İki Toplantı nedir, Çin'in geleceğini nasıl etkiler?

Peki, Çincede "lianghui" olarak söylenen "İki Toplantı" nedir?

İki toplantı, Çin'in en yüksek yasama ve danışma organlarının yıllık toplantılarını ifade eden bir kavram. Bunlar, Ulusal Halk Meclisi (ÇUHM) ve Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı (ÇHSDK) yıllık toplantıları.

Toplantılar, 1959 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 10. yılı münasebetiyle inşa edilen 10 yapıdan biri olan Büyük Halk Sarayı'nda gerçekleştiriliyor.

Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı

Çin'in en yüksek siyasi danışma organı olan Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı (ÇHSDK), toplumun çeşitli kesimlerinden gelen 2 bin 158 üyeden oluşuyor. Bu üyeler, 'memleket meseleleriyle' ilgili öneriler ortaya koyuyor ve bunları değerlendiriyor. ÇHSDK 13. Ulusal Komitesi'nin 1. Toplantısı'ndan bu yana –yani bir yıl boyunca- komiteye bağlı özel komisyonlar ve birimler Ulusal Komite'ye 5 bin 360 önerge sundu, onaylanan 4 bin 567 önerge ilgili hükümet birimlerine iletildi. 20 Şubat'a kadar önergelerin %99,2'si çözüme bağlandı.

ÇHSDK'nın resmi yasama gücü bulunmuyor, ancak bir çeşit 'yumuşak güç' olarak, Çin siyaseti üzerinde etkisi giderek artıyor. ÇHSDK'nin varlığı, sıradan vatandaşın endişe ve beklentilerinin, hükümetin radarına girmesini sağlıyor. Kungfu yıldızı Jackie Chan, eski NBA yıldızı (yeni Basketbol Federasyonu Başkanı) Yao Ming gibi eğlence, spor, iş dünyasından tanınmış isimlerin yanı sıra, ÇKP haricindeki partilerin temsilcileri de bu mekanizma içinde yer alıyor. Çin'de tek parti iktidarı bulunsa da, ÇKP ülkedeki diğer partilerin siyasi danışma sürecine katılımına izin veriyor. 2019'un ÇHSDK Ulusal Komitesi'nde Çin Komünist Partisi üyesi olmayanların %59,9'luk pay oluşturduğu belirtiliyor.

Ulusal Halk Meclisi

Çin'de nihai yasal otoriteye sahip en yüksek yasama organı konumundaki ÇUHM ise anayasa değişikliği ve kanunların düzenlenmesi görevlerini yürütüyor, ayrıca kritik görevlerdeki devlet yetkililerin ve idari birim yöneticilerinin atamalarını yapıyor. ÇUHM, 2 bin 980 delegeden oluşuyor, bu delegelerin 742'si kadın, 468'i işçi ve çiftçi. Çin'deki 55 etnik grubu temsilen 438 delege de konferansa katılıyor.

ABD'de senato ve temsilciler meclisi, Britanya'da lordlar ve avam kamarası örnekleri, Çin'in yasama sistemlerine benzetiliyor. Elbette aralarında çok temel işlev ve yöntem farklılıkları bulunuyor.

İki toplantı, Çin'in içeriden bir fotoğrafını görme imkanı sunuyor. Çin hükümetini bekleyen bazı temel ödevler, bu toplantılarda masaya yatırılıyor. Yoksulluğu azaltmak, giderek artan eşitsizliği kontrol altına almak, kirlilikle mücadele, yolsuzluk, yaşlanan nüfus, güçlü bir sosyal güvenlik sistemine olan ihtiyaç, yapay zeka, robot, nanoteknoloji gibi alanlarda küresel bir lidere dönüşme gibi hedef ve sorunlar, iki toplantı sürecinde enine boyuna tartışılıyor.

İki toplantının, ileride Çin'in dünya siyasetindeki yerine dair vereceği mesajlar da yakından izleniyor. Özellikle, Çin-ABD, Çin-Rusya, Çin-Afrika ilişkilerinin ne yönde gelişeceği, uluslararası toplumun dikkatini çekiyor.

2019'un öne çıkan başlıkları

Bu yıl Ulusal Halk Meclisi'nin gündemindeki önemli konulardan biri Dış Yatırımlar Yasası. Özellikle ortak girişim ve tamamen yabancı sermayeli girişimlere odaklanacak yasa, Çin'in yatırım ortamıyla ilgili endişeleri gidermeyi amaçlıyor. Yasayla teknoloji transferine zorlama ve yabancı şirketlerin faaliyetlerine hükümet müdahalesinin yolu kapanacak.

Savunma bütçesi de merak edilen konulardan biri. Savunma bütçesiyle ilgili 4 Mart günü bilgi veren Çin Ulusal Halk Meclisi basın sözcüsü Sözcüsü Zhang Yesui, 2016 yılından itibaren Çin'in savunma harcamalarının düştüğünü ve 2018'de savunma harcamasının Gayri Safi Yurt İçi Hasılası'nın (GSYİH) %1,3'ünü oluşturduğunu belirterek, aynı dönemde bazı gelişmiş ülkelerdeki savunma harcamalarının GSYİH içinde %2'den fazla pay aldığını kaydetti. Zhang Yesui ayrıca, bir ülkenin başka ülkeler için askeri tehdit oluşturup oluşturmamasının, savunma harcamalarının ne kadar arttığına değil, ülkenin diplomasisine ve savunma politikalarına bağlı olduğunu ifade etti.

Çin'in dışa açılma boyutunu ne kadar genişletileceği de merak edilen konulardan biri. Hükümet çalışma raporunda, 2018 yılında Çin'in dışa açılmasının çok yönlü bir şekilde genişletildiği ve uluslararası ticaret ortamı sıralamasında Çin'in yerinin hızla yükseldiği kaydedildi. Raporda, Kuşak ve Yol'un ortaklaşa inşasında büyük ilerleme kaydedildiğini dile getiren Li Keqiang, Çin'in doğrudan yabancı sermaye kullanımının 138,3 milyar ABD Doları'na ulaştığını ve gelişmekte olan ülkeler arasında ilk sırada yer aldığını belirtti.

Çin Başbakanı Li 2018'i özetledi, 2019 hedeflerini açıkladı

Çin Başbakanı Li Keqiang açılış töreninde hükümet çalışma raporunu açıklayarak, hükümetin geçen yılki çalışmalarını özetledi, 2019 yılı çalışma programını açıkladı.

-2019 için ekonomik büyüme beklentisi %6 ila 6,5 arasında belirlendi.

-Çin hükümeti 2019 için 1,19 trilyon Yuan (177,6 milyar Dolar) savunma bütçesi önerdi.

-Çin'in doğrudan yabancı sermaye kullanımı 138,3 milyar ABD Doları'na ulaştı.

-Mali açık %2,8'lik oranda tutulacak.

-Kent ve kasabalarda 13 milyon 610 bin kişilik nüfus istihdama kavuştu, kırsal kesimlerde yoksul nüfus 13 milyon 860 bin azaldı, halkın kullanılabilir gelirinde %6,5'lik artış görüldü.

-İmalat dahil bazı sektörlere yönelik vergi oranı %16'dan %13'e kadar düşürülecek.

-Yüksek dereceli özerklik ilkesi kapsamlı şekilde uygulanmaya devam edilecek.

-Ekonomik küreselleşme ve serbest ticaret korunacak, DTÖ reformlarına destek verilecek.