ABD salgın konusunda neden eleştiriliyor?

Wang Qi, CRI

ABD'nin borsası iki haftada üç kez devre kestikten sonra dün bir kez daha büyük düşüş yaşadı. Dow Jones endeksi yüze 13 oranında düşerek son 30 yılda en büyük gerilemeyle karşılaştı.

ABD Başkanı Donald Trump aynı gün düzenlenen basın toplantısında ABD ekonomisinin gerileyebileceğini söyledi. Trump ilk kez yeni koronavirüs salgınının ABD üzerinde olumsuz etki yaratabildiğini itiraf etti. Buna rağmen, Trump yeni koronavirüs salgınıyla mücadelesini "iyi gidiyor" diye değerlendirerek kendisine puan 10 verdi.

Dow Jones endeksi 3000 puana yakın değer kaybetti

Çin Dış Yayınlar Genel Müdürlüğü Çağdaş Çin ve Dünya Araştırmaları Enstitüsü 20 Ocak-13 Mart günlerinde ABD'de ana akım medyada çıkan haberler üzerine analiz yaptı. Araştırmanın sonucunda "hasta sayısı ve hesaplama modeli" "mahalleler arası büyük bulaşma" "yeterli önlem alınmamasından kontrol çalışmaları zor" gibi 3 tema gündemin ilk sırasında yer alıyor. Büyük verilere göre, eleştirilerin çoğu ilgisizlik, hükümet yönetiminde eksiklik yaşanması ve salgının yayılmasına yavaş karşılık verilmesi üzerine odaklanıyor.

 ABD basınında yayınlanan salgınla ilgili haberler en çok "hasta sayısı" ve "ilgisizlik" konularına yer verdi.

Trump kötü niyetle "sorumluluktan kaçtı"

Eleştirilerin patladığı durumda Trump acıdan ders almak ve eksikliği gidermek yerine karalama yapmak, yalanlar saçmak ve yaftalamakla uğraşıyordu. 16 Mart günü Twitter hesabında yayımladığı "Çin virüsünden etkilenen endüstrilere özellikle güçlü destek veriyoruz" mesajı hemen "Çin virüsü" kelimesini gündeme taşıdı.

Öte yandan, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi Müdürü Dr. Redfield birkaç gün evvel kongre ifadesinde, 29 Eylül itibarıyla "grip" sebebiyle ölen 20 binden fazla hastadan bazılarının büyük ihtimalle yeni koronavirüse yakalandığını açıkladı. Dünya Sağlık Örgütü de yeni korona virüs isminin devlet veya yöre ismiyle isimlendirilmesi gibi ayrımcı girişimlerden kaçınılması çağrısında bulundu.

 ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi Başkanı Robert Redfield

Trump'ın "sorumluluktan kaçma" tavrı internette büyük eleştirilere yol açtı. Çin kökenli bir Amerikalı doktorun Twitter'de yazdığı cevap 10 binden fazla beğeni kazandı: "Trump'ın ırkçılığa ve yabancı düşmanlığına yönelmesinden korktum. ABD başkanının bu karanlık nefret yoluna girmesiyle ulus olarak büyük beladayız."

Twitter'de 50 binden fazla beğeni kazanan başka bir Tweet "bu 'Çin virüsü' değil, lanet ırkçılık" şeklindeydi.

"Soru ve endişe": Medyanın ana tepkisi

Büyük verilere göre, "soru ve endişe" ABD medyasının salgına verdiği ana tepki. Aralarında en çok "testler ve test kilidi" kelimeleri çıkıyor. Verilere göre, "test ve test kilidi" içeren haberlerde "sayı yetersizliği" "test yavaş" "test fiyatı yüksek" en büyük yeri tuttu.

Bunların nedeni şu: Birçok kişi zamanında test edilemez. Aşağıdaki grafikte yer alan her bir milyon kişi başına test edilen kişi sayısına bakıldığında, ABD diğer ülkelerden çok geride kaldı.

13 Mart gününe kadar ABD'de her bir milyon kişiden yalnız 41,8 kişi testten geçti.

ABD'nin virüs testi neden bu kadar yavaş gidiyor? Büyük verilere göre, hükümetin salgına önem vermemesi ve ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nin da güçlü mücadele yapmaması test kapasitesinin "standarda ulaşmadığı" kritik sebepler arasında yer alıyor.

ABD'de mart ayının başına kadar ancak test kriterleri gevşetilmeye başlandı. O andan itibaren bazı ticari kuruluşlar test çalışmalarını yerine getirdi ve daha fazla kişinin testten geçmesini sağladı.

Hükümetin bildirimleri çelişkili

Veri analizlerinde, medyaların sorguladığı ve endişe duyduğu hususlar arasında "hükümetin kararı" öne çıktı. "Haberlerin çelişkili ve karmaşık olması" "başkanın inatçı davranması" "eyaletler arasında eşgüdüm sağlanmaması" gibi şikayetler en çok ortaya koyulanlar.

Washington Post gazetesinde 7 Mart'ta çıkan makalede, Trump yönetiminin en az 14 kez çelişkili ve gerçeğe uymayan iddialar yayınladığına dikkat çekildi. Örneğin: Trump 10 Şubat günü açıklamasında yeni koronavirüsün nisan ayına kadar sıcaklığın artmasıyla yok olacağını söylerken, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi Başkanı Redfield ise bu virüsün mevsim sonuna veya önümüzdeki yıla kadar mevcut kalabileceğini savundu.

Trump, 25 Şubat günü, CDC ve hükümetin yeni koronavirüse karşı iyi yaptıklarını söylerken, New York Valisi Andrew Coumo "CDC yeni virüs karşısında hazırlıksız bulundu. Onlar ilgili çalışmaların ilerlemesine engel oluyor" ifadesini kullandı.

Trump, aynı gün "aşıya çok yakınız" derken, ABD Ulusal Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü Başkanı Antony Fauci ise aşının en erken bir yıl içinde geliştirilebileceğini ifade etti.

Trump, 26 Şubat günü ABD vatandaşlarının yeni virüsü "grip" olarak görmesi gerektiğini söylerken, Fauci yeni koronavirüsten gerçekleşen ölüm oranının mevsim gribinin "birkaç katı" olacağını savundu.

Trump 6 Mart günü, teste ihtiyaç duyan herkesin test edileceğini söylemiş, ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence ise tahminen talebe göre yeterli test kilidinin bulunmadığını vurgulamıştı.

Tweeter'de memnuniyetsizlik ve öfke hakim

Tweeter ABD sivilinde en yaygın sosyal medya platformu olarak kabul ediliyor. Büyük verilere bakıldığında, salgınla mücadeleye ilişkin tweetlerin çoğu memnuniyetsiz ve öfkeli ifadeler içeriyor.

Modern Çin ve Dünya Araştırma Enstitüsü, CDC'nin Tweeter hesabında en çok okunan üç tweet üzerinde analiz yaptı. Alttaki yorumların ciddi kısmı sorgulama, dalga geçme ve alaycı ifadelerden oluşuyordu.

28 Şubat günü CDC'nin tweeter hesabında "şu an yeni koronavirüs karşısında maske kullanılması önerilmiyor" tweeti paylaşıldı. Bu tweete hakaretler yağdı, altında "yalancı" ve "adi herif" ifadeler bile çıktı.

Dünya Sağlık Örgütü Genel Sekreteri Tedros Adhanom Ghebreyesus, Çin'in salgın üssünde son derece katı önlem alarak dünyanın salgınla mücadelesi için zaman kazandırdığını ifade etmişti.

Ama ABD'nin medyası ve sivilin tepkisine göre, ABD bu zaman kazanmayla pek ilgilenmez. ABD'nin gösterdiği sakinlik kamuoyunda ABD sağlık yetkisinin grip hastalarında yeni korona virüs taşıyanların bulunduğu açıklamayı sürekli olarak hatırlatıyor. Acaba yeni koronavirüs gerçekten ABD'den çıkıp yayılıyor mu?

Bir yandan test çalışması ağır gidiyor, diğer yandan toplu etkinliklere yasaklar yeni koyuldu. ABD'de salgının bulaşma durumu açıklanan sayılardan daha ciddi olabiliyor.

Virüs sınır tanımıyor. Kamu sağlık güvenliği insanoğlunun karşılaştığı en büyük kriz olarak kabul ediliyor. Dünya tarihinde görülmemiş bir krizle karşılaştığımız zaman çeşitli ülkeler fikir ayrılığını bir kenara bırakıp el ele vermeli ve sıkı işbirliğiyle dünya genelinde salgına karşı savaş vermeli.