Ejder başını kaldırdı…

27 Şubat günü, Çin için özel bir gündü. Neden mi? Anlatayım…

27 Şubat günü, Çin'de kuaför ve berberlerde yer bulmak çok zordu, binlerce Çinli bu dükkânlara akın etti! Çünkü Çinlilerin geleneksel Ay Takvimi'ne göre, o gün, yılın ikinci ayının ikinci günü, "ejderin başını kaldırdığı gündür", halk "ejder saçlarını kestirmek" için kuaför ve berberlere akın eder. Bu ilginç geleneğin kaynağını öğrenmek istiyorsanız şimdi anlatacaklarımı iyi dinleyin…

Farklı efsanelerden birine göre, Wu Zetian (624-705) 67 yaşındayken tahta geçerek Çin tarihindeki tek kadın imparator olmuş. Buna razı olmayan tanrı Yuhuang Dadi, 3 yıl süreyle dünyaya yağmur yağdırılmaması emrini vermiş. Dünyadaki insanların kuraklıktan mağdur ve aç kalmasına acıyan Yu Long (Yeşim ejder anlamında) gizlice yağmur yağdırmış. Yuhuang Dadi ise haberi duyar duymaz çok kızmış ve cennetteki nehirlerden sorumlu Yu Long'u cennetten kovmuş, dev bir dağın altına defnedilmesini ve dağın önünde Yu Long'un "suçu" yazılı bir kitabe dikilmesini istemiş. Tabelada "Yu Long'un cenenete dönmesi için altın fasulyenin çiçek açması şarttır" yazılmış.

İnsanlar iyi kalpli Yu Long'u kurtarmak için çiçek açabilen "altın fasulyeyi" aramaya başlamış ancak uzun bir süre bulmamışlar. Ertesi yılın ikinci ayının ikinci günü, insanlar altın renkli mısır tohumlarını güneşe sererken akıllarına şu gelmiş; mısır "altın fasulye" gibi, kavurulunca rengi değişir ve "çiçek açan altın fasulye olur". Bu fikir hemen yayılmış ve her aile derhal mısır patlatmaya başlamış, ardından avlularda bir masa yerleştirilerek üzerlerinde tütsü yakılıp patlamış mısırlar koyulmuş, bunun amacı Yu Long ve Yuhuang Dadi'nin görmelerini sağlamak.

Halkı anlayan Yu Long hemen Yuhuang Dadi'ye seslenmiş; "Altın fasulye çiçek açtı, beni serbest bırakın." Yuhuang Dadi Yu Long'u serbest bırakmak zorunda kalmış ve Yu Long'un dünyaya yağmur yağdırmaya devam etmesine izin vermiş. Bundan sonra halk arasında ikinci ayın ikinci gününde mısır patlatma veya fasulye kavurma gelenek haline dönüşmüş.

İkinci ayın ikinci günüyle ilgili gelenekler

Çin halkının gözünde, ejder uğurlu bir yaratık; bulut ve yağmurdan sorumlu ejder ikinci ayın ikinci gününde cennete yükselirmiş.

Aslında Ay Takvimi'ne göre ikinci ayın ikinci günü, Yushui (yağmur), Jingzhe (Zhe böceklerini uyandırma) ve Chunfen (ilkbahar ortası) gibi mevsimler arasında yer alıyor. İkinci ayın ikinci gününde Çin'in birçok bölgesi yağmur mevsimine girer. Bu aslında doğal bir kuraldır, ancak eski zamanlarda insanlar bunu ejderin başarısına bağlarmış, böylece "ikinci ayın ikinci gününde, ejder başını kaldırır" söylentisi ortaya çıkmış.

Aslında "ejderin başını kaldırması" meteorolojik bir durumu ifade ediyor; Zhe Böcekleri olarak da adlandırılan yılan, akrep, kırkayak ve kaplumbağa gibi böcek ve sürüngenler, bütün kış mevsimi boyunca toprak altında yemeden, hareket etmeden kalır, ancak baharda yavaş yavaş uyanmaya başlarlar. Halk arasında "İkinci ayın ikinci gününde, ejder başını kaldırır, akrep ve kırkayak başını gösterir" diye bir deyim çok yaygındır.

İkinci ayın ikinci günü, güzel bahar mevsiminin adım adım yaklaştığını simgeliyor, bununla ilgili çeşitli gelenek ve görenekler bugüne kadar korunmuştur, tabii tüm gelenekler ejderle ilgili, örneğin ejder pulu çöreği, ejder pulu makarnaları yenir, kadınlar "ejderin gözlerine zarar vermemek için" iğnelere dokunmaz. İnsanlar evde mum ışığında evin damına bakıp, akrep ve kırkayak böceklerini temizler.

Yemek olarak mantı yenir, mantıya da "ejder kulağı" denir. Herkesin yapması gereken bir şeyse saç kestirmektir. Bu geleneğin çocuklara sağlık ve büyüklere şans getireceğine inanılır. Çocuklar gün doğumundan önce ders kitabı okur ve yazar, böylece başarılı ve seçkin olmayı hayal eder. Köylüler ise havanın ısınmaya başladığı bu mevsimde sığırla toprağı sürüp ekim yapmaya hazırlanır.

İkinci ayın ikinci günü Tang (618-907) ve Song (960-1279) hanedanlarında "sebze toplama günü" olarak bilinirdi, o gün insanlar kırlara gidip taze sebzeler toplarmış. Bu özel gün şiirlere de konu olmuştu.

Miao halkının akraba ziyaret günü

Ay takvimine göre ikinci ayın ikinci günü, Hanlar arasında "ejderin başını kaldırdığı gün" olarak bilinirken, Miao etnik grubuna mensup kişiler için de "gelin günü", "akraba ziyaret etme günü" olarak bilinir.

Bu günde her Miao bayram kıyafetleri giyer. Her aile onlarca tavuk ve ördek yumurtası haşlar, yumurtalar kırmızı, yeşil, mor ve mavi renklere boyanır, ardından en yaşlı tarafından dağıtılır, renkli ve güzel yaşam dilekleri sunulur. Aileler bir meydanda toplanarak dans eder, şarkı söyler.

Bu yılın "akraba ziyaret etme gününde", Guizhou, Yunnan, Hunnan, Guangxi ve Chongqing gibi eyalet ve bölgelerden 3 bin Miao vatandaşı Guizhou'nun Zhenfeng ilçesinde bir araya gelip kutlama töreni düzenledi. Bayram kıyafeti giyen Miaolar, geleneksel çalgı Lusheng'i çalarak, danslarla bayram neşesini doyasıya yaşadı.

Dong halkının "Türkü Günü"

İkinci ayın ikinci günü aynı zamanda Guangxi Zhuang Özerk Bölgesi'nde yaşayan Dong etnik grubu için "Türkü Günü"dür.

Türkü Günü'nde, Donglar, toplu ziyafet düzenler, Lusheng eşliğinde dans ederşer, Sasui adlı milli kadın kahramana saygı gösterilir ve Dong halkını koruması istenir.

Dong türküleri 2 bin 500 yıllık geçmişiyle ünlüdür. Dong halkının köylerinde çok bilinen bir söz vardır: Pirinç bedeni besler, şarkılarsa ruhu! Dong köylüleri için şarkı söylemek, bir bilgelik işaretidir. En fazla şarkı bilen kişi, köyün en bilgesi kabul edilir.

Kendine özgü bir karakteri olan Dong şarkılarına Büyük Koro deniyor. UNESCO'nun maddi olmayan kültür mirasları listesinde yer alan Büyük Koro tekniğinde, çoğu zaman bir çalgı veya bir şef bulunmaksızın, onlarca kişi aynı anda, farklı tonlarda şarkı söylüyor.