Nakitsiz toplumda dev adım: Çin'in dijital parasında pilot uygulamalar başladı

  2020-09-23 19:06:52  cri

Peking Üniversitesi'nden finans profesörü Xu Yuan'a göre, Çin para birimi yuanın dijital versiyonu bu yıl resmi olarak piyasaya sürülürse, 2020 yılı, küresel para tarihinde altın standardının oluşturulduğu 1816 kadar veya 1944 yılında Bretton Woods sistemi kuruldup savaş sonrası yeni bir ekonomik dünya düzeninin başlatılması, döviz kurlarının ABD dolarına sabitlenmesiyle doların etkin bir küresel para birimi haline getirilmesi kadar önemli olacak.

Peking Üniversitesi Ulusal Kalkınma Araştırma Enstitüsü'nde doçent ve Dijital Finans Araştırma Merkezi'nde kıdemli araştırmacı Xu Yuan, kendisiyle yapılan bir röportajda (Çince link metnin sonunda), dijital para biriminin yaygınlaşması ve uygulanmasının, tüm toplumun iş davranışları, finansal formatları ve denetim yöntemleri üzerinde derin bir etkiye sahip olacağını ve hatta teknolojik ilerleme ve sosyal değişiklikler için önemli bir itice güce dönüşeceğini savunuyor.

Xu Yuan'ın öngörüsüne göre, 2020 tarihi iki şeyle hatırlanacak: Biri Covid-19 salgını ve diğeri dijital para. Üstelik para biriminin altında yatan mantığın ve insan toplumunun gelişme yörüngesinin anlaşılmasına dayanarak, ikincisi ilkinden çok daha derin bir etkiye sahip olabilir.

Ekonomik faaliyet gerçek zamanlı izlenebilecek

Çin Halk Bankası, hızla dijitalleşen bir ekonomiye ayak uyduracak bir dijital para birimini çıkaracak ilk büyük merkez bankası olma yolunda ilerliyor. Kendi dijital para birimine sahip olmak, Çin'i, ekonomik faaliyetlerini gerçek zamanlı olarak izleyebilen dünyanın ilk büyük ülkesi yapacak.

Bitcoin gibi kripto para birimlerinin aksine, dijital yuan ile işlem yapmak herhangi bir anonimlik varsayımına sahip olmayacak ve değeri fiziksel yuan kadar istikrarlı olacak.

Çin, para birimi yuanı uluslararasılaştırma ve küresel dolar ödeme sistemine bağımlılığını azaltma çabasında dijital para birimine büyük önem veriyor. Beijing uzun zamandır yuanın küresel finans sistemindeki itibarını yükseltmek ve para birimini "uluslararasılaştırmak" istiyor. Ancak gidilecek uzun bir yol var; zira mevcut durumda Swift üzerinden yapılan küresel işlemlerin neredeyse yüzde 40'ı dolar cinsindendir, bu oran yuan cinsinden yüzde 2'den azdır.

Çin Halk Bankası (PBOC) tarafından yönetilen bir dergi olan China Finance'de yayınlanan bir makalede, dijital para basma ve kontrol etme haklarının egemen ülkeler arasında rekabet için "yeni bir savaş alanı" olacağı savunuldu. Bir PBOC yetkilisinin Bloomberg'e söylediği gibi, para birimi yalnızca ekonomik bir sorun değil, aynı zamanda egemenlikle de ilgilidir.

Dijital para biriminin çıkarılması ve dolaşımının mevcut uluslararası finansmanda büyük değişiklikler getireceği belirtildi.

Hafta sonu yayınlanan makalede, "Çin, dijital para birimlerini ihraç etmede birçok avantaj ve fırsata sahip" denildi.

Reuters'in yerel medya organlarına dayandırarak geçtiği habere göre, Çin'in bazı büyük devlet ticari bankalarının dijital bir cüzdanın büyük ölçekli dahili testlerini yapmaya başladığı ve yerel dijital para biriminin resmi lansmanına bir adım daha yaklaşıldığı bildirildi.

China Finance makalesi, dijital bir para biriminden gelen gelişmiş veri geri bildiriminin, salgın sonrası dönemde ekonomik iyileşmeyi destekleyen para politikası aktarımını geliştirmeye yardımcı olacağını savundu.

Çin Halk Bankası dijital para birimi araştırma biriminin, Nisan ayı sonu itibariyle dolaşımdan uygulamaya kadar kripto para birimiyle ilgili 130 patent başvurusu yaptığı ve bu işlevlerin dijital bir para biriminin piyasaya sürülmesini desteklemek için eksiksiz bir tedarik zinciri oluşturacağı kaydediliyor.

Çin'in dört şehrinde dijital para birimi elektronik ödeme sisteminin dahili denemeleri gerçekleştiriliyor ve sistemin Kış Olimpiyat oyunları mekanlarında pilot olarak kullanılması planlanıyor. Çin'in dijital para biriminin perakende ayağı, çoğu Çinli e-cüzdan kullanımına aşina olduğu için hazır.

Çin'in merkez bankası konumundaki Halk Bankası, dolaşımdaki kağıt paranın maliyetini düşürmek ve politika yapıcıların para arzı üzerindeki kontrolünü artırmak için dijital bir para birimi başlatma olasılığını keşfetmek amacıyla altı yıl önce araştırma ekibi kurdu.

2014'ün ilk çeyreğinde, yerel üçüncü taraf internet ödeme pazarının işlem ölçeği 1,800 milyar yuanı geçti. Merkez bankası, o yıl dijital para birimi konusunda ileriye dönük bir çalışma başlattı. İki yıl sonra kurulan Çin Halk Bankası Dijital Para Birimi Araştırma Enstitüsü, dünyanın ilk yasal merkez bankası dijital para araştırma ve geliştirme kurumu oldu.

Dijital paranın 2 temel özeliği

Dijital paranın ortamı elektronik olduğu için, bu paranın çevrimiçi olarak dolaştığı anlamına gelir. Çevrimiçi dolaşım iki önemli özellik getirecektir: Birincisi, dijital para biriminin güvenliğini sağlamak için şifreleme teknolojisine güvenilecek. Geleneksel kağıt para biriminin sahteciliği önlemesi bu para da elektronik şifreleme teknolojisinin desteğine ihtiyaç duyuyor.

İkincisi, çevrim içi dolaşım, nakit akışı ve bilgi akışı verilerinin gerçek zamanlı olarak veri tabanına girilebilmesi anlamına gelir Denetim açısından, nakit akışı izlenebilir hale gelir. Teorik olarak, merkez bankasının dijital para birimini kullandıktan sonra, düzenleyici otoriteler tarafından görülemeyen herhangi bir işlem davranışı yoktur ve nakit akışı tamamen izlenebilirdir. Bu, tüm para birimi ihraç ve ödeme işlemlerinin gerçek zamanlı olarak çevrimiçi olacağı anlamına gelir.

Bitcoin, WeChat ve Alipay'dan farkı ne?

Çin'de yaygın olarak kullanılan Alipay ve WeChat ödemelerinin aksine, merkez bankası dijital para işlemleri için ikili çevrimdışı modu desteklemektedir. Alipay ve diğer işlemleri kullanırken ağ sinyallerine güvenmeniz gerekir. Ağ sinyalleri olmadan makbuz ve ödeme gibi işlem işlemler tamamlanamaz. Ancak merkez bankasının dijital para birimi, işlemleri ağ sinyalleri olmadan tamamlayabilir.

Kredi riski açısından, nakit ve merkez bankası dijital para birimleri devlet kredisi cirolarıdır. Alipay ve WeChat Pay gibi elektronik hesapların devlet kredi cirosu yoktur ve arkalarındaki ticari kurumların potansiyel iflas riskleriyle karşı karşıya kalırlar.

Yine de dijital yuan ve mevcut sistemler birbirini dışlamak zorunda değil. Çoğu tüketicinin, basit ödemelerden kredilere, varlık yönetimine ve para piyasası yatırımlarına evrilen çok sayıda uygulama ve hizmet için Alipay veya WeChat Pay platformlarını kullanmaya devam etme olasılığı yüksek.

Birçok kişi merkez bankası dijital para birimlerini Bitcoin ile karşılaştırıyor. Merkez bankası dijital para birimleri ile Bitcoin arasındaki fark sorulduğunda araştırmacı Xu Yuan, Bitcoin'in tam anlamıyla bir para birimi olmadığını, daha çok dijital bir varlık olduğunu söylüyor.

Bazıları buna dijital altın diyor. Para biriminin iki temel özelliği vardır. Devlet kredisi onayı ve merkez bankası para biriminin istikrarını korumak için toplam tutarı düzenleyebilir. Bitcoin bu iki özelliğe sahip değildir. Genel olarak, Bitcoin ve merkez bankası dijital para birimleri, kredi temeli, teknik ilkeler, toplam ayarlama, değer istikrarı, anonimlik ve varlık özelliklerinde önemli farklılıklar gösterir.

Kısacası bu bir kripto para birimi değildir. Kripto para birimleri, yalnızca merkezi olmayan bir blok zinciri ağında işlem gören dijital birimlere atıfta bulunurken, dijital yuan bir merkez bankası tarafından verilir ve desteklenir.

Dijital para biriminin başlatılmaı bir ilk adım olacak. Asıl yolculuk ondan sonra başlıyor. Yatırımcıların rezerv para biriminde aradıkları şey teknolojiden ziyade, istikrarlı, güçlü bir ekonomi ile desteklenen, serbestçe dönüştürülebilen ve yaygın olarak kullanılabilen bir para birimi. Yeni bir dijital para biriminin bu anlamda dolardan cazip olması gerekiyor. California San Diego Üniversitesi'nden Profesör Victor Shih bu durumu şöyle açıklıyor: İran'ın Çin'e büyük miktarda petrol sattığını ve dijital yuan'ı ödeme olarak kabul ettiğini varsayalım. Bu, Beijing'in uluslararası işlemlerde yuan'ı daha yaygın bir şekilde kullanma amacına yardımcı olacaktır. Ancak Tahran muhtemelen bu kazançların en az dörtte birini Avrupa'dan mal satın almak için kullanmak isteyecek, bu nedenle dijital yuan'ın bir kısmını küresel ödemeler için en çok kullanılan para birimleri olan dolar ve avroya dönüştürmesi gerekecek.

Profesör Shih, Çin için potansiyel bir fırsat görüyor: Çin, dijital yuanı teknoloji devi ByteDance'in sahip olduğu ve yüz milyonlarca kullanıcıya sahip viral video uygulaması TikTok veya yüzde 40'ı Çinli teknoloji firması Tencent'e ait olan Epic Games tarafından geliştirilen Fortnite gibi popüler video platformlarında ödeme sistemine dönüştürebilir.

Çin halihazırda Alipay'de 711 milyon aylık aktif kullanıcı ve WeChat Pay hizmetinde yaklaşık 800 milyon aktif kullanıcıyla dünyanın herhangi bir yerinde olduğundan çok daha fazla mobil ödemeye sahip. Ülkenin 49 trilyon dolarlık mobil ödeme pazarı, Amerika Birleşik Devletleri'ndekinden neredeyse 500 kat daha büyük.

Kaynaklar:

China needs first mover advantage in digital currency race: PBOC magazine

徐远:央行数字货币开启人类货币体系新纪元

What will China's central bank digital currency mean for Alipay and WeChat Pay?

The same problems plaguing the yuan will plague China's digital currency