Ve ejder başını kaldırdı...

"Ve ejder başını kaldırdı" başlığına bakıp, bu sözü Çin'in yükselişi ve gelişmesiyle ilgili bir metafor olarak düşünmeyin; ejder başını kaldırdı ifadesinin ardında, geleneksel bir festivalin öyküsü var...

18 Mart günü Çin halkı yine geleneksel bir festivalini coşkuyla kutladı. "Ejder başını kaldırdı" anlamındaki Long Tai Tou Festivali, Çin'de geleneksel festivallerden biri. Ay Takvimi'ne göre ikinci ayın ikinci gününe denk gelen bu festivalde, Çinlilerin totem hayvanı olan ejderin başını kaldırdığına inanılıyor.

Çin'de ikinci ayın ikinci gününde, kuaför ve berberlerde yer bulmak çok zordur; çünkü çok sayıda kişi o gün bu dükkânlara akın eder!

Bunun ardında eski bir inanış var, ikinci ayın ikinci gününde, ejder saçına benzer şekilde saç kestirmenin uğur getireceğine inanılır. Şimdi gelin, bu ilginç geleneğin kaynağını öğrenelim...

Altın fasulye çiçek açar mı?

Muhtelif efsanelerden birine göre, Wu Zetian (MS 624-705) 67 yaşında tahta geçerek Çin tarihindeki ilk kadın imparator olmuş. Buna razı olmayan göğün ve yerin hükümdarı Yuhuang Dadi, 3 yıl süreyle dünyaya yağmur yağdırılmaması emrini vermiş. Dünyadaki insanların kuraklıktan mağdur ve aç kalmasına acıyan Yu Long (Yeşim ejder anlamında) gizlice yağmur yağdırmış. Yuhuang Dadi, haberi duyar duymaz çok kızmış ve cennet ırmaklarından sorumlu Yu Long'u cennetinden kovmuş, dev bir dağın altına defnedilmesini ve dağın önünde Yu Long'un "suçunun" yazıldığı bir kitabe dikilmesini istemiş. Bu kitabede, "Yu Long'un cennete dönmesi için altın fasulyenin çiçek açması şarttır" yazıyormuş.

İnsanlar iyi kalpli Yu Long'u kurtarmak için çiçek açabilen bir "altın fasulye" aramaya başlamış ancak uzun bir süre bulamamışlar. Ertesi yıl, ikinci ayın ikinci günü, çiftçiler altın renkli mısır tohumlarını güneşe sererken akıllarına şu gelmiş; mısır "altın fasulye" gibi, kavurulunca rengi değişir ve "çiçek açan altın fasulye olur".

Bu fikir hemen yayılmış ve her bir aile hemen mısır patlatmaya başlamış, ardından avlulara masalar yerleştirilerek üzerlerinde tütsü yakılıp patlamış mısırlar koyulmuş, amaç Yu Long ve Yuhuang Dadi'nin bunu görmelerini sağlamak.

Halkın meramını anlayan Yu Long hemen Yuhuang Dadi'ye seslenmiş; "Altın fasulye çiçek açtı, beni serbest bırakın."

Yuhuang Dadi, Yu Long'u serbest bırakmak zorunda kalmış ve Yu Long'un dünyaya yağmur yağdırmaya devam etmesine izin vermiş. Bundan sonra halk arasında ikinci ayın ikinci gününde mısır patlatma ve fasulye kavurma işi, bir gelenek haline gelmiş.

Elbette dünyada ejder diye bir yaratık yok, ejder Çinlilerin atalarının hayal gücüyle yarattıkları bir varlık. İkinci ayın ikinci günü yaklaştığında bahar mevsimi döner, insanlar ejderin ortaya çıkıp zararlı böcekleri engellemesini ve bol mahsule vesile olmasını ümit eder.

İkinci ayın ikinci günüyle ilgili adetler

Çin halkının gözünde, ejder uğurlu bir yaratık; bulut ve yağmurdan sorumlu ejder ikinci ayın ikinci gününde cennete yükselirmiş.

Aslında Ay Takvimi'ne göre ikinci ayın ikinci gününde Çin'in birçok bölgesi yağmur mevsimine girer. Bu aslında doğal bir kuraldır, ancak eski zamanlarda insanlar bunu ejderin başarısına bağlarmış, böylece "ikinci ayın ikinci gününde, ejder başını kaldırır" ifadesi ortaya çıkmış.

"Ejderin başını kaldırması" meteorolojik bir durumu ifade ediyor; Zhe Böcekleri olarak da adlandırılan yılan, akrep, kırkayak ve kaplumbağa gibi böcek ve sürüngenler, bütün kış mevsimi boyunca toprak altında yemeden, hareket etmeden kalır, ancak baharda yavaş yavaş uyanmaya başlarlar. Halk arasında "İkinci ayın ikinci gününde, ejder başını kaldırır, akrep ve kırkayak başını gösterir" diye bir söz çok yaygındır.

Long Tai Tou festivali, güzel bahar mevsiminin adım adım yaklaştığını simgeliyor, bununla ilgili çeşitli gelenek ve görenekler bugüne kadar korunmuştur, tabii tüm gelenekler ejderle ilgili, örneğin ejder pulu çöreği, ejder pulu makarnaları yenir, kadınlar "ejderin gözlerine zarar vermemek için" iğnelere dokunmaz. İnsanlar evde mum ışığında evin damına bakıp, akrep ve kırkayak böceklerini temizler.

Çin'de bir atasözü şöyledir: "Ejder başını kaldırmadan gökten yağmur gelmez."

Ejder, yağmurdan sorumlu bir tanrıdır; yağmur miktarı elbette o yılın mahsulünü etkiler. Bu nedenle ejderden yağmur yağdırmasını dilemek için insanlar ikinci ayın ikinci gününde Ejder Tapınağı'na gidip tören düzenler, ejderi eğlendirmek için gösteri yapardı. O gün evde iğneye dokunmak yasaktı, ejderin gözüne zarar verilebileceği endişesiyle. Nehirden su taşımak ve ev inşa etmek de uğursuz eylemler olarak bilinirdi. Ejder dansı yapmak, "ejder tıraşı olmak", çocuklara kalem tutturarak yazı yazdırmak gibi gelenekler çok yaygındır. Bu gelenekler Çinlilerin iyi talih ve güzel bir yaşam hevesini yansıtıyor.

Bu festivalde yemek olarak mantı yenir, mantıya "ejder kulağı" denir.

Herkesin yapması gereken bir şeyse saç kestirmektir. Bu geleneğin çocuklara sağlık ve büyüklere şans getireceğine inanılır.

Çocuklar gün doğumundan önce ders kitaplarını okur ve yazı yazar, böylece başarılı ve seçkin biri olmayı hayal eder. Köylüler ise havanın ısınmaya başladığı bu mevsimde sığırla toprağı sürüp ekim yapmaya hazırlanır.

Long Tai Tou festivali, Tang (618-907) ve Song (960-1279) hanedanlarında "sebze toplama günü" olarak bilinirdi, o gün insanlar kırlara gidip taze sebzeler toplarmış. Bu özel gün şiirlere de konu olmuştu.

Diğer etnik gruplar da bu festivali kutluyor

Ay takvimine göre ikinci ayın ikinci gününü, Hanların dışında Mançular da büyük bir bayram olarak kutlarlar.

Bayramdan bir gün önce Mançu kadınlar, bir çeşit ot, bez ve renkli ipliklerle biri büyük, biri küçük ikişer ejder diker. Bayram günü iki ejder figür, çocuğun elbisesine asılır, bu uygulama çocuğun yazın gök gürültüsünden ve yağmur yağışından korkmamasını ve sağlıklı büyümesini amaçlar. Tarım için değerli yağmur suyu ve bol mahsul dilemek için tören düzenlenir, özel yemekler yenir. O gün kadınların dikiş işi yapmasının uğursuzluk getireceğine inanılır.

Long Tai Tou festivali "ejderin başını kaldırdığı gün" olarak bilinirken, Miao etnik grubuna mensup kişiler için de "gelin günü", "akraba ziyaret günü" olarak bilinir.

Bu gün, her Miao bayram kıyafetlerini giyer. Her aile onlarca tavuk ve ördek yumurtası haşlar, yumurtalar kırmızı, yeşil, mor ve mavi renklere boyanır, ardından en yaşlı kişi tarafından dağıtılır, renkli ve güzel yaşam dilekleri sunulur. Aileler bir meydanda toplanarak dans eder, şarkı söyler.

İkinci ayın ikinci günü aynı zamanda Guangxi Zhuang Özerk Bölgesi'nde yaşayan Dong etnik grubu için "Türkü söyleme günü"dür.

O güne özel olarak Donglar, toplu ziyafet düzenler, Lusheng eşliğinde dans ederler, Sasui adlı milli kadın kahramanlarını anarlar ve Dong halkını koruması için dua ederler.

Dong türküleri 2 bin 500 yıllık geçmişiyle ünlüdür. Dong halkının köylerinde çok bilinen bir söz vardır: Pirinç bedeni besler, şarkılarsa ruhu!

Dong köylüleri için şarkı söylemek, bir bilgelik işaretidir. En fazla sayıda şarkı bilen kişi, köyün en bilgesi kabul edilir.