Baoanlılar ve geleneksel bel hançeri

    Baoan milliyeti Çin'deki İslamiyet'e inanan etnik gruplardan biridir. Yalnızca 16 bin 500 kişilik bir nüfusa sahip olan Baoanlılar esas olarak Çin'in kuzeybatısındaki Gansu eyaletine bağlı Jishi Dağı Baoan, Dongxiang ve Sala Milliyetleri Özerk İlçesinde yaşıyorlar. Bugünkü programımızda sizlere Baoanlıları ve geleneksel el sanat ürünlerinden biri olan Baoan bel hançerini tanıtacağız.

    Jishi Dağı Baoan, Dongxiang ve Sala Milliyetleri Özerk İlçesinde yer alan Dahejia kasabası Baoan bel hançeriyle ünlü. Dahejia kasabasında yaşayan Boanlılar geçimlerini, Baoan bel hançeri yapımı ve satışıyla sağlıyor.

    Dahejia kasabasında büyüklü, küçüklü birçok Baoan hançeri dükkanı bulunuyor. Herhangi bir dükkana girdiğinizde karşınızda çeşit çeşit hançer bulursunuz. Alınan bilgiye göre Baoan hançerinin yapımı yüzlerce yıllık geçmişe sahip. Orta büyüklükteki bir dükkanda Ma Yong adlı genç hançer hakkında şu bilgileri verdi:

    "Büyük hançerler sığır ve koyun kesmek için, küçükler de sebze ve meyvelerin kabuklarını soymak için kullanılıyor. Hançerlerin tümü elle yapıldı."

    Ma Yong, hançer satışı için de şunları söyledi:

    "Hançeri yerli, yabancı ve turistler alıyor. Baoanlılar hançer yapmayı severler."

    Hançerlerin saplarındaki farklılık ve güzel motifler Çin Uluslararası Radyosu muhabirinin dikkatini çekti. Muhabirimiz, "Bir El", "Bir Yaprak", "Yedi Yıldız", "Beş Erik Çiçeği" ve "İki Ejderha" olarak adlandırılan motiflerin Baoanlı demircilere has motifler olduğunu ve her motifin bir hikayesi olduğunu öğrendi.

    Yerlilerin anlattıklarına göre, Baoanlıların yaptıkları bel hançeri kendini savunmanın yanı sıra sığır veya koyun kesmek ve sebze doğramak gibi günlük işlerde kullanılıyordu. Hançerin yapımındaki sanat unsurunun sürekli gelişmesiyle birlikte hançer zamanla Baoanlılara özgü bir el sanat ürünü haline geldi. Bölgeye gelen turist sayısının artmasıyla birlikte hançere olan talep de arttı ve günümüzde Dahejia kasabasında hançer atölyeleri açıldı. Bunların en meşhuru Ganhetan köyünde üretiliyor.

    Çin Uluslararası Radyosu muhabiri Ganhetan köyünde Ye adlı bir ustanın atölyesinin avlusunun hançer yapımı için kullanılan aletlerle dolu olduğunu ve Ye usta ile çıraklarının işleriyle meşgul olduklarını gördü. Ye ustanın verdiği bilgiye göre, geleneksel Baoan hançerinin yapımı 80 kadar işlemden geçiyor ve bunlardan kritik olan birkaç işleminin mutlaka ustanın elinden geçmesi gerekiyor. Ye usta bu konuda şunları kaydetti:

    "Hançer yapımındaki işlemler çok fazla. Her hançer farklı işleniyor. Genellikle küçük hançerler daha kolay yapılıyor. İşlemi fazla olan hançerin fiyatı da yüksek, 300-400 yuan civarında. Hançer yapımıyla ilgili teknikler kuşaktan kuşağa aktarılıyor."

    Çin Uluslararası Radyosu muhabiri sonra başka bir tanınmış hançer ustası Ma Zhanbiao'nun atölyesine gitti. Ma ustanın atölyesinin bir köşesinde son işlem olan yazı oymayı bekleyen birkaç sandık hançer vardı.

    Yazı oyarken, Ma usta ve yardımcısı bir demir masanın iki yanında ayrı ayrı oturuyor. Yardımcısı hançeri tutarken, Ma usta sol eliyle hançerin üzerine keskiyi dayadı ve sağ elindeki çekiçle keskiye birkaç kez vurduktan sonra hançerin üzerinde "Dahejia" denilen yazı ortaya çıktı. Böylece bir Baoan hançeri tamamlanmış oldu. Ma usta şunları kaydetti:

    "Hançer yapımındaki en zor işlemden biri hançerin üzerine yazı oymaktır, çünkü bu hançerin kalitesiyle ilgili bir konu. Bizdeki bu teknik atalarımızdan geliyor ve biz dördüncü kuşağız."