Yakalamadan önce serbest bırak

Deneyimli balıkçılar bilir ki, bilhassa büyük bir balık yakalarken, misinanın ansızın kopmaması için balığa daha fazla alan vermek gerekir. Balık oltaya geldikten sonra balıkçı oltayı bir yandan diğer yana doğru hafifçe hareket ettirir. Bu manevra balığı sakinleştirirken diğer yandan yorar ve böylece daha az güç sarf edilerek balığın yakalanması sağlanır.

Çin'in tarihten gelen 36. Savaş Taktiği'nden biri olan "Düşmanı ele geçirmeden önce bilerek serbest bırak" stratejisi balıkçıların sıkça uyguladığı aynı temel yöntemi takip etmektedir.

Köşeye sıkışan bir düşman genellikle umutsuz savaşına son verir. Mevcut strateji, bu durumda daha fazla baskı uygulamak yerine halâ kaçma şansının olduğu yanılgısını vermek için onu biraz serbest bırakmayı öngörüyor. Böylece düşmanın kaçma isteğinin savaşma isteğinin önüne geçmesi sağlanabilir. Düşman yorulduğunda ve teyakkuz halinden rahat bir ruh haline geçtiğinde, daha az bir kuvvetle ele geçirilebilir.

Çin tarihinin ünlü stratejistlerinden biri olan Zhuge Liang, bu stratejinin nasıl uygulanması gerektiğini iyi bilen uzmanlardan biriydi.

Üç Krallık Dönemi (MS 220-280) boyunca Zhuge Liang, Shu devletinin başveziriydi. Ülke sınırlarının kuzeyinde Meng Huo liderliğinde başlayan bir kabile ayaklanmasının bastırılması için emir verdi. Çünkü Zhuge gördü ki; güçlü rakibi Wei devleti hükümdarına karşı koymak için öncelikle kendi arka bahçesinde başlayan isyanı bastırmalıydı. Ancak asi lider Meng Huo savaşmaktan kolayca vazgeçecek biri değildi. Ülkesinde kalıcı barışı sağlamak isteyen Zhuge Liang, Meng'in dostluğunu kazanmaya karar verdi.

Shu devleti birlikleri Meng Huo'yu ele geçirdiğinde Zhuge tutsağına yenilgiyi kabul edip etmediğini sordu. Meng Huo esir olmasına rağmen yenilgiyi koşulsuz reddederek, Zhuge'nin üstünlüğünü kabul etmedi.

Bunun üzerine Zhuge askerlerine Meng'a at ve biraz yemek vererek serbest bırakmalarını emretti.

Birbirini takip eden bir seri savaşın ardından Meng defalarca esir düştü ve her seferinde serbest bırakıldı. Meng yedinci kez esir alındığında, Zhuge yeniden gösterişli bir yemek ile rakibini karşıladı. Ama bu sefer asi lider yenilgisini kabul etti ve savaş yeminini bozdu. Meng Huo bir daha asla Shu devletine baş kaldırmadı.

Sonuç olarak kuzeyin biat etmesi Shu devletinde uzun yıllar sürecek olan kin ve öfke yerine huzur ve barışa neden oldu. Çin'in tarihten gelen savaş taktiklerinin ortak özelliklerinden sabır ve doğru analiz sayesinde Çin'de daha az kayıp ve zararla kalıcı fayda ve fırsatlar elde edilmiştir. Geçmişin getirdiği tecrübeleri gelecek nesillere aktarmak ise refaha giden mütevazi bir yol gibidir. Eski bir Çin atasözünde dediği gibi deneyim yoksa bilgelik de olmaz.

Not: 不经一事，不长一智 Deneyim yoksa bilgelik de olmaz.