İnternet çağında Çinli ihtiyarlar

Çin'in ekonomik ve sosyal kalkınmasına dair 14. Beş Yıllık Plan'ın uygulanacağı 2021- 2025 döneminde ülkenin toplam nüfusunda negatif artış görülmesi ve yaşlı nüfusun 300 milyonu aşması bekleniyor. Bu, yaşlanma derecesinin hafif dereceden orta dereceye geçeceği anlamına geliyor.

Evergrande Araştırma Enstitüsü'nün hazırladığı rapora göre, 2033 yılına kadar Çin'de 65 yaş ve üstü nüfusun toplamdaki payı yüzde 20'yi aşacak ve 2050'de toplam nüfus hızla azalacak.

Yaşlı nüfus arttıkça bakım ciddi bir mesele haline geliyor. Çin hükümeti bu konuyu ciddiye alarak ulusal strateji çıkaracak. Sektörden yetkililer, çağın özelliklerine göre yapay zeka teknolojisinin değerlendirilmesi gerektiğini savunuyor.

Bu arada, Çin'de ihiyarlar ileri teknolojilere ayak uydurmaya çalışıyor.

"Çılgınca" alışveriş yapan yaşlılar

89 yaşındaki bir nine, "yaptığı hatadan dolayı", 91 yaşındaki yakın arkadaşına bir garanti mektubu yazdı. Mektup yazan yaşlı nine, son günlerde adından söz ettirdi. Yaşlı ninenin nesi var, neden yakın arkadaşını kızdırdı? Bakalım.

Zhejiang eyaletinin merkezi Hangzhou'da bir apartman binasında ortalama 90 yaşı üzerindeki bir grup yaşlı oturuyor. Yemek, uyumak, sohbet etmek ve televizyon seyretmekten başka, internet üzerinden alışveriş yapmak, onların ortak hobileridir.

89 yaşındaki Wang Yanlin, internet üzerinden alışveriş yapmayı seven bir nine, her gün tekerlekli sandalyesiyle aşağı inip kargo alıyordu, günde en fazla 3 kargo paketi geliyordu. Yakın arkadaşı 91 yaşındaki Jiang Bin, Wang'a "Bir daha alsan, bağımız kopacak, evine hiç girmeyeceğim" diye şikayet etti. Bunun sonucunda Wang garanti mektubu yazdı: "Bir daha sipariş vermeyeceğim, söz veriyorum! Bir daha verirsem, yakın arkadaşıma kavuşamayacağım, asla almayacağım!"

Aslında garanti mektubu alan Jiang Bin de ara sıra internet üzerinden alışveriş yapıyor. Bir kere 1600 yuana bir Mahjong makinesi aldı, ancak kızına 800 yuan harcadığını söyledi.

Ortalama yaşı 90 olan yaşlılar, internet üzerinden alışveriş yapabiliyor, cep telefonuyla dışarıdan yemek sipariş edebiliyor, kargo gönderebiliyor, taksi çağırabiliyor... Tüketim konusunda yaşlıların kendi görüşleri var:

Çocuklarımızın yaşam koşulları giderek daha da güzelleşiyor, bu nedenle kendi paramı harcıyorum, istediğim kadar harcıyorum.

Jiang Bin, gençlere şu çağrıda bulunuyor; biz yaşlılara daha fazla sabır gösterin, yaşlılar da cep telefonuyla oynamayı öğrenip kavrayabilir!

Jiang Bin ve yaşlı arkadaşları tüm Çin'i duygulandırdı. Bir internet kullanıcısı, yazdığı yorumda eve gidince hemen anneannesine internet üzerinden alışveriş yapmayı öğreteceğini söyledi. Öbür internet kullanıcısı, yaşlıların mutlu olması çok güzel bir şey diye yazdı. Bir başka internet kullanıcısı, kendisinin yaşlandıktan sonraki yaşamını gördüğünü dile getirdi...

Her 6 internet kullanıcısından biri 50 yaş üstünde

Yaşlılardan bahsederken çoğu insanın gözünde kazak örenler, yürüyüş yapanlar ve gazete okuyanlar vardır.

Ancak ilgili verilere göre Mart ayında Çin'deki yaşlı internet kullanıcılarının nüfusu 150 milyona ulaştı. Demek, internette gençlerle sohbet edenlerden bir kısmı yaşlılardır!

Çin'de yaşlanma sürecinin devam etmesiyle, yaşlılar giderek daha büyük bir nüfus haline gelmektedir. Çin Ulusal İstatistik Bürosu'nun raporuna göre, 2019 sonu itibariyle Çin'de 60 yaş ve üstündeki nüfus 250 milyonu geçti. Bu nüfusun 2035 yılına kadar toplam nüfustaki payının dörtte biri aşması bekleniyor.

Geçen Mart ayına kadar toplam internet kullanıcılarındaki 50 yaş ve üstündeki kişilerin payı yüzde 16,9'a ulaştı, bu rakam 5 yıl önce yüzde 9 idi.

Yaşlı internet kullanıcılarının artmasıyla, internete erişim süresi de artmaktadır. 2017 yılının son ayındaki 98 saatlik zaman, bir yıl sonra 118 saate kadar çıktı.

Peki, yaşlılar internete ne yapıyor?

Eğlence, yaşlı internet kullanıcılarının esas amacı

Yaşlılar için internete erişimlerinin belli amaçları vardır.

Diğer kullanıcılar gibi, yaşlılar da mobil sosyal iletişim alanında en çok zamanı harcıyor, haber bültenine ihtiyaçları diğer yaş gruplarından daha yüksek. 50 yaş ve üstündeki vatandaşlar, internette zamanının yüzde 15'ten fazlasını haber okumada kullanıyor, arama motoru gibi sistemleri kullanmaya da diğer internet kullanıcılarından daha fazla zaman ayırıyor.

Diğer bir rapor, 50 yaş ve üstündeki vatandaşlar arasında cep telefonuyla şarkı söyleyenlerin oranı yüzde 14,5'i aştı. Yani bu, yaşlıların açık meydanda toplu dans etkinliğine katılamadıkları günlerde neyi tercih ettiklerini gösteriyor.

Yaşlılar internet konusunda kendi hobilerine sahip olmanın yanı sıra, gençlerin favorilerine açık bir tavır sergiliyor. Son yıllarda popüler olan kısa video alanında yaşlıların kullanma oranında hızlı artış görülüyor. Örneğin, 2018 yılının Haziran-Aralık aylarında yaşlıların kısa video platformunu kullanma oranı yüzde 54,5'ten yüzde 66,7'ye yükseldi. Diğer yaş gruplarında ise az artış hatta azalış oldu. Ünlü TikTok platformunda 1960'lı yıllarda doğan vatandaşlar en çok düğün videosu izlemeyi ve en çok dans videosu çekmeyi seviyor.

Dışarıdan yemek ve taze yemek malzemeleri sipariş etmek, yaşlıların dikkatini çeken diğer bir alan. Salgının meydana geldiği ilk dönemde yaşlıların sipariş etme oranı yüzde 30'dan fazla arttı. Salgın, yaşlıları yeni tüketim tarzına yöneltti, bunun yaşlıların günlük alışveriş ve tüketim tarzını değiştirmesine yol açıp açmayacağı merak ediliyor.

"Terk edilen" yaşlı netizenler

Bu yılın Bahar Bayramı sırasında Anhui eyaletinden 58 yaşındaki bir amca, memleketine dönmek üzere tren bileti almaya gitmiş. Uzun kuyruğa giren yaşlı amca gişeye gelince yüksek hızlı tren ve normal tren bileti hatta ayakta bilet de kalmadığını öğrenmiş, 6 kere denedikten sonra yine alamamış. Tren istasyonundaki görevliler yaşlı amcaya internet üzerinden bilet almayı önerdi. Bunun duyan yaşlı amca yerde oturarak çocuk gibi ağlamış, çünkü internetten hiç anlamıyormuş... Sonra yardımsever bir vatandaşın yardımıyla yaşlı amca istediği bilet almış.

2020 sıra dışı bir yıl. Covid-19 salgınının etkisiyle hastane ve alışveriş merkezi gibi mekanlara girmek için her vatandaş sağlık kodu gösterilmelidir, bu sistem insanın sağlık durumunu öğrenmek için geliştirilen bir çeşit kare kodudur. Gençlerin hızla yapabildiği bu işi, orta yaşlı ve yaşlılar birkaç misli zaman harcamak zorunda kalıyor veya görevlilerin rehberliğinde ancak tamamlayabiliyor. Bazı yaşlıların cep telefonları internet erişimine henüz kavuşmamış, kare kodundan dolayı seyahat edemiyor. Bazen sözlü münakaşalara yol açan bu durum, orta yaş ve üzeri kesimin, dijital toplumda karşı karşıya bulunduğu zorlukların bir göstergesi.

Yaşlıların yarısı, kötü görme yeteneğinin internette sörf yapmasını engellediğini, yüzde 30'u cep telefonundaki bazı uygulamaları nasıl kullanmayı bilmediğini söylüyor.

Bir şirketin yoklamasına göre, internet veya akıllı telefon kullanmada yaşlıların yüzde 81'i yardıma ihtiyaç duyuyor, öncelikle çocuklarına danışmayı tercih ediyor, ancak öğrendiğini kolayca unutuyor.

Ne olursa olsun, akıl çağında yaşlılar ihmal edilmez bir güç haline gelmiştir, internet teknolojileri geliştirilirken yaşlılara da özen gösterilmelidir. Çünkü akıl çağı sadece bana veya sana değil, yüz milyonlarca yaşlıya da aittir. Bunun farkında olan hükümet ve sektörler, yaşlılara uygun hizmetler sunmaya çalışıyor.