Çin'in ikinci büyük operası: Yue Operası

Yue Operası, Pekin, Huangmei, Ping ve Yu operalarıyla birlikte geniş bir hayran kitlesine sahip. Yue, Çin'de en geniş coğrafyaya yayılmış opera türü olarak da biliniyor, bu yönüyle bazı ülkelerde "Çin Operası" adıyla da anılıyor.

Zhejiang eyaletinin Shengzhou kentinde doğan Yue Operası, Shanghai kentinde canlılık kazandı, ardından dünyaya yayıldı. Başlangıçta tüm oyuncular erkekti, daha sonra Kunqu gibi yerel operalar ve Batılı tiyatro anlayışının etkisiyle kadın oyuncular da Yue Operası'nda sahneye çıkmaya başladı.

Yue Operası'nın beşiği: Shengzhou

Lirik olması ve şarkı söylenerek icra edilmesi, Yue Operası'nın en belirgin özelliğidir.

Güzel melodiler ve duygusal hareketler, Yangtze Nehri'nin güney kesimine ait klasik bir zarafeti yansıtır. Genellikle "yetenekli, bilge ve güzel kız" karakterini öne çıkaran Yue Operası'nın en az 13 okulu olduğu savunuluyor. Opera, Çin'in güneyindeki Shanghai, Zhejiang, Fujian, Jiangxi ve Anhui, kuzeydeki Beijing ve Tianjin gibi bölge ve şehirlerde çok popüler.

1852 yılında Sheng ilçesinde bir köylü, köy sahnesinde opera söyleme tekniğini icat etmiş.

27 mart 1906'da Sheng ilçesine bağlı Dongwang köyünde bir grup oyuncu 4 çeltik fıçısı üzerine bir tahta levha döşeyerek, birkaç küçük çaplı opera oyunu oynamış. Bu, Yue Operası'nın ilk sahne gösterisiymiş. Bu nedenle 27 Mart 1906, Yue Operası'nın doğum günü kabul ediliyor.

Opera toplulukları 1917 yılında Shanghai kentine gitti, ancak oyunun basitliği ve o dönem için yeterince estetik olmamasından dolayı izleyici sayısı azdı. Diğer operaların performans tekniğini benimsedikten sonra Yue Operası toplulukları Shanghai'da ayakta durmayı başardı.

1920'li yıllarda, bazı ünlü oyuncular, erkek-kadın eşitliği düşüncesi doğrultusunda yeni senaryolar hazırladı ve izleyicilerin beğenisini kazandı. Bir tiyatronun patronu Zhou Linzhi, Sheng ilçesinden bir halk müzik grubunun 3 müzisyenini Shanghai'ya davet edip profesyonel bir bando oluşturdu. Bu bandonun kuruluşuyla, Yue Operası'nın müzik çerçevesi de şeklini aldı.

1923 yılının temmuz ayında Sheng ilçesinden işadamı Wang Jinshui, memleketinde kızları çalıştıran bir Yue Operası topluluğu kurmuş. Bu topluluğa 13 yaşından küçük 20'den fazla kız çocuk alınmış. Ertesi yılın ocak ayında bu çocuk oyuncular Shanghai'da sahneye çıkmaya başlamış.

17 Eylül 1925'te Shanghai'daki Shenbao (申报) gazetesinde yer alan bir reklamda ilk kez Yue Operası adı yazıldı. 1928 yılının ocak ayı itibariyle kız oyunculardan oluşan topluluklar Shanghai'ya akın etti, 1941 yılının ikinci yarısında topluluk sayısı 36'ya ulaşmıştı. Sadece erkeklerden oluşan topluluklarsa tamamen ortadan kayboldu.

Shanghai, Mayıs 1949'da kurtuluşa kavuştu, ertesi yıl 12 Nisan günü, Shanghai'da ilk ulusal opera topluluğu, Huadong Yue Operası Deneysel Topluluğu adıyla kuruldu. Mart 1955'te Shanghai Yue Operası Topluluğu faaliyete başladı.

Yue Operası'nın başarıları

1949 yılında kurulan Çin Halk Cumhuriyeti'nin ilk renkli opera filmi Liang Shanbo ve Zhu Yingtai, 1953 yılında çekilen bir Yue Operası filmidir.

Film o kadar meşhur oldu ki, Hong Kong bölgesinde beyaz perdeye taşındıktan sonra gişe geliri rekor kırdı.

Birleşmiş Milletler'in Cenevre'de gerçekleştirilen toplantıları sırasında Başbakan Zhou Enlai tarafından yabancı liderler ve gazetecilere bu film hediye edildi. Doğu'nun Romeo ve Juliet'i olarak adlandırılan Liang Shanbo ve Zhu Yingtai filmi, uluslararası toplumun "kızıl Çin'de geleneksel kültürün gelişmesi" konusunda duyduğu endişeleri gidermede önemli rol oynadı.

Dünyaca ünlü keman konçertosu Liang ve Zhu, aynı adlı Yue Operası'ndan esinlenerek bestelendi. Liang Shanbo ve Zhu Yingtai adlı film, Yue Operası'nın yurt içinde ve dışındaki etkisini hayli artırdı, operayı popüler hale getirdi.

1962 yılında çekilen "Kızıl Köşkün Rüyası" adlı Yue Operası filmi, 1980 yılında sinemalarda gösterildikten sonra 200 milyon yuan gişe geliri elde etti, bu oldukça şaşırtıcı bir rakamdır, zira o dönemde bilet ücreti sadece 0.2 yuandı. 1.2 milyar izleme sayısı Çin sinema tarihinde aşılması zor bir rekordur. Filmin şarkısı "Gökten kız kardeşim Lin düştü" kısa sürede ülke genelinde popüler oldu.

1950 ve 1960'lı yıllar, Yue Opeası'nın altın dönemiydi, bu dönemde önemli etki yaratan bir grup seçkin eser yaratılmıştır. Liang Shanbo ve Zhu Yingtai, Kızıl Köşkün Rüyası, Xi Xiang Ji gibi oyunlar, klasik eser olarak savunulmuştur, bazıları beyaz perdeye taşınmıştır. 1960'lı yıllarda Yue Operası Çin'in 20'den fazla eyalet ve şehrine yayılmıştır.

20 Mayıs 2006'da Yue Operası, ulusal düzeyde maddi olmayan kültür mirasları listesine alınmıştır. Resmi olmayan istatistiklere göre, Yue Operası oyunlarının sayısı 6 bini aşmıştır.

Shengzhou'da Yue Opera Kasabası kuruldu

Çin Opera Yönetmenleri Derneği Başkan Yardımcısı Guo Xiaonan'ın yeni bir unvanı daha oldu: Yue Operası Kasabası Kültür Turizm Şirketi yönetim kurulu başkanı.

Yue Operası Kasabası, Yue Operası'nın beşiği olan Shengzhou şehrinin Shijia'ao köyünde kuruldu. Köyden geçen Shanxi nehrinin ayna gibi berrak suyu, kıyıdaki tarla manzarasını yansıtıyor.

Yönetmen Guo Xiaonan, Yue Operası teması altında, uluslararası düzeyde opera ortamı yaratılacağını belirtti. Kasabada 3 büyük tiyatro, onu aşkın orta veya küçük tiyatro bulundurulacak. Klasik Yue Operası'nın aktarılmasının yanı sıra, Batı tarzı opera, müzikal, dans, deneysel tiyatro, öncü tiyatro ve rock müzik gibi dallar da kasabada yer alacak. Ayrıca köye resim, çömlek ve konfeksiyon gibi alanlarda uzmanlar davet edilecek.

Shengzhou, mart ayının sonunda Uluslararası Tiyatro Kasabası Birliği Forumu'nun ilkine ev sahipliği yapmıştı.