ABD Yüksek Mahkemesi’nden kürtaj kararı
ABD Yüksek Mahkemesi tarafından önceki gün yapılan açıklamada, ABD Anayasası’nın kürtaj hakkı tanımadığı belirtilerek, Roe-Wade kararının iptal edildiği, bu konudaki düzenleme yetkisinin halka ve seçilmiş temsilcilere iade edildiği belirtildi.
Yüksek Mahkeme, bu gelişmeden 24 saat sonra “kürtaja anayasal koruma sağlayan” hükmü iptal etti. Kararın iptali, isteyen eyaletin kendi sınırları içerisinde kürtajı yasa dışı hâle getirebileceği anlamına geliyor. Missouri, Dakota ve Indiana gibi Cumhuriyetçi eyaletler, kısa süre içinde kürtajı yasa dışı kılacaklarını açıkladı.
Demokratlardan tepki
ABD Başkanı Joe Biden, kararın ardından yaptığı açıklamada, Yüksek Mahkeme’nin kürtaj kararının, ABD’yi 150 yıl geri götürdüğünü söyledi. Yüksek Mahkeme’yi birçok ABD’li için hayati önem taşıyan anayasal bir hakkı ihlal etmekle suçlayan Biden, bazı eyaletlerde tecavüz ve ensest durumlarında bile kürtajın yasaklanmasının şok edici olduğunu belirtti. Biden, ABD Kongresi’ni federal bir yasayla kürtaj hakkını geri getirmeye, seçmenleri de bu hakları koruyacak temsilci ve liderler seçmeye çağırdı.
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, kararın kadınlara bir hakaret olarak değerlendirdi.
ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris de Twitter hesabından yaptığı açıklamada, ABD’nin 50 yıl öncesine döndüğünü, milyonlarca kadının mevcut sağlık ve doğum hizmetlerini kaybedeceğini belirtti.
ABD Adalet Bakanı Merrick Garland, bakanlığın karara en şiddetli şekilde karşı çıktığını vurguladı. Kararın 50 yıldır kadının eşitlik ve özgürlüğünü koruyan önemli bir hakkı iptal ettiğine işaret eden Garland, bunun eyaletlerin kendi yönetim bölgelerinde kürtaj hakkını yasallaştırmalarını etkilemeyeceğini dile getirdi.
Cumhuriyetçiler karardan memnun
Bununla beraber Cumhuriyetçiler, Yüksek Mahkeme’nin kararını sevinçle karşıladı. Eski ABD Başkanı Donald Trump, Yüksek Mahkeme’nin kararını övgüyle değerlendirdi. Kararı zafer olarak değerlendiren Trump, bu kararın yürürlüğe girebilmesinin, verdiği sözü tutarak üç muhafazakâr yargıcı Yüksek Mahkeme’ye getirmesinden kaynaklandığını söyledi.
Dünyada şok yarattı
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, kürtaj hakkının bütün kadınların bir temel hakkı olduğunu ve bu hakkın mutlaka korunması gerektiğini kaydetti. Macron, ABD’li kadınların yanında olduğunu söyledi.
Kanada Başbakanı Justin Trudeau da ABD Yüksek Mahkemesi’nin kararının “ürkütücü” olduğunu dile getirdi. Kürtaj hakkını kaybedecek milyonlarca ABD’li kadının duygularını paylaştığına dikkat çeken Trudeau, ‘‘ABD’li kadınların duydukları öfkeyi ve yaşadıkları korkuyu hayal bile edemiyorum.’’ dedi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in sözcüsü Stephane Dujarric dün yaptığı açıklamada, ABD Yüksek Mahkemesi’nin kürtaj hakkını iptal etme kararını değerlendirdi.
Cinsel haklar ve üreme hakkının kadınların en önemli haklarından olduğunu vurgulayan sözcü, uluslararası anlaşmalarla korunan insan haklarından biri olan bu hakkın dünyanın birçok yerinde de yasalarla korunduğuna dikkat çekti. Sözcü, kürtaj hakkının kısıtlanmasının, insanların kürtaj yaptırma isteğini değiştirmeyeceğini, sadece kürtajı daha ölümcül hâle getireceğini söyledi.
Roe-Wade kararı nedir?
1969 yılında, 25 yaşındaki Norma McCorvey, "Jane Roe" takma ismiyle kürtajı suç kapsamına alan yasalara karşı Teksas eyaletinde dava açtı. Teksas kürtajı, eğer annenin hayatı tehlike altında değilse, yasak kapsamına alıyordu. Dallas bölge savcısı Henry Wade, bu davada kürtaj karşıtı yasayı savunan taraftaydı.
"Jane Roe" takma ismini kullanan McCorvey, üçüncü çocuğuna hamileydi ve bu çocuğun tecavüz sonucu olduğunu savunuyordu. Ancak davası reddedildi ve çocuğu doğurmak zorunda kaldı.
1973 yılında bu dava ve Georgia eyaletindeki bir başka kadının davası, ABD Yüksek Mahkemesi'ne taşındı. İki eyaletteki kürtaj yasalarının, ABD Anayasası'na aykırı olarak, kadınların kişisel haklarını ihlal ettiği savunuluyordu. Yüksek Mahkeme kararı, 2'ye karşı 7 ile kadınların lehine çıktı.
