Elunchunların huş ağacı kabuğu eşyaları ve ulaşım aletleri

Çin'deki azınlık milliyetler arasında yer alan Elunchunlar ülkenin kuzeydoğusunda bulunan Helongjiang ırmağının iki yakasındaki küçük ve büyük Xing'anling dağlık bölgelerinde yaşarlar.

Eskiden yıl boyu at üzerinde gezen Elunchunlar, her zaman yanlarında tüfek ve av köpeği bulundurup, geyik ve karaca izlerini sürerek ormanın derinliklerinde avlanırdı. 1950'li yıllardan itibaren Elunchunlar yarı avlama yarı ekim şeklindeki yaşama başladı.

Büyük ve küçük Xing'anling dağlık bölgelerinde bol bol huş ağacı yetişiyor. Elleri becerikli Elunchunlar, huş ağacı kabuklarından üretim aletleri, günlük eşyalar ve sanat eserleri yaparlar. Elunchun kadın ve erkekleri nesiller boyu huş ağacı kabuğundan alet ve eşya yapımında ustalaştılar. Huş ağacının gövdesindeki su her yıl yaz döneminde artar.

Bu dönem, Elunchunların ağaç kabuklarını kestiği ideal mevsimdir. Elunchunlar, önce iri, yüksek, dimdik ve düz huş ağaçları seçerler, sonra ağaç kabuklarını kesmeye başlarlar. Kabukları düzenli kesilen ağaçların gelecek yıl yeni kabukları daha gür çıkar.

Çalışkan Elunchunların huş ağacı kabukları ve geyik derileriyle yaptığı en büyük eşyalar arasında valiz, kova ve sepet bulunurken, orta ve küçük çaplı eşyalar arasında ise tas, leğen, kutu, kâse ve saire bulunuyor. Bu eşyalar üzerinde çeşitli güzel motif ve desenler çizilir.

Elunchunlar, huş ağaç kabuğundan tekne bile yaparlar. Tekne 1 metre genişliğinde ve beş metre uzunluğundadır. Yapımında demir çivi kullanılmayan tekneyi iki yada üç kişi taşıyabilir ve tek kürekle ilerleyebilir. Nehirde pek gürültü yapmayan tekne Elunchunların hayvanlara yaklaşarak avlanmalarına kolaylık sağlar. Yapımı basit ve dayanıklı olan bu tür tekneler, hafif olmasından dolayı çok kolay taşınabilir.

Elunchunların yaşadığı bölgelerin tepeler ve ormanlarla kaplı olmasından dolayı, ulaşım koşulları çok zordur. Yılın altı ayında buz ve karlarla kaplı olan bu bölgede atla yolculuğa çıkmak ise çok yorucudur. Ama Elunchunlar, eskiden beri ren geyiği, at, kızak, kayak ve (huş ağaç kabuğundan yapılan) tekne gibi geleneksel ulaşım aletleriyle karla kaplı bölgede nesilden nesile yaşamaktadır. Ren geyiği ve at Elunchunların en önemli iki ulaşım aracıdır. Göç ederken veya uzaklara ava giderken Elunchunlar, eşyalarını taşımak için ren geyiği ve atları kullanır. Kızak ve kayak, Elunchunların yaşamında önemli rol oynuyor. Karlı günlerde Elunchunlar, kızak ve kayakla, yakın arkadaşlarını ziyaret ederler.

Elunchunlar geçmişte, 5-6 metre uzunluğundaki 20-30 adet sırık, hayvan derisi ve huş ağacı kabuğundan kurulu koni şeklinde çok basit evlerde yaşıyorlardı. Bu evler, insanları yazın yağmurdan kışın ise soğuktan koruyabiliyordu. Yemek için yakılan ocağın dumanının dışarı çıkması ve güneş ışıklarının içeri girmesi için evin tepesinde boşluk bırakılır. Giriş ve çıkış için evin güney veya güneydoğu tarafında kapı açılır. Evler yazın rüzgarlı, yüksek ve serin yerde kurularak huş ağacı kabuğuyla kaplanırken; kışın ise rüzgardan korunaklı ve güneşe bakan dağ yamacında kurularak sıcaklığı muhafaza eden hayvan derisiyle kaplanır. Bu tür evlerin içinde çok az mobilya bulunur. Konik evde üç tarafta yatak vardır. Geri kalan tarafta ise kapı açılır. Yataklar, ya doğrudan yere ya da toprağa çakılan ağaç kazıklar üzerine, ağaç, kuru saman, huş ağacı kabuğu ve geyik derisi serilerek yapılır. Kış aylarındaysa evin ortasında ateş yakılarak sıcaklık sağlanır. Ateşin üzerine tencere asılarak çeşitli yemekler pişirilir.

Koni biçimdeki ev, Elunchunların avcılık ve göçebe hayatının ürünüdür. Bugün tuğlalı kiremitli geniş ve aydınlık konutlara taşınan Elunchunlar, koni evleri ancak sonbahar ve kışın ava çıktıkları ve evden uzak kaldıkları zamanlarda geçici olarak kurarlardı.

1990'lı yıllarda Elunchun Özerk Sancağı dahil birkaç Elunchun bölgesinde avlama yasaklandı, devlet Elunchunlara yardım fonunu sağlamaya başladı, hayvancılığı geliştirmeleri için otlaklar dağıtıldı. Böylece Elunchunlar avcılıktan tarım ve hayvancılığa geçti.