Bu heykeller, dünyanın heykeltıraş sanatı tarihinin erken dönemlerine ait olarak yüksek değere sahipler. Gansu eyaletinin Wuwei ilçesinde keşfedilen ve Han Hanedanı dönemine ait bir mezardan çıkarılan pişirilmiş bakırdan "Uçan Kırlangıcı Ezen At", yüksek hayal gücü, romantizm duygusu ve yüksek sanat tekniklerini içererek, çağdaş Çin turizminin sembolü haline geldi.

    Han Hanedanı'nda (M.Ö.206-M.Ö.220) yaygın olan taş resimleri, özel bir çeşit oyma sanatıdır. Taş resminde resim, resim içinde de heykel vardır. Taş resimleri genellikle süs olarak tapınak ve mezarlarda bulunur. Malikane, miting, ziyafet, av ve el sanatı atölyeleri gibi zengin konuları işler. Basit çizgilerle oyulan taş resimleri, Han Hanedanı dönemindeki mimari ile örf ve adetlerin araştırılması için yüksek değer taşıyor.

    Dunhuang, Yungang, Longmen ve Maijishan Taş Mağaraları, Çin'in taş mağara sanatının en seçkin örnekleridir. Bu mağaralardaki heykellerde buda, ilah ve melekler gibi Budizm figürleri işlendi. Tombulca oyulan bu figürler, farklı dönemlere özgü sanat özelliklerini gösteriyor. Özellikle Dunhuang bölgesindeki Mogao Mağaraları'ndaki sanat eserleri, Qin Hanedanı'ndan Yuan Hanedanı'na kadar 10 hanedan döneminde, yani 1000 yıl boyunca yaratıldı. Dimdik bir yamaçta oyulan ve yıldızlar gibi yan yana olan 7 binden fazla mağaradan 492'sinde 5 binden fazla tarihi kitap, farklı hanedanlara ait 45 bin metre duvar resmi, 3 bin renkli heykel ve binlerce lotus desenli taş sütün ve yer tuğlası bulunuyor. Heykellerden bin 400'ü günümüze kadar korundu.

    Dunhuang'daki duvar resimlerinin çoğunda buda, hayalet, hayvan, doğal manzara, mimar ve süs resimleri işlendi. Dunhuang Mağaraları, Budizm sanatının hazinesi ve dünyadaki tek resim koridoru olarak kabul ediliyor.

    "Dağ Buda'dır; Buda, dağdır." Çin'de çok yaygın olan bu söz, Sichuan eyaletinin Leshan bölgesinde bulunan ve yer ismi taşıyan Leshan Budası heykelinin ifadesidir, Tang Hanedanı imparatoru Kaiyuan döneminin ilk yılında (713 yılında) oyulmaya başlandı ve 90 yılda tamamlandı. Dağın eteğinde ve nehir kıyısında oyulan bu Buda heykeli, dünyanın en büyük taş heykelidir ve 1966 yılında "Dünya Mirasları Listesi"ne alındı.

    "Yabani hayvanların kralı" olan aslan, Çin'in heykelcilik sanatında en çok işlenen imajdır. Aslan heykeli genellikle bronz, taş ve demir gibi malzemelerle yapılır. Çin'de mevcut en büyük demir aslan, Hebei eyaletinin Changzhou kentinde bulunuyor. Aslanın göbeği içinde bir Budizm kitabının yazıları ve Changzhou'nun tarihiyle ilgili kayıtlar oyuldu.

    18. yüzyılın ortalarından 19. yüzyılın ortalarına kadar geçen 100 yıl içinde "Longmen'de afyon yakma" ve "Jintian isyanı" gibi 10 kabartma eser, Çin milletinin yabancı işgalcilerle mücadele tarihini yansıttı. Bu eserlerde Batı'nın anatomi biliminin deneyimleri benimsenerek, insan figürleri orantılı şekilde çizildi; elbiselerinin oyulma sanatı ise geleneksel tarzdadır.

     Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra 1950'lerde bir grup öğrenci, Sovyetler Birliği'nde öğrenim gördükten sonra yurtlarına döndü ve Çin'in heykelcilik sanatına güç kattı. 1950 yılında Tian'anmen Meydanı'nda kurulan Çin Halk Kahramanlar Anıtı, 37.94 metre yüksekliğiyle Çin tarihindeki en yüksek anıt oldu.