Çin'in Sevgililer Günü: Qixi Festivali

Çin'in geleneksel bayramlarından biri olan "Qixi" 25 Ağustos'ta kutlandı. Qixi, genellikle Çin'in Sevgililer Günü olarak bilinir. Qixi'nin kelime anlamı yedinci gecedir. Bu romantik gün, Ay takvimine göre yedinci ayın yedinci gecesine rastlamaktadır. Bu demek oluyor ki, festival günü miladi takvime göre her yıl değişiyor. Bu yılki Sevgililer Günü Ağustos'un 25'ine rastladı. Çin'in Sevgililer Günü olarak adlandırılan "Qixi Festivali", 2006 yılında Ulusal Düzeyde Maddi Olmayan Kültür Mirasları Listesi'ne alındı.

Özellikle Çin'in dışa açılmayı genişletmesiyle birlikte Çinli çiftlerin çoğu 14 Şubat'ı Sevgililer Günü olarak kutlamayı seçiyor. Bununla birlikte, Qixi Festivali Çin kültürüyle sıkı bağları olan bir gündür.

Qixi Festivali Efsanesi

Qixi Festivali ile özdeşleştirilen ve Han Hanedanlığından kalma bir halk hikayesine göre, Niu Lang adlı yakışıklı ve kibar bir çiftçi dokumacı olan Zhi Nu isimli güzel bir kız ile evlenir. Zhi Nu kısa bir süre içinde iki çocuk doğurur ve aile mutlu bir yaşam sürer. Zhi Nu'nun aslında Cennet Tanrıçası'nın yedinci kızı olduğunu ve Tanrıça'nın, bir fani ile evlanmesinden dolayı Zhi Nu'ya çok öfkeli olduğunu Niu Lang bilmektedir. Tanrıça bir zaman sonra Zhi Nu'yu bulur ve onu gökyüzünde bulut dokuduğu günlere geri dönmeye zorlar. Niu Lang karısı götürüldükten sonra üzüntü ile dolar ve çocuklarıyla her gün yas tutar. Niu Lang'ın üzüntüsünü gören öküzü konuşmaya başlar ve ona kendisini öldürüp postunu giyerse karısını bulmak için cennete uçabileceğini söyler. Niu Lang öküzün postunu giyerek çocuklarını alır ve cennete uçmaya başlar. Ama Niu Lang, Zhi Nu ile buluşmak üzere olduğu anda Tanrıça onu fark eder. Tanrıça daha sonra iki sevgilinin hiç karşılaşmaması için tokasıyla gökyüzünde büyük bir nehir çizer.

Saksağanlar her yıl yedinci ayın yedinci gününde iki aşığın buluşabilmesi için gökyüzündeki o büyük nehir üzerinde bir köprü biçiminde uçar. Bu büyük nehir günümüzde Samanyolu yıldız takımı olarak adlandırılıyor. Saksağanların köprü olduğu o özel gün ise Qixi Festivali olarak kutlanıyor.

Qixi Festivali geleneksel kutlamaları

Qixi Festivali modern günlerde Batı'nın etkisiyle çikolata, şarap ve düzinelerce gülle bağdaştırılan bir gün oldu. Oysa geleneksel Qixi Festivali'nin birçok eşsiz gelenekleri vardır. Qixi Festivali aşık çiftler için olduğu gibi bekar kızlar için de önemli bir gündür.

İğneye İplik Takma Yarışları

Eski Çin'de bekar kızlar için iğne işinde iyi olmak iyi bir eş olmanın kriterlerindendi. Qixi Festivali'nin önemli geleneklerinden biri olan iğneye iplik takma yarışının kökleri de bu adete dayanır. Yarışmalar evlenmemiş kadınlar arasında dokuz delikli özel bir iğneye kimin iplik geçirebileceğini görmek için düzenlenir. İki denemede ipliği geçirebilen kadınların gelecek yıl için kutsanmış oldukları söylenir.

Öküz Kutsama

Niu Lang ve Zhi Nu'nun hikayesinde öküz büyük bir fedakarlıkta bulunduğundan Qixi Festivali'nde öküzler kutsanır. Bu gelenek aynı zamanda öküzün insanların geçimi için önemini anlatmak için de bir vesiledir. Çocuklar Qixi günü yabani çiçeklerden taçlar yaparak öküzlerin boynuzlarına asarlar.

Yıldız gözleme

Son olarak, Qixi Festivali gece gökyüzündeki yıldızları izlemeden tamamlanamaz. Bu günde insanlar Vega, Altair ve ikisi arasında sembolik köprüyü oluşturan üçüncü yıldızı aramak için dışarı çıkar ve meşhur hikayeyi anlatırlar. Bugün bile modern Çin'de insanlar hala Qixi gecesinde yıldızlara bakarlar. Aşk, romantizm ve sadık bir eş insanların en büyük arzularından olduğu için Niu Lang ve Zhi Nu'nun hikayesi günümüzde bile dillerden dillere dolaşıyor.

Çinli gençler, son yıllarda bu geleneksel bayramı daha fazla benimsemeye başladı. Çinli uzmanlar, bunun Çin'e özgü geleneksel kültürel değerlerin halk arasında yeniden kabul gördüğünün bir göstergesi olduğu görüşünde.

Qixi Festivali hakkında araştırmalar yapan Beijing Kültür ve Tarih Araştırma Merkezi Uzmanı Zhao Shu, uzun geçmişi bulunan "Qixi Festivali"nin Çin halkının yıldızlara olan saygısını gösterdiğini söyledi. Halkın zaman içinde masala daha fazla kültürel unsur kattığına dikkat çeken Zhao Shu, bayramın Çinlilerin sevgiye ve hayata bakışını yansıttığını belirterek şöyle konuştu:

"Qixi Festivali'nin iki ana teması vardır. Birincisi, sevgi olarak özetlenebilir. Bu tema, karı kocanın birbirini içtenlikle sevmesi, birbirine güvenmesi, saygı göstermesi ve ömür boyu ayrılmaması gibi birçok ögeden oluşur. İkincisi ise hamaratlık. Kadınlık, tarihten bu yana dikiş gibi becerilerle özdeşleştirildiğinden bu bayramda da da hamarat olma unsuru öne çıkıyor. Bu da Çin'in bir tarım toplumu olmasından kaynaklı geleneklerden biridir.

Tıpkı uzman Zhao Shu'nun söylediği gibi, Çin'deki geleneklere göre Qixi Festivali sırasında kadınların iğne ve renkli ipliklerle dikişteki hünerlerini göstermeleri gerekiyor. Ancak çağdaş toplumun hızlı temposuna göre yaşayan gençler, festivali bu geleneklerle kutlamak yerine teknolojiye dayalı yeni tarzlara başvurmaya başladılar. Örneğin, Çin'deki bazı internet siteleri, Qixi Festivali kapsamında aşk hikâyeleri ve aşk şarkıları ile ilgili yarışmalar düzenliyor. Yarışmaları kazanan çiftler, ödül olarak bir akşam yemeği kazanıyor. Bazı kentlerde ise işleri yoğun olan bekâr gençler için partiler veriliyor. Gençlere birbirlerini tanıma fırsatı sunan bu partiler oldukça popüler. Bunun dışında, bazı kentlerde kurulan ve Qixi Festivali'nin dayandığı masaldaki gibi saksağan kuşlarının oluşturduğu köprüyü sembolize eden mekanlara gençler yoğun ilgi gösteriyor.

Tüm bu yeni tarz kutlamalarla beraber Qixi Festivali ile ilgili birçok gelenek toplumda yeniden benimseniyor. Qixi Festivali'nde "Qixi Tatlısı" yemek, işte bu bahsettiğimiz geleneklerden biri. Çin'in başkenti Beijing'deki en ünlü tatlı zinciri Daoxiangchun, bayram öncesinde "Qixi Tatlısı"nı piyasaya sürdü. Tatlı, gençler tarafından çok beğenildi.