Bir ulusal kültür mirası: Huangmei Operası

Çin'in geleneksel operalarından biri olan Huangmei Operası, Huangmei Melodisi veya Çay Filizi Toplama Operası adıyla da biliniyor. Opera, Hubei eyaletinin Huangmei ilçesinde doğduğu için bu adla anılıyor. Ancak Huangmei Operası, Hubei'de değil, komşu Anhui eyaletinin Anqing şehrinde gelişip büyümüştür.

Huangmei Operası, Pekin Operası, Yue Operası, Ping Operası ve Yu Operası ile birlikte Çin'in en büyük 5 operası olarak kabul ediliyor. Anhui eyaletindeki yerli operalardan biri olan Huangmei Operası, özellikle Hubei, Jiangxi, Fujian, Zhejiang, Jiangsu, Hong Kong ve Taiwan'da profesyonel veya amatör toplulukların çabalarıyla adını duyurdu.

Lirik ve hızlı melodisiyle zengin bir ifade gücüne sahip Huangmei Operası'nın en seçkin eserlerinden Tian Xian Pei (Tanrıçanın Evliliği), güzel müziği ve oyuncuların performansıyla tanındı, bu oyun Huangmei Operası'na sayısız hayran kazandırdı.

20 Mayıs 2006'da Huangmei Operası, Çin'in ulusal düzeyde maddi olmayan kültür mirasları listesine alındı.

Tang Hanedanı'na kadar dayanan Huangmei Operası

Huangmei Operası'nın tarihi, Tang Hanedanı'na (618-907) kadar dayanıyor.

Halk türküleri ve danslarından beslenen Huangmei Operası'nın ilham kaynağı, tarlada ve dağlarda çalışan köylüler ve çobanlar, çocukların ve kadınların söylediği şarkılardır.

Tarihi kayıtlara göre, Tang Hanedanı döneminde Huangmei ilçesinde çay filizi toplama türküsü çok yaygındı. Türkünün Song Hanedanı (960-1279) dönemindeki gelişmesi ve Yuan Hanedanı döneminde Zaju (müzik eşliğinde şiirsel drama türü) tarafından etkilenmesinin sonucu, bir çeşit halk operası türü ilk şeklini aldı. Ming (1368-1644) ve Qing (1616-1911) hanedanlarına gelindiğinde Huangmei ilçesinde opera daha da popüler hale geldi.

Qing Hanedanı döneminde imparator Daoguang'ın hükümdarlığında (1821-1851) Huangmei Operası resmi bir hüviyet de kazandı, ardından Yangtze Nehri'nin orta ve aşağı kesimlerindeki bölgelerde yaygınlaştı.

Huangmei ilçesi, Yangtze Nehri'nin kuzey kıyısında yer alıyor. Tarihte çoğu zaman ilçenin yer yüzeyi nehir kıyısından daha alçakmış, hatta halk arasında "nehir evlerin üstünden akıyor" denirmiş, bu nedenle sel felaketi gibi doğal afetler sıkça yaşanıyormuş. Bu felaketler karşısında Huangmei ahalisi her an memleketinden ayrılıp uzak diyarlarda hayatta kalabilmek için opera öğrenirdi. Bu, Huangmei Operası'nın diğer bölgelere yayılmasını sağladı.

Huangmei Operası, Qing Hanedanı döneminde Qianlong'un hükümdarlığı (1736-1796) sırasında büyük ilerleme kaydetti. Operanın bir kolu Anhui eyaletine, Huaining ilçesi merkezli Anqing bölgesine taşındı, bu mezhep Huai Melodisi olarak adlandırılıyordu. Bu, Huangmei Operası'nın öncüsüydü.

Huangmei Operası'nın başlangıcında opera, mono dram olmakla sınırlıydı, daha sonra 3 çalgılı, 7 oyunculu, orkestralı olmak üzere 3 aşama geçirdi.

1950'li yıllarda, Anhui Huangmei Operası Topluluğu, geleneksel oyunlardan "Dong Yong'un Kendini Satması" hikayesini "Tian Xian Pei" adıyla beyaz perdeye taşıdı. Bununla Huangmei Operası yurt içinde ve dışında meşhur oldu, Çin'in 5 büyük operası arasına girdi.

Huangmei Operası'nın beşiği olarak bilinen Huangmei ilçesine, Ağustos 1995'te Kültür Bakanlığı tarafından Huangmei Operası'nın Memleketi unvanı verildi.

Peki Huangmei Operası'nda nasıl bir rol dağılımı var? Gelin şimdi oyundaki ana karakterleri tanıyalım: Zheng Dan (saygın yetişkin kadın), Xiao Dan (enerjik ve duygulu genç kız), Xiao Sheng (genç erkek), Xiao Chou (komik karakter), Lao Dan (yaşlı kadın, çoğu zaman yardımcı rol), Hua Lian (boyalı yüz-erkek), Zheng Sheng (yaşlı erkek) olmak üzere 7 önemli rol oyunda dikkat çeker.

Huangmei Operasında, Han milliyetinin geleneksel kıyafetleri giyilir, bu kıyafetler daha çok Tang, Song ve Yuan hanedanları dönemine aittir. Pekin Operası'yla kıyaslandığında Huangmei Operası o kadar gösterişli sayılmaz, daha zarif ve doğaldır. Makyaj konusunda daha çok kaş ve göze önem verilir, ancak makyaj hafiftir, Xiao Sheng karakterinin gözleri bir hayli çekik olur.

Tian Xian Pei (Tanrıçanın Evliliği)

Tanrıçanın Evliliği, Çin'in eski mitolojilerinden biri. Mitolojinin orijinali, halk arasında yaygın bir versiyondu. 1951 yılında Anqing Kültür Salonu'ndaki bir görevli tarafından uyarlandı.

Bu uzun efsanede şöyle bir hikaye anlatılıyor: Fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Dong Yong babasını kaybeder, defin işlemleri için para bulamayınca, kendisini Fu adlı bir ağaya 3 yıl süreyle satmak zorunda kalır. Dong Yong, babasını defnettikten sonra Fu ağanın kölesi olarak 3 yıl tek bir kuruş almadan çalışacaktır.

Gök Tanrısı'nın güzel ve iyi kalpli kızı Qixiannu, dürüst genç Dong Yong'a aşık olur ve gizlice gökten dünyaya iner, türlü engelleri aştıktan sonra Dong Yong'la evlenir. Qixiannu, bir gece 10 tomar (aşağı yukarı 330 metre uzunluğunda) ipek dokur, ve Dong Yong'un Fu ağa için ücretsiz çalışma süresinin 100 güne kadar indirilmesini sağlar.

100 gün sonra Dong Yong ve Qixiannu mutlu bir yaşama kavuşacaktır. Ancak haberi öğrenen Gök Tanrısı, kızı Qixiannu'ya çok kızar ve derhal göğe geri dönmesini ister. Dong Yong'un zarar görmemesi için Qixiannu büyük bir acıya dayanarak, sevgilisiyle tanıştığı akasya ağacının altında aşkına veda eder.

Hikaye, Qixiannu ile kız kardeşleri ve Dong Yong'un insanlığındaki güzel yanları övüyor, Fu ağanın çirkin ve acımasız yüzünü eleştiriyor. Gök ile yer arasındaki gerçek aşkı tasvir eden hikaye, Huangmei Operası sahnesinde gösterildikten sonra çok sayıda hayran topladı ve bu operaya ilgi arttı.