En uzun gece, en kısa gün: Kış Gündönümü (Dong Zhi 冬至)

Çincede Dong Zhi olarak adlandırılan Kış Gündönümü 22 Aralık'ta kutlandı.

Dong Zhi, geleneksel ay takviminde 24 sezondan biri ve yılın son sezonudur. Aynı zamanda Çinlilerin geleneksel bayramlarından biridir. Dong Zhi, yılın en önemli 8 sezonundan biri olarak görülüyordu ve bu sezonda tanrılar ve atalara tapınma geleneği vardı. Halk arasında Dong Zhi'nin yeni yıla kadar önemli bir dönem olduğu inancı çok yaygındı. Bugün Çin'in güney kesimindeki bazı yerlerde atalara tapma geleneği korunuyor. Kuzey kesimde ise Jiaozi yemek bir gelenektir.

Dong Zhi'dan sonra yılın en soğuk günleri başlar, günler uzar, geceler kısalır.

Dong Zhi'nin kaynağı

Donz Zhi ile ilgili birkaç efsane var. Bunlardan birine göre Dong Zhi gününü Çinlilerin atalarından Huangdi ve Yaodi belirledi.

Bir başka hikâyeye göre, 2 bin 700 yılı aşkın süre önce, Çin'de İlkbahar ve Sonbahar döneminde (M.Ö.770-476) Çinlilerin ataları, Tugui adlı bir zaman ölçme cihazıyla "Dong Zhi" gününü belirledi. Dong Zhi, 24 sezon arasında en erken belirlenen sezon olmasıyla da önem arz ediyor.

Çincede "zhi" uç ve son nokta anlamındadır. Bu karakter, hava ısısının Dong Zhi gününde en düşük dereceye inmesi anlamına gelmiyor; yerkürenin güneşin etrafında dönüşündeki konumu işaret ediyor. Kuzey yarımkürede yaşayan insanlar için Dong Zhi günü, gecenin en uzun veya günün en kısa olduğu gündür. Dong Zhi'den sonra günler uzar.

Dong Zhi gününün kutlanması, 1800 yıl önce Han Hanedanı (M.Ö. 202-M.S. 220) döneminde başladı.

Eski Çinliler, Dong Zhi sezonunu, havanın ısınacağının habercisi görüyor ve geleneksel Çin düşüncesinin temelindeki Ying'den Yang'a geçişi sağlayan tanrısal bir dönüşüm olarak addediyordu.

Gök (Cennet) Tapınağı'nda törenler yapılırdı

Eski kayıtlara göre, Dong Zhi gününde imparator nazırlarıyla birlikte beş gün müzik dinler, halk da evlerinde çalgı çalarmış. Dong Zhi gününde imparator gökbilimi ve takvim bilen uzmanları çağırarak takvimi inceler, ayrıca göğe tapınma etkinlikleri düzenlermiş. Bugün dünyaca ünlü Beijing Gök (Cennet) Tapınağı, imparatorun Dong Zhi gününde göğe tapınma etkinliklerini düzenlediği bir yerdi.

Eski zamanlarda, Dong Zhi gününde çok neşeli geçen bir "kışı karşılama" geleneği olduğu görülüyor.

Dong Zhi sabahı insanlar erkenden kalkar, yediden yetmişe herkes şık ve temiz elbiselerle birbirlerini ziyaret ederdi.

Şimdi bile Çin'in bazı bölgelerinde Dong Zhi günü bayram olarak kutlanıyor.

Dong Zhi'ye özgü yemek türleri

Dong Zhi'de Çin'in kuzey kesiminde Jiazo adlı Çin mantısı, diğer bölgelerde farklı yemekler yenir. Örneğin Yangtze Nehri'nin aşağı kesiminde kırmızı fasulye ve yapışkan pirinçle pişirilen pilav yenir.

Söylentiye göre, Gonggong'un serseri bir oğlu varmış, çok kötü şeyler yaparmış. Dong Zhi gününde ölen bu adam hayalete dönüşüp halka zarar vermeye devam etmiş, ancak bu, kırmızı fasulyeden korkan biriymiş. Bu nedenle insanlar Dong Zhi'de kırmızı fasulyeli pilav yermiş.

Başkent Beijing'de Dong Zhi gününde Huntun adlı bir sulu yemek yaygındı. Han Hanedanı döneminde Hunlar kuzeyden Han halkını rahatsız ediyordu, halk huzurdan yoksundu. Hunların iki kabile reisi çok vahşiydi ve Han halkı bu iki kişiye kin besliyordu. Han halkı kıyma içli bir çeşit mantı icat edip iki Hun reisin soyadını birleştirip Huntun adını koydu. Huntun, 2 Hun kabile reisine olan kin, aynı zamanda barış beklentisinin ifadesiydi. İlk Huntun Dong Zhi gününde yapıldığı için, daha sonra bir gelenek haline geldi.

Dong Zhi'de nelere dikkat edilir?

İnsanlar Dong Zhi gününden itibaren "dokuz sayma"ya başlar. Her dokuz gün bir dönem oluşturuyor, ilk dokuz gün "baş dokuz" olarak adlandırılır.

Dong Zhi "ilk dokuz"un ilk günüdür. Toplam dokuz dönemden oluşan bir döngü vardır. Dokuz çarpı dokuz, yani 81 gün sonra, "dokuz bitince şeftali çiçekleri açar", hava da ısınmaya başlar.

Dong Zhi'den sonra yılın en soğuk günlere rastlanır, kalp ve tansiyon hastalarının durumu ağırlaşabilir. Bu nedenle soğuktan ve aşırı yorgunluktan korumaları, fazla içki ve sigara içmemeleri, uygun derecede spor yapmaları tavsiye edilir.

Çin tıbbına göre, kadının vücut yapısı kadının Ying niteliğini belirler. Kadının soğuk günlerde kendisini sıcak tutmaması halinde adet ağrısı yaşanır. Bu nedenle kadın özellikle soğuktan korumaya özen göstermelidir. İnsan vücudundaki "soğuk havanın" ayaktan vücuda girdiğine, bu nedenle kadının gece yatağa girmeden önce ayakları sıcak suda bekletmesinin sağlığa iyi geleceğine inanılıyor. Ayrıca kadın için ciğer çok önemli bir iç organdır, bunun korunması için kişinin öfkelenmemesi gerekir, ıspanak ve kereviz gibi yemekler tüketilmesi de tavsiye edilir.