Çin'de bahar bayramının simgesi işte bu fotoğraf!

Ay Takvimi'ne göre bugün, 16 Şubat 2018'de başlayan Köpek Yılının son ayının 23. günüdür. Çin'in kuzey kesiminde yaşayanlar, 12. ayın 23. gününe "Xiao Nian", yani "küçük yıl" der. Xiao Nian, güney kesimde bir gün sonra kutlanır.

Xiao Nian, Çinliler için çok önemli bir gündür; bir hafta sonra kutlanacak geleneksel Bahar Bayramı için Xiao Nian gününden itibaren hazırlıklar, örneğin temizlik yapma, bayram için yiyecek, içecek, yeni elbise ve hediyeler alma, aileyle buluşmak için memlekete gitme gibi faaliyetler hız kazanır. Amaç, yeni yılın yeni bir çehreyle karşılanmasıdır. En önemli bayram hazırlıklarından biri olarak, Xiao Nian'da Ocak Tanrısına tapılır.

Ocak Tanrısı, bir dilenciymiş

Geleneksel dünyada, Ocak Tanrısı'nın Xiao Nian'da göğe yükselip bir ailenin geçen yıl ne gibi iyilik ve kötülükler yaptığı hakkında Gök Tanrısı'na rapor verdiğine ve Gök Tanrısı'ndan mükafat veya ceza talep ettiğine inanılırdı.

Ocak Tanrısı'nın aslında Zhang Sheng adlı bir kişi olduğu söyleniyor.

Zhang Sheng evlendikten sonra karısı ve ailesine bakmıyor, keyifli bir yaşam sürüyormuş, sonunda tüm varlıklarını kaybetmiş ve bir dilenci olmuş. Sokaklarda hayatta kalmak için kapı kapı dolaşan Zhang Sheng bir gün eski karısı Guo Dingxiang'ın evine gelmiş. Zhang Sheng o an utancından dolayı kendisini ocağın içine atmış ve ölmüş.

Gök Tanrısı Zhang'ın hikayesini öğrendikten sonra Zhang'ın yaptığı hataların farkında olduğunu düşünmüş, kendini ocağa attığı için Zhang Sheng'a Ocak Tanrısı unvanını vermiş ve 12. ayın 23. veya 24. gününde göğe yükselip bir ailenin geçen bir yıl boyunca ne gibi iyilikler ve kötülükler yaptığı hakkında rapor sunması ve ayın 30. gününde atladığı ocağa geri dönmesi talimatını vermiş.

Ocak Tanrısı'nın Gök Tanrısı'na ne diyeceği, bir ailenin yeni yıldaki mutluluğunu ilgilendiriyor, bu nedenle halkın gözünde Ocak Tanrısı'na saygı göstermek şarttır. Ocak Tanrısı'nın kendileriyle ilgili göğe olumlu şeyler söylemesi için tüm aileler bu gün boyunca Ocak Tanrısı'na dua eder, huzur ve bolluk dilerdi. Eskiden hükümet kuruluşları 12. ayın 23. gününde, sıradan halk ertesi gün, balıkçı aileler ise 25. gün ibadet ederdi, ibadetten sonra Bahar Bayramı'nı karşılama hazırlıklarına resmen başlanırdı.

Ocak Tanrısı'nı tatlı konuşturmak

Ocak Tanrısı'na dua edilirken, Ocak Tanrısı'nın resmi önündeki özel masa üzerinde şeker, su, soya fasulyesi ve ot konurdu. Son üç malzeme Ocak Tanrısı'nın göğe yükselirken bineceği atın yemidir. Çin'in güney kesiminde ise şekerin dışında daha başka yemekler de konurdu. İbadet sırasında şeker veya bal eritilerek Ocak Tanrısı'nın ağzına sürülürdü. Böylece Gök Tanrısı'nın önünde kötü sözler söylemeyeceğine, ailelere mutluluk ve huzur getireceğine inanılırdı.

Eskiden halk arasında büyük bir kötülük yapanın ömrünün 300 gün, küçük bir kötülük yapanınkinin ise 100 gün azalacağı inanışı çok yaygındı.

Bazı yerlerde insanlar Ocak Tanrısı'nın Gök Tanrısı önünde tatlı dille konuşması ve dünyaya döndüğünde tüm ailesini korumasını sağlamak için çeşitli yöntemlere başvururdu. Bazı insanlar şeker sunarak Ocak Tanrısı'nın dişlerine sürüp, bazıları ise damıtılmış tahılı ocağa sürer, Ocak Tanrısı'nı sarhoş edip konuşturmamaya çalışırdı. Geleneğe göre, Ocak Tanrısı'nı uğurlama ve karşılama törenine her ailenin erkek üyesi "evin reisi" olarak başkanlık eder.

"Xiao Nian" gününde Ocak Tanrısı'na ibadet edildikten sonra tanrılar göğe yükseldiği için dünyada hiç tabu kalmadığına inanılırdı. Bu nedenle yılbaşına kadarki 7 gün içindeki herhangi bir günde düğün yapılırdı.

Bayramın diğer hazırlıkları ve bayram trafiği

Bahar Bayramı'na bir hafta kaldığı için Xiao Nian'dan itibaren bayram hazırlıkları yoğunlaşır, evde temizlik yapılıp uğursuzluklar tozlarla atılır, yeni yıl yeni bir yüzle karşılanır, uğur simgeleyen kesme kağıtlar pencerelere, yeni yıl resmi kapıya ve Duilian (bahar beyitleri) kapılara yapıştırılır.

Bahar beyitlerine insanların dileği yansıyor: Kuyu Tanrısı için kuyunun denizlere ve evin ırmaklara gitmesi; köylünün evi için bol mahsul ve evcil hayvanlar, dağ yüksekliğinde pirinç ve un, deniz derinliğinde yiyecek yağ ve tuz....

Xiao Nian için şöyle denir; paran olsun veya olmasın, yeni yıl için saçlarını kestirirsin. Bu nedenle Bahar Bayramı'ndan önce bir hafta, kuaförler tıklım tıklım dolu olur.

Bayramdan önce ailesine kavuşmak, Çin halkının bir geleneğidir. Bugün şehirlere göç eden köylü nüfus bu geleneği çok iyi koruyor, bayramdan bir ay önce bile herkes memleketine dönmeye çalışır. Kentlerde okuyan üniversite öğrencileri ve çalışan köylü nüfusun ailelerine kavuşma çabasından dolayı, tren bileti bulmak epey zordur, modern dünyanın en büyük insan hareketliliği olarak görülen Bahar Bayramı'ndan önceki bu sürece "Bahar Bayramı Trafiği" deniliyor.

2 yıl önce Çin'de sosyal medyada paylaşılan bir fotoğraf herkesi duygulandırmıştı; aşırı kar yağışından dolayı otobüs seferleri durmuştu, trenden inen bir köylü otobüs bulamayınca valizini sırtlanarak dağa tırmanıyordu, bu köylünün tek bir amacı vardı; yeni yıl arifesinde ailesine kavuşmak! Bu fotoğraf, Çin'de Bahar Bayramı'nın öneminin simgesi gibidir.