Turfan Üzüm Vadisi

 

Çin'in kuzeybatısındaki Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nde yer alan Turfan Havzası, ülkede "Alev Kıtası" olarak bilinir. Burada yazın gündüz hava sıcaklığı genellikle 40 dereceyi geçiyor. Buna rağmen Turfan şehrine sadece 10 kilometre uzaklıkta bulunan ve üzüm üretimiyle tanınan Üzüm Vadisi'ndeki hava serin ve rahatlatıcıdır. Uzaktaki karlı dağlardan gelen kar suları buraya ulaşır ve olgunlaşmış üzümler asmalarda sallanır.

8 kilometre uzunluğundaki Üzüm Vadisi'ndeki 220 hektar tarlada üzüm ekiliyor, vadinin kenarlarında tuğladan yapılmış kırmızı evler bulunuyor, burada Uygur milliyetinden binden fazla aile yaşıyor.

Mehmet Hasan'ın ailesi de bunlardan biri. Muhabirimiz 60 yaşındaki Mehmet Hasan'ın evine girdiğinde Mehmet sevimli keçi yavrularına yem veriyordu. Eşi ise 'Nan' denen Uygurların geleneksel ekmeğini yapıyordu. Doğuda ve batıda iki sıra şeklinde tek katlı olarak yapılan odaların damında kerpiçten yapılan ve rüzgarın dört tarafından geçebildiği üzüm kurutma odası bulunuyor. Burada yaşayan her ailenin evinde bulunan, üzüm kurutma odasında birçok raf var. Toplanan üzümler bu raflara asılarak, yüksek sıcaklık ve rüzgarın etkisiyle kurutulduktan sonra, lezzetli kuru üzüm haline geliyor.

Turfan bölgesinde güneş ışığının bol, gündüz ile gece arasındaki sıcaklık farklılığının büyük olmasından dolayı yüksek kaliteli üzüm üretiliyor. Üretilen üzümlerin çoğunluğu kuru üzüm haline getirildikten sonra ülkenin çeşitli bölgelerine satılıyor. Mehmet'in oğlu Erkin, 10 yıl önce üniversiteden mezun olduktan sonra memleketine dönerek Turfan Belediyesi'nde çalışmaya başladı. Ailesinin üzümden sağladığı gelirin ne kadar olduğuyla ilgili olarak Erkin şu bilgiyi verdi: "Ailemin geliri, yıldan yıla artıyor. 10 yıl önce ailemizin üzümden sağladığı gelir 3 bin yuan civarındaydı, şu anda ise 10 bin yuanı geçiyor. Bu rakam benim ve eşimin maaşlarını kapsamıyor."

Mehmet son 10 yılda, Üzüm Vadisi'ndeki Uygur ailelerinin yaşamında kaydedilen büyük değişikliklere değinirken: "İleri ekim teknolojisinden faydalanarak çekirdeksiz kaliteli üzüm yetiştirdik ve yerel turizm sektörüne de katkı yaptık. Bunun sayesinde her ailenin geliri günden güne artmaya devam ediyor. Orta gelirli bir aile olarak, birkaç yıl önce onlarca yıldır oturduğumuz eski kerpiç evi yıkıp, yeni tuğlalı ev yaptık. Yeni televizyon, buzdolabı, çamaşır makinesi ve motosiklet satın aldık." ifadelerini kullandı.

Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi Belediyesinden edinilen bilgilere göre, Çin'de reform ve dışa açılma politikasının uygulanmaya başladığı 1978 yılından bu yana hızla gelişen Xinjiang ekonomisi, yılda ortalama yüzde 10 büyüdü. Bugünlerde Turfan şehrinin Üzüm Vadisi'nde yaşayan köylülerin yaşam seviyesinin yanı sıra çocukların eğitim düzeyi de yükseldi. Son yıllarda çok sayıda gencin üniversite sınavını kazandığını belirten Erkin, sınavdan geçerek hukuk diploması kazandığını söyledi.

Erkin'in eşi Aliye muhabirimize odalarını gösterdi. Odanın duvarlarına Uygur milliyetinin zarif geleneksel el sanat ürünlerinden olan halılar asılı, televizyon, çamaşır makinesi, buzdolabı gibi beyaz eşyaların üzerine Uygur milliyetine özgü ipek ipliklerden nakış işlenmiş bezler örtülü. Aliye, muhabirimize oldukça güzel Uygur giysileri de gösterdi.

Konuksever Mehmet, misafirlerine ikram etmek için, sepetiyle tarlaya üzüm toplamaya gitti. Muhabirimiz de onu takip ederek, üzüm tarlasına ulaştı. Olgunlaşmış ve salkımlar halinde asılı duran bu kadar çok üzümü ilk defa görünce hayran kalan muhabirimiz, Mehmet amcayla birlikte üzüm toplamaya başladı.

Belki Üzüm Vadisi'ndeki güzel ve sakin ortamın çekim gücü, belki de Uygur ailesindeki huzurlu havadan dolayı, muhabirimiz buradan istemeyerek ayrıldı.

Eğer bir gün ayağınız Çin'e düşerse bu gizemli Üzüm Vadisi'ne gidip lezzetli üzümlerin tadına bizzat bakmayı ihmal etmeyin.