Geleneksel Çin Tıbbı'na bakış

Dünyanın bir çok ülkesinden hastalar Batı'nın tıbbi tedavi ve ilaç sektörünün çare bulamadığı dertleri için Geleneksel Çin Tıbbı'nda şifa buluyor. Son yıllarda gerek sosyal medyada gerek halk arasında popüler olan Geleneksel Çin Tıbbı geçmişten beri Çin'de tercih edilen tedavi sistemi oldu. Buna rağmen Geleneksel Çin Tıbbı'nın insanlığa getirdiği mucizeleri nasıl gerçekleştirdiği konusunda yeterli bilgi sahibi değiliz. Gelin hep beraber eski Çin'den bu yana vakur erdemiyle günümüze kadar ulaşan Geleneksel Çin Tıbbı'nı yakından tanıyalım.

Geleneksel Çin Tıbbı, insanı etkileyen her türlü hastalığa tanı ve tedavi uygulayarak araştırma ve ilaç geliştirme konularında ilerleme kaydeden bir bilim dalı. Çin'in tarihinden gelen bilgi ve birikime sahip Geleneksel Çin Tıbbı'nın kaynağının Sarı Nehir bölgesi olduğu yönünde fikir birliği bulunuyor. Yüzlerce yıl boyunca farklı tarihi dönemlerde elde edilen bilgi ve birikimle kendi sistemini kuran Geleneksel Çin Tıbbı'nın oluşmasında özverili çalışmalarda bulunan birçok Çinli hekiminin emeği büyüktür. Çoğunlukla sentez ve analiz yöntemleriyle tıbbi sorunlara yaklaşan ve çözüm bulan Çinli hekimler zaman içinde kendi isimleriyle anılan ekolleri, ilaçları, tıbbi eserleri ve görüşleri ortaya koydular.

Örneğin Shang Hanedanı dönemine ait 3 bin yıllık bir kemik üzerine yazılı belgede, Çin'deki sağlık sistemi ve 10'dan fazla hastalık hakkında tarifler bulundu. Han Hanedanı döneminde ise Çin'de cerrahlık yüksek bir düzeye ulaştı. Bu dönemde "Üç Devlet Dosyası" adlı kitapta, ünlü hekim Hua Tuo'nun anestezi yoluyla hastalara çeşitli ameliyatlar uyguladığı anlatılır. Nabza bakma tekniklerinde Sui ve Tang Hanedanı (M.S. 581-907) arasında, akupunktur eğitiminde Son Hanedanı döneminde (M.S. 960-1279) büyük gelişme kaydedildi.

Peki Geleneksel Çin Tıbbı'na göre hastalıklara teşhis koymak için hangi kuramlara başvuruluyor. Son derece derin felsefik bir yaklaşıma sahip söz konusu kuramlar özünde uzmanın getireceği özel dahiyane uygulamalarla bütünleştiğinde tıbbi mucizeler yaratabiliyor. Bunun için Geleneksel Çin Tıbbı'nın temelini oluşturan kuramlara genel olarak bakmak, fikir edinme açısından önemlidir.

Yin-Yang kuramı

Eski Çin felsefesini esas alan Yin-Yang Kuramı insan doğasındaki iki farklı uç arasında dengeyi gözeten bir yaklaşımdır. Yanlış bilinen bir bilgi ise Yin'in olumsuz Yang'ın olumlu enerjiyi temsil ettiği yönündeki önyargıdır. İki farklı durumu anlatan söz konusu kuramı anlatmak için soğuk ve sıcak durumlarından bahsetmek gerekir. Soğuk ve sıcağın hiçbiri kötü bir enerji olmadığı gibi her iki durumun aşırısı insan sağlığına zarar verir. Yin ve Yang adı verilen iki enerji biçimi arasında dengenin korunması gerekir. Yin-Yang arasındaki dengenin bozulması durumunda hastalıklar ortaya çıkar. Her iki enerji arasındaki hareketi ve değişimleri gözlemleyerek teşhis ve tedavi sunan Yin-Yang kuramı Geleneksel Çin Tıbbı'nın temelini oluşturur. Buna göre insan vücudunun alt ve üst, sol ve sağ, iç ve dış kısımları arasında uyum olmalı, eğer çelişki varsa giderilerek tedavi süreci başlatılmalıdır.

Wuxing kuramı

Altın, tahta, su, ateş ve toprak elementlerinin nesnel dünyadaki değişik durumlarının özelliklerini yorumlayan Wuxing kuramı, elementler ve insan bedeni arasındaki karşılıklı bağlantıları ve dönüşümün kurallarını açıklar. Altın, tahta, su, ateş ve toprak elementleri akciğer, kalp, karaciğer, böbrek ve dalak organlarının öncülüğündeki beş sistemi temsil eder. Böylece Geleneksel Çin Tıbbı Wuxing kuramına göre insan vücudundaki organlar arasındaki bağlantıları ve iç organlar arasındaki dengenin bozulmasının hastalıklara neden olduğunu açıklar.

Sirkülasyon-Hava kuramı

Doğada meydana gelen meteorolojik ve mevsimsel değişikliklerin kronolojik olarak insan sağlığına olan etkilerini araştıran Sirkülasyon-Hava kuramına göre, doğada temelde 5 adet sirkülasyon gerçekleşir. Bunlar altın, tahta, su, ateş ve toprağın tabiattaki dolaşımıdır. Bir yıl içinde mevsimleri kış, sonbahar, yaz, uzun yaz ve orta bahar olarak derecelendiren kuram, ayrıca hava koşullarını da ateş, kuru, nem, sıcak, soğuk ve rüzgar olmak üzere altı başlık altında toplar. Hava ve sirkülasyon koşullarının insan sağlığına olan etkisi tüm olasılıklarıyla değerlendirilip, teşhise varılır ve ardından tedaviye geçilir.

İç Organlar kuramı

İnsan vücudundaki iç organları sınıflandıran İç Organlar kuramı, organlar arasındaki etkileşimde oluşan sorunları teşhis etmeye odaklanır. Bunun için detaylı bir şablona ihtiyaç duyan kuram, altı boş iç organ (safra kesesi, mide, sidik torbası, Sanjiao (üç vücut boşluğu) kalın ve ince bağırsak), beş dolu iç organ (dalak, böbrek, kalp, karaciğer, safra kesesi) olmak üzere organları sınıflandırır. Ayrıca kalıcı organlar adı altında (atardamar, rahim, kemik, kemik iliği, beyin) bir grup organ ya da unsurların işlevlerinin hastalıklarla olan ilgisini araştırmaktadır.

Esas-Yan Kanallar kuramı

İnsan vücudunda kan ve nefes dolaşımını sağlayan kanalların içten dışa, yukarıdan aşağıya hareketini inceleyen Esas-Yan Kanallar kuramı, teşhis koyarken vücuttaki ilgi kısımların doku, renk, şekil ve ısı değişimini gözlemler. Böylece nabız kontrolü ve yüz rengi incelemesi gibi yöntemlere sıkça başvurulur.

Çin'de çeşitli hastalıkları söz konusu 5 kuramı kullanarak teşhis ve tedavi metodları geliştiren Geleneksel Çin Tıbbı'nda araştırmalar ve ilaç geliştirme çalışmaları devam ediyor.